Ferdynand Aragoński: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}} |
m szablon fix |
||
Linia 52:
W [[Valladolid]] [[14 października]] [[1469]] ożenił się ze swoją kuzynką - [[Izabela I Kastylijska|Izabelą I Kastylijską]] (urodzoną w Madrigal de las Altas Torres 22 kwietnia 1451 roku, zmarłą na zamku de la Mota, Medina del Campo 26 listopada 1504 roku) księżniczką Kastylii, córką Jana II Trastámara króla Kastylii i Izabeli Alfonsiny, córki Jana Alfonsina - wielkiego mistrza [[Zakon Santiago|zakonu Santiago]], [[konetabl]]a [[Portugalia|Portugalii]].
Było to małżeństwo polityczne, a nie efekt romansu. Dwór aragoński marzył o powrocie do Kastylii, a Izabela potrzebowała pomocy, by zdobyć następstwo tronu. Małżeństwo czekały niełatwe, a nawet ciężkie losy. Ferdynand został zmuszony do prowadzenia walki na frontach aragońskim i kastylijskim, by narzucić władzę królewską arystokratycznym oligarchiom. Szukał poparcia raz w jednym, a raz w drugim królestwie w zależności od stopnia i natężenia niebezpieczeństwa.
Mimo politycznej natury związku z Izabelą, szczerze kochał żonę.
Izabela szybko powiła mu potomstwo, ale małżeństwo rozpoczęło się jednak od niemal stałej separacji. Ferdynand, podróżujący często do miast kastylijskich lub do Aragonii, miał żonie za złe prowadzenie wygodnego życia. Jednocześnie, mając zaledwie 20 lat sam szukał pocieszenia w ramionach innych kobiet, które urodziły mu jeszcze przynajmniej dwie córki, lecz ich daty narodzin nie są znane.
Linia 79:
W 1479 roku zmarł także Jan II i Ferdynand objął tron aragoński. Wydarzenia te zapoczątkowały powstanie konfederacji królestw, co stało się instytucjonalną podstawą powstania nowożytnej Hiszpanii. Wydarzenia tego okresu wydobyły także w pełni charakter młodego króla.
Na portretach przedstawiano Ferdynanda jako młodzieńca o miękkich, proporcjonalnych rysach twarzy, małych, zmysłowych ustach i zamyślonych oczach. Jego opisy literackie są bardziej skomplikowane, choć wszystkie przedstawiają go jako mężczyznę przystojnego, średniego wzrostu, dobrze trzymającego się w siodle i uwielbiającego polowania. Ferdynand miał czysty, mocny głos. Lubił przebywać w towarzystwie dam dworu, co przez kilka lat wywoływało zazdrość Izabeli.
Od 1475 do 1479 roku Ferdynand wraz z młodą żoną walczył o umocnienie pozycji w Kastylii i polityczne przekształcenie królestwa za pomocą nowych instytucji wzorowanych na instytucjach aragońskich. Polityka unowocześniania państwa obejmowała wprowadzenie zakazu wyznawania innej religii niż wiara katolicka. Stworzenie hiszpańskiej [[Inkwizycja|inkwizycji]] w 1478, egzekwującej religijną uniformizację i wygnanie Żydów w 1492 roku stanowiło elementy celowej polityki, mającej na celu wzmocnienie Kościoła, który z kolei popierał koronę.
Lata 1482-92 wymagały od Ferdynanda wielu wysiłków. Wiosną 1482 roku stanął na czele kampanii wymierzonej w królestwo Grenady, ujawnił wtedy duże zdolności dowódcy, podbijając [[Grenada (miasto w Hiszpanii)|Grenadę]] i doprowadzając 2 stycznia 1492 roku do jej ostatecznej kapitulacji. Podbój Grenady umożliwił wsparcie transatlantyckich wypraw Krzysztofa Kolumba. Nie wiadomo, co Ferdynand myślał o Kolumbie ani jak oceniał jego plany. Nie można też powiedzieć, że pierwsza wyprawa Kolumba była finansowana przez Aragonię, bowiem suma 1,157 min morawidów pochodziła z funduszy ''Santa Hermandad'' (Świętego Braterstwa). Mimo to Ferdynand był obecny przy opracowywaniu planów przedsięwzięcia, przy negocjacjach zapewniających poparcie papieża, a także przy wytyczaniu ram organizacyjnych późniejszych kolonii amerykańskich.
Mając 50 lat, był Ferdynand uosobieniem królewskiego majestatu, a los zaczął mu sprzyjać. [[Aleksander VI|Papież Aleksander VI]] ze względu na jego interwencję we Włoszech przyznał mu honorowy tytuł władcy katolickiego 2 grudnia 1496 roku. Z drugiej strony życie nie oszczędzało mu cierpień - zmarł jego syn i następca tronu, a najstarsza córka Joanna zaczęta przejawiać pierwsze objawy szaleństwa. W 1493 roku Ferdynand został ranny w Barcelonie, jednak jego rana była niczym w porównaniu z tragediami rodzinnymi, których kulminacją była w [[1504]] roku śmierć Izabeli, "najlepszej i najwspanialszej z królewskich żon".
Linia 90:
== Późne lata ==
W 1513 roku stan zdrowia Ferdynanda znacznie się pogorszył, choć król wciąż był w stanie kierować polityką międzynarodową i przygotować sukcesję swego wnuka, późniejszego cesarza [[Karol V Habsburg|Karola V]]. Na początku 1516 roku Ferdynand wyruszył do Grenady. Zatrzymał się po drodze w Madrigalejo, małej miejscowości ze świątynią Matki Bożej z Gwadelupy, gdzie zmarł. Dzień przed śmiercią podpisał swą ostatnią wolę i testament - doskonały obraz monarchy i sytuacji politycznej w chwili jego śmierci. Pochowany w Kaplicy Królewskiej (Capilla Real) Katedry Najświętszej Maryji Panny od Wcielenia w Grenadzie obok swojej pierwszej żony.
Wielu uważało Ferdynanda za zbawcę królestw i władcę, który zjednoczył Hiszpanię. Inni gardzili nim za prześladowania, jakich doświadczyli. Machiavelli przypisywał mu zalety renesansowego księcia. Niemiecki podróżnik Thomas Muntzer i włoski dyplomata [[Francesco Guicciardini]], którzy osobiście znali Ferdynanda, porównywali go do Karola Wielkiego. Jego ostatnia wola wskazuje, że Ferdynand umierał z czystym sumieniem. Król kazał pochować się u boku Izabeli w [[Katedra w Grenadzie|katedrze w Grenadzie]], by złączyć się z żoną w wieczności.
Linia 99:
{{Władca-Aragonia|urząd=Król Aragonii|lata=[[1479]]-[[1516]] <br /> <small>jako Ferdynand II </small>|poprzednik=[[Jan II Aragoński]]|następca=[[Joanna Szalona]] <br /> [[Karol V Habsburg|Karol I Habsburg]]}}
{{Władcy Kastylii-Leónu}}
{{Władca-Sycylia||urząd=Król Neapolu|lata=[[1504]]-[[1516]]<br /> <small>jako Ferdynand III </small>|poprzednik=[[Ludwik XII]]|następca=[[Joanna Szalona]] <br /> [[Karol V Habsburg|Karol I (IV) Habsburg]]}}
| |||