Leon Janta-Połczyński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmptyBot (dyskusja | edycje)
m poprawa literówek, replaced: głownie → głównie przy użyciu AWB
Nie podano opisu zmian
Znacznik: Wątpliwe edycje w tematyce kolejowej?
Linia 20:
== Życiorys ==
=== Dzieciństwo i młodość ===
Ojciec - [[Adam Janta Połczyński|Adam]] (1839-1901) - ziemianin, obrońca polskiego kupiectwa, rzemiosła i rolnictwa na [[Pomorze Gdańskie|Pomorzu Nadwiślańskim]], poseł do [[Reichstag]]u; matka Leontyna z domu Zabłocka. W 1870 przeprowadził się z rodzicami do [[Chojnice|Chojnic]]. Ukończył gimnazjum w Chojnicach, studia ekonomiczne i prawnicze na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]] i na uniwersytetach w Berlinie, Paryżu i Jenie. W 1890 uzyskał stopień naukowy doktora praw,. w W 1894 zdał egzamin sędziowski{{odn|Jastrzębski|2001|s=41}}. Dwa lata później przeniósł się do posiadłości swoich rodziców w [[Wysoka (gmina Tuchola)|Wysokiej]]{{odn|Jastrzębski|20082001|s=41}}. Po studiach odbył praktykę sądową. Porucznik rezerwy kawalerii w [[Armia Cesarstwa Niemieckiego|armii niemieckiej]]. W 1901 przejął po ojcu majątek Wysoka. W 1910 nabył majątek Zbieniny{{odn|Jastrzębski|2001|s=67}}
 
Od 1896 członek Sejmiku i Wydziału Powiatowego w [[Tuchola|Tucholi]], 1898-1912 patron Kółek Włościańskich na Pomorzu, prezes Banku Ludowego (od 1900), Spółdzielni Rolniczo-Handlowej "Rolnik", Spółdzielni Handlowej "Kupiec" i Spółki Parcelacyjnej w Tucholi. Wydawca pism: "Gazeta Gdańska" (1898-1905) i "Kłosy" (1905-19). Działacz narodowy na [[Pomorze Gdańskie|Pomorzu Nadwiślańskim]].
 
=== Po odzyskaniu niepodległości ===
W listopadzie 1918 członekzostał członkiem PolskiejPowiatowej Rady Ludowej w [[Powiat tucholski|powiecie Tuchola]] ia delegatw grudniu delegatem na [[Polski Sejm Dzielnicowy]] w Poznaniu (grudzień 1918){{odn|Jastrzębski|2001|s=91}}. Jako członek Rady Narodowej byłego zaboru pruskiego i delegat rządu RP był ekspertem w sprawie przynależności Pomorza do Polski na [[traktat wersalski|konferencji pokojowej w Paryżu]] {{odn|Jastrzębski|2001|s=116}}. W latach 1919–1920 podsekretarz stanu w [[Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej|Ministerstwie b. Dzielnicy Pruskiej]] w [[Poznań|Poznaniu]], kierował departamentem politycznym i administracją dwóch województw.
 
Działacz konserwatywnego [[Chrześcijańsko-Narodowe Stronnictwo Rolnicze|Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Rolniczego]]. [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senator RP]] z listy [[Chrześcijański Związek Jedności Narodowej|Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej]] w latach 1922–1927. Z nieznanych powodów nie uczestniczył w pierwszym posiedzeniu Senatu. Ślubowanie senatorskie złożył 1 grudnia 1922.Podczas swojej działalności w Senacie zabierał głos 15 razy]{{odn|Jastrzębski|2001|s=116}}. Pełnił głównie funkcję referenta zajmującego się określonymi problemami, oraz szefa senackich komisji spraw zagranicznych, rolnej oraz morskiej lub we własnym imieniu<ref>Sprawozdanie stenograficzne z posiedzeń Senatu RP 1922/27:Bogusław Gałka, ''Ziemianie w parlamencie II RP''.</ref>. Wszystkie projekty ustaw jego autorstwa zdobyły senacką większość. Pierwszym senackim projektem Janty Połczyńskiego był akt prawny pt. „O przystąpieniu Polski do międzynarodowego porozumienia dla walki z epizaotjanami”<ref>Sprawozdanie stenograficzne z 51. posiedzenia Senatu RP.</ref>epizaotjanami{{odn|Jastrzębski|2001|s=116}}. 9 lipca przedstawił do zatwierdzenia „Ustawę o ratyfikacji układu polsko-niemieckiego o górnośląskim pasie granicznym”, a także ustawę o ratyfikacji układu polsko-niemieckiego dotyczącego praw członków i urzędników Kolei górnośląskich<ref>Według umowy polsko-niemieckiej z 15 lipca 1922 ruch kolejowy podlegał mieszanej komisji polsko niemieckiej.</ref>”.
 
