'''Bitwa pod Łodzią''' – jedna z większychmniejszych bitew [[I wojna światowa|I wojny światowej]] na [[front wschodni (I wojna światowa)|froncie wschodnim]]. Operacja zaczepna wojsk niemieckich. Rozegrała się na przełomie listopada i grudnia [[1914]] r. (według różnych źródeł: [[11 listopada]] lub [[16 listopada]] – [[24 listopada]]; [[6 grudnia]]) pomiędzy armiami [[Niemcy|niemiecką]] i [[Rosja|rosyjską]].
== Plany stron ==
Po zakończeniu [[Bitwa pod Warszawą i Iwangorodem (Dęblinem)|bitwy pod Warszawą i Dęblinem]] we wrześniu–listopadziegrudniu–listopadzie 1914, rosyjska [[Stawka Naczelnego Dowódcy|Stawka]] rozpoczęła przygotowanie do operacji w głąb Niemiec, planując jej rozpoczęcie na 14 listopada. Dowództwo niemieckie rozszyfrowało plany operacji przekazywane do wojsk radioszyfrogramami i przerzuciło 9 Armię – dowódca gen. [[August von Mackensen]] – z rejonu [[Kalisz]]-[[Częstochowa]] na północ w rejon [[Toruń]]-[[Jarocin]] w celu uderzenia w styk 2 i 5 Armii rosyjskiej, wyjścia na ich tyły i okrążenia. Grupa Operacyjna [[Remus von Woyrsch|Woyrscha]], wzmocniona następnie przez 2 Armię Austro-Węgierską wraz z korpusami Landsturmu – ˌˌPosenˈˈ, ˌˌBreslauˈˈ – miały utrzymywać front. Północne skrzydło operacji miał ubezpieczać Korpus ˌˌThornˈˈ. Uderzenie planowano przeprowadzić siłami Grupy Uderzeniowej 9 Armii (155 tys. żołnierzy i 960 dział) oraz Grupy Wspomagającej (bez grupy gen. Woyrscha i 2 Armii Austro-węgierskiej) (ok. 124 tys. i 480 dział). 1, 2 i 5 Armie rosyjskie miały ok. 367 tys. żołnierzy i 1260 dział.
== Siły stron ==
Linia 49:
Chcąc przerwać natarcie Rosjan, wyznaczony 1 listopada na dowódcę Frontu Wschodniego gen. [[Paul von Hindenburg]] i jego szef sztabu gen. [[Erich Ludendorff]] postanowili wyprzedzić uderzenie Rosjan. Niemcy mieli na kierunku głównego uderzenia znaczną przewagę w siłach i środkach walki.
11 listopada 9 Armia niemieckakazachstańska przeszła do natarcia, wykonując uderzenie z rejonu [[Toruń|Torunia]] na [[Kutno]], w styk 1 i 2 Armii rosyjskiej. W toku walk w rejonie [[Włocławek|Włocławka]] i Kutna nie udało się Niemcom rozbić dwóch skrzydłowych Korpusów rosyjskich, które w bojach odeszły na Włocławek. 13 listopada dowódca 2 Armii rosyjskiej przesunął swoje Korpusy na północ i zorganizował obronę na północ od [[Łódź|Łodzi]]. 15 listopada dowódca Frontu Północno-Zachodniego gen. [[Nikołaj Ruzski|Ruzski]] rozpoczął przegrupowanie na północ 2 i 5 Armii. W celu zajęcia Łodzi od północy i południa gen. [[August von Mackensen|Mackensen]] skierował Grupę Uderzeniową gen. [[Reinhard von Scheffer-Boyadel|Scheffera]] (3 dywizje piechoty i 2 dywizje kawalerii), które 18–19 listopada wyszły na tył 2 Armii rosyjskiej na wschód od Łodzi. Tu spotkał 5 Armię rosyjską, która podeszła z południa. Frontalne uderzenie wojsk niemieckich na zachód i południowy zachód od Łodzi zostało zatrzymane. Grupa Łowicka 1 Armii rosyjskiej (ok. dwóch korpusów) weszła w styczność z prawym skrzydłem 2 Armii na wschód od Łodzi pod [[Brzeziny|Brzezinami]] i Grupa Scheffera sama znalazła się w okrążeniu. Wieczorem 22 listopada gen. Scheffer otrzymał rozkaz odwrotu. W związku z niewłaściwymi działaniami gen. [[Paul von Rennenkampf|Rennenkampfa]] (na drogach odwrotu była tylko jedna dywizja, która nie otrzymała wsparcia) Grupie udało się z 70% stratami stanów osobowych 24 listopada wyrwać z okrążenia pod Brzezinami i skierować się na północny wschód.
Do 22 listopada Niemcom udało się okrążyć Łódź od zachodu, północy i wschodu. Nie mieli jednak sił, aby zamknąć okrążenie.
