Rekonstrukcja (Stany Zjednoczone): Różnice pomiędzy wersjami

Republikańska większość [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu]] uznała te warunki za zbyt łagodne. Z kontrprojektem wystąpili poseł [[Henry W.Winter Davis]] i senator Ben[[Benjamin Wade]]. Projekt zakładał podwyższenie liczby zobowiązanych do złożenia przysięgi z 10 do 50%. Tylko oni mogliby następnie wziąć udział w wyborze nowych władz stanowych. Te zaś po uformowaniu się miały nadać wolność wszystkim niewolnikom, nie przyznając im wszak praw politycznych. ''Wade-Davis Bill'' został przyjęty 2 lipca 1864 r. przez obie izby i od razu przedstawiony do podpisu prezydentowi. Lincoln skorzystał z tzw. [[weto kieszonkowe|kieszonkowego veta]] i zwrócił się z proklamacją do społeczeństwa, wyjaśniając, że w sprawie odbudowy nie może być związany planem kongresowym, który anulowałby uchwalone już na podstawie jego planu nowe konstytucje Arkansas i Luizjany oraz ich zarządy<ref>[http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=true&doc=37&page=transcript ''Wade-Davis Bill''], Leon Korusiewicz, ''Wojna secesyjna 1860-1865'', Warszawa 1985, ISBN 83-01-04588-4, s.274n.</ref>.

Byli to najczęściej weterani poprzednich zmagań wojennych przybyli z Północy. Przybywali na Południe wraz z rzeszami popleczników którzy działając na pograniczu prawa zbijali ogromne majątki, głownie na sprzedaży urzędów i skonfiskowanych ziem. Miejscowa ludność nazywała ich ''[[carpetbagger]]ami'' (ang. człowiek z dużą torbą podróżną), ponieważ zjawiali się na Południu tylko ze swoimi torbami podróżnymi – napełniając je podczas urzędowania. Białych Południowców współdziałających z nimi zwano „scalawags"''scalawags'' (ang. nicponie)<ref>Korusewicz, ''op.cit.'' s.323.</ref>. Gdy w 1869 roku na czele państwa stanął bohater północy z czasów wojny secesyjnej, republikanin, [[Ulysses Grant]], doszło dalszego nasilenia represji wobec mieszkańców Południa, gdyż nowy prezydent, w przeciwieństwie do poprzednika, nie próbował nawet powściągać republikańskiego radykalizmu. Sama mocna pozycja partii republikańskiej w tym okresie była wynikiem nie tylko wygranej wojny, ale poparcia [[Afroamerykanie|Afroamerykanów]], o których prawa wyborcze konsekwentnie walczyli republikanie.

Jeszcze w 1865 roku ogłoszono amnestię dla uczestników walk po stronie Konfederacji, pod warunkiem złożenia przysięgi na wierność [[Unia (Stany Zjednoczone)|Unii]]<ref>[http://history.ncsu.edu/projects/cwnc/items/show/13 Proklamacja prezydenta Johnsona o amnestii i odbudowie z 29 maja 1865] {{lang|en}}</ref>. Powołano do życia Zjednoczony Komitet ds. Rekonstrukcji Kongresu Stanów Zjednoczonych, w którym obradowały oba "Domy" Republikanów i byłych Konfederatów. Komitet pod przewodnictwem senatora z [[Maine]] Williama Pitta Fessendena<ref>Przewodniczący był zwolennikiem umiarkowanego kursu wobec Południa, ale wśród członków Komitetu był także przywódca radykalnych republikanów w Izbie Reprezentantów [[Thaddeus Stevens]], głoszący że stany należące w swoim czasie do Konfederacji nie powinny powrócić do Unii nie tylko do 1870 r., ale i w następnych stuleciach. Michałek, s.59.</ref> zajął się m.in. opracowywaniem nowych [[Konstytucja|konstytucji]] stanowych. Wprowadzenie do nich postanowień wynikających z Ustawy o prawach obywatelskich oraz XIV poprawki było warunkiem wstępnym uznania owych konstytucji za podstawę prawną działania przyszłych stałych legislatur stanowych. Dopiero po zaakceptowaniu przez Kongres nowych konstytucji stany mogły powrócić do Unii. Najwcześniej, gdyż jeszcze 1867 roku, została przyjęta Alabama, najpóźniej zaś w 1870 r. Wirginia, Missisipi i Teksas<ref>Michałek, s.62. Z chwilą nabrania mocy przez 14 poprawkę, zabraniającą ''pozbawiania życia, wolności lub mienia bez prawidłowego wymiaru sprawiedliwości'' upadły zgłaszane przez część radykalnych republikanów plany parcelacji plantacji pomiędzy byłych niewolników bądź konfiskaty tych majątków na rzecz skarbu państwa. Tamże, s.65.</ref>. Zwycięzcy Republikanie całkowicie znieśli prawa wprowadzone na szczeblu centralnym przez Konfederatów. Dla sytuacji społecznej czarnej ludności USA (żyjącej nie tylko na terenie stanów wchodzących wcześniej w skład Konfederacji) największe znaczenie miała znosząca [[Niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych|niewolnictwo]] [[13. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych]], która weszła w życie [[18 grudnia]] 1865 roku. Tym niemniej rzeczywista sytuacja czarnoskórej ludności nie uległa większym zmianom; w tym samym czasie powstał bowiem [[Ku Klux Klan]], a odpowiedzią legislatur stanowych południa na nowe porządki było uchwalanie tzw. Czarnych Kodeksów ([[Prawa Jima Crowa]]), które dyskryminacyjnie regulowały sytuacje ludności murzyńskiej po odzyskaniu przez nią wolności. W zakresie praw wyborczych kres dyskryminacji rasowej położyła [[15. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych|15. poprawka do konstytucji]], która weszła w życie w [[1870]] roku; w innych dziedzinach życia dyskryminacja w większym lub mniejszym stopniu utrzymała się aż do [[Lata 60. XX wieku|lat 60.]] [[XX wiek]]u, a niekiedy{{kiedy}} nawet dłużej.