Równanie czwartego stopnia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dexbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Removing Link GA template
drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
'''Równanie czwartego stopnia''' – [[równanie algebraiczne]] postaci <mathspan class="texhtml"><var>ax^{</var><sup>4}</sup> + <var>bx^{</var><sup>3}</sup> + <var>cx^{</var><sup>2}</sup> + <var>dx</var> + <var>h</var> = 0,\quad</mathspan>, gdzieprzy <mathspan class="texhtml"><var>a\neq0</mathvar> ≠ 0</span>.
 
== Rys historyczny ==
W [[1540]] r. [[Lodovico Ferrari]] odkrył ogólną metodę redukcji równań czwartego stopnia do [[Równanie sześcienne|równań sześciennych]]. Razem z metodą rozwiązywania tych ostatnich opracowaną wcześniej przez [[Scipione del Ferro]] i [[Niccolo Tartaglia|Niccolo Tartaglię]] pozwalało to rozwiązać wszystkie typy równań stopnia 4. Wyniki te zostały opublikowane przez [[Girolamo Cardano]] w ''Ars Magna'' w [[1545]].
 
== Najprostsze typy równań ==
Linia 12:
Jeśli <math>b=d=0\quad</math>, czyli gdy {{LinkWzór|1}} jest postaci
:{{wzór|<math>ax^{4}+cx^{2}+h=0,\quad\;</math>|1a}}
to równaniejest to jest równaniemrównanie dwukwadratowymdwukwadratowe (bikwadratowymbikwadratowe). Aby je rozwiązać, trzeba podstawić <math>t=x^2\;</math>.
 
Wówczas otrzymuje się [[równanie kwadratowe]] <math>at^2+ct+h=0 \;</math>, które rozwiązuje się, używając formuły kwadratowej.
Linia 26:
 
== Redukcja przypadku ogólnego ==
Dowód, że równanie {{LinkWzór|1}} jest redukowalne do równania postaci
:{{wzór|<math>u^4+pu^2+qu+r=0\;</math>|2}}.
 
Linia 57:
Metoda [[Kartezjusz|Descartesa]]-[[Euler]]a polega na rozwiązywaniu równań postaci
:{{wzór|<math>u^4+pu^2+qu+r=0\;</math>|2}}
JeśliGdy <math>q=0\quad</math>, jest to wtedy równanie jest równaniem dwukwadratowymdwukwadratowe. Jeśli nie, to stosuje się procedurę opisaną w tej sekcji.
 
Jeśli znajdzie się jeden pierwiastek <math>u_0</math> równania {{LinkWzór|2}}, to można na mocy [[Twierdzenie Bézouta|twierdzenia Bézouta]] podzielić wielomian <math>u^4+pu^2+qu+r\;</math> przez <math>u-u_0\;</math>, redukując równanie wyjściowe do równania trzeciego stopnia. Rozwiązując to równanie można znaleźć wszystkie rozwiązania równania {{LinkWzór|2}}.
Linia 150:
:{{wzór|<math>(u^2+p+v)^2=(p+2v)\left( u-\frac{q}{2(p+2v)}\right) ^2</math>{{LinkWzór|19}} }}
 
Powyższe równanie jest redukowalne do równania kwadratowego, np. korzystając ze wzoru skróconego mnożenia na różnicę kwadratów.
 
== Zobacz też ==