Jako senator klubu Chrześcijańsko-Narodowego pięciokrotnie prezentował stanowisko klubu.
Linia 36:
18 marca 1925 Senat przyjął kolejną ustawę autorstwa Połczyńskiego o Izbach Morskich. Pełniąc funkcję prezesa klubu Ch-N, po raz ostatni wystąpił 3 marca 1926{{odn|Jastrzębski|2001|s=177}}. Domagał się odrzucenia ustawy ratyfikującej: {{Cytat|czy będziemy podpisywali za dwa lata może pokojowe połączenie się Austrii z Niemcami<ref name="nbp36">Sprawozdanie stenograficzne z 88. posiedzenia Senatu RP.</ref> 16 lutego 1927 została uchwalona „Ustawa o Komitecie Floty Narodowej” której jednym z inicjatorów był Połczyński<ref name="nbp36"/>.}}
 
Po [[przewrót majowy|przewrocie majowym]] w 1926 zbliżył się wraz z konserwatystami do tworzonego obozu rządowego [[sanacja|sanacji]]. W pierwszych wyborach po zamachu majowym nie zdobył mandatu senatorskiego{{odn|Jastrzębski|2001|s=130}}. Zajął się pisaniem artykułów, które ukazały się w marcu i kwietniu 1929 w oficjalnym piśmie sanacji „[[Dzień Polski]]”. Dwa spośród artykułów dotyczyły historiozofii. Pozostałe artykuły dotyczyły współczesności{{odn|Jastrzębski|2001|s=130}}.
 
Ponownie [[senator]] RP z listy [[Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem|BBWR]] w latach 1930–1935.
 
=== Minister rolnictwa ===
16 stycznia 1930 został ministrem rolnictwa w rządzie Kazimierza Bartla. 16 listopada w tzw. [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1930 roku|wyborach brzeskich]] kandydował do sejmu z listy nr 1 [[Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem|Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem]] w dwóch okręgach województwa pomorskiego nr 29 Tczew i nr 30 Grudziądz{{odn|Jastrzębski|2001|s=146}}, oraz z 4 pozycji listy centralnej do senatu{{odn|Jastrzębski|2001|s=146}}. Podczas kampanii wyborczej odwiedził kilka miast na Pomorzu oraz Poznań{{odn|Jastrzębski|2001|s=146}}. Zdobył 2 mandaty do sejmu oraz mandat senatora. mandatów poselskich zrzekł się na korzyść Zygmunta Redlińskiego i Stefana Dąbrowskiego{{odn|Jastrzębski|2001|s=147}}.
W latach 1930–1932 minister rolnictwa w gabinetach [[pierwszy rząd Walerego Sławka|Walerego Sławka]], [[drugi rząd Józefa Piłsudskiego|Józefa Piłsudskiego]] i [[rząd Aleksandra Prystora|Aleksandra Prystora]]. Zwolennik ingerencji rządu w sprawy gospodarki rolnej. Na pierwszej konferencji prasowej za przyczynę kryzysu w rolnictwie uznał nadwyżkę zboża na rynku pochodzącą z zewnętrznego importu oraz nadmierną ilość zapasów własnych{{odn|Jastrzębski|2001|s=163}}. W nocy z 27 na 28 lutego 1930 [[Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów]] uchwalił „Plan doraźnej pomocy dla rolnictwa”. W pierwszym kwartale 1931 jako minister występował do rozmaitych organów rządowych i parlamentarnych z prośbami o nowe środki budżetowe na rok 1931/1932{{odn|Jastrzębski|2001|s=177}} Priorytetem działania ministra był eksport na rynki zagraniczne oraz podniesienie jakości produktów przeznaczonych na eksport. Część dochodów z eksportu miała być przeznaczona na oddłużenie rolnictwa{{odn|Jastrzębski|2001|s=170}}. InicjatorPomimo wysiłków Janty Połczyńskiego i organizatorWitolda czterechStaniewicza kolejnychSejm międzynarodowychuchwalił konferencji rolniczycho bałtycko-bałkańskich22,5 mln złotych mniejszy budżet niż w poprzednim roku{{odn|Jastrzębski|2001|s=170}}. ReprezentantProgram Polskireformy irolnej przewodniczącystał jubileuszowegosię zjazduobiektem Instytutuataków Rolniczegoopozycji wm.in Rzymieza kierowanie programu do wielkich rolników kosztem drobnych{{odn|Jastrzębski|2001|s=170}}. Uczestnik rozmówZałożenia polsko-niemieckichprogramu wchwalił sprawiePoseł traktatuBBWR handlowegoJuliusz Ponikowski{{odn|Jastrzębski|2001|s=177}}.
 
inicjator i organizator czterech kolejnych międzynarodowych konferencji rolniczych bałtycko-bałkańskich. Reprezentant Polski i przewodniczący jubileuszowego zjazdu Instytutu Rolniczego w Rzymie. Uczestnik rozmów polsko-niemieckich w sprawie traktatu handlowego.
22 marca 1932 przekazał stanowisko ministra następcy [[Stanisław Ludkiewicz|Stanisławowi Ludkiewiczowi]] {{odn|Jastrzębski|2001|s=177}}.
==Po dymisji==
We wrześniu 1933 został wysłany przez prezydenta na czele delegacji do Budapesztu na obchody 400-lecia urodzin króla [[Siedmiogród|Siedmiogrodu]] [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] i 250 [[Bitwa pod Wiedniem|Bitwy pod Wiedniem]] {{odn|Jastrzębski|2001|s=182}} .
W 1935 delegat Polski na Europejską Konferencję Ekonomiczną w Brukseli. Na co dzień mieszkał w rodzinnej Wysokiej, gdzie gospodarował na trzech tysiącach hektarów ziemi. Prezes [[Związek Ziemian Pomorskich|Związku Ziemian Pomorskich]]. Współzałożyciel fabryki krochmalu "Solanum" w [[Starogard Gdański|Starogardzie]] i fabryki gumy syntetycznej pod [[Dębica|Dębicą]], którą w darze przekazał [[Ministerstwo Spraw Wojskowych|Ministerstwu Spraw Wojskowych]].
 
Linia 52 ⟶ 56:
 
=== W czasach PRL ===
Tuż po wojnie zamieszkał wraz z żoną w [[Gniezno|Gnieźnie]], następnie w Poznaniu, gdzie jako pracownik [[Państwowe Nieruchomości Ziemskie|Państwowych Nieruchomości Ziemskich]] organizował wystawy rolnicze. W 1948 wiceprezydent Brzegu Antoni Łudziński zaoferował mu funkcję [[kustosz]]a w [[Zamek Piastów Śląskich w Brzegu|Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu]] {{odn|Jastrzębski|2001|s=188}}. W 1958 w wieku 91 lat przeszedł na emeryturę. Ostatnie lata życia poświęcił na pisanie pamiętników i zbieranie dokumentów historycznych, cenny zbiór książek (ok. 3000 woluminów) przekazał Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu.
 
Zmarł 20 lipca 1961. Trzy dni później został pochowany na poznańskim cmentarzu Górczyńskim{{odn|Jastrzębski|2001|s=190}}. Uroczystościom żałobnym przewodniczył ks. kan. Józef Jasiński{{odn|Jastrzębski|2001|s=190}}. Przemówienie nad grobem ministra i senatora wygłosił Jan Szymczak. Fakt śmierci ministra został w znikomym stopniu zauważony przez prasę krajową. 23 listopada 1985 prochy ministra i jego małżonki zostały złożone w grobowcu rodzinnym w [[Raciąż (województwo kujawsko-pomorskie)|Raciążu]]{{odn|Jastrzębski|2001|s=190-191}}.
 
Żona (poślubiona 1902) Maria (córka [[Roman Komierowski|Romana Komierowskiego]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.sejm-wielki.pl/b/10.720.350|tytuł=Roman Komierowski – profil na stronie Sejm Wielki|opublikowany=sejm-wielki.pl|data dostępu=2015-09-29}}</ref>); synowie: Maciej i Adam; córka Leontyna z męża Tyszkiewicz. Maria Janta Połczyńska została matką chrzestną żaglowca [[Dar Pomorza|„Dar Pomorza”]] 13 lipca 1930<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.bohaterowiekrajny.krakow.pl/komierowski-meibk.pdf|tytuł=Roman Komierowski|opublikowany=bohaterowiekrajny.krakow.pl|data dostępu=2015-09-29}}</ref>.