|
[[Plik:Convection-snapshot.png|thumb|Rysunek przedstawia rozkład temperatury wywołany konwekcją (czerwień - wyższa temperatura, niebieski - niższa) uzyskany jako symulacja komputerowa. Gorące, lżejsze położone niżej warstwy tworzą pióropusze gorącej materii, podobnie chłodniejszy materiał z góry przenosi się w dół. W symulacji przyjęto parametry substancji takie jak konwekcji w [[płaszcz Ziemi|płaszczu Ziemi]].]]
[[Plik:ConnectionCells pl.svg|thumb|Powstawanie komórek konwekcyjnych]]
*
* [[promieniowanie cieplne |ne]] ▼'''Konwekcja''' – [[Przemiana fizyczna|proces]] przekazywania [[ciepło|ciepła]] związany z makroskopowym ruchem [[materia (fizyka)|materii]] w gazie, cieczy lub plazmie, np. [[powietrze|powietrzu]], [[woda|wodzie]], [[granule|plazmie gwiazdowej]]. Czasami przez konwekcję rozumie się również sam [[Ruch (fizyka)|ruch]] materii związany z różnicami [[temperatura|temperatur]], który prowadzi do przenoszenia ciepła. Ruch ten precyzyjniej nazywa się '''prądem konwekcyjnym'''.
== Konwekcja jako proces ==
Konwekcja jest jednym z kilku mechanizmów transportu energii cieplnej ([[Wymiana cieplna|wymiany ciepła]]), np. przenoszenie za pomocą dyfuzji molekularnej, dyfuzji turbulencyjnej, adwekcja (przenoszenie, konwekcja) ciepła. Konwekcja jest wydajnym sposobem przekazywania ciepła, ale jednocześnie silnie zależnym od [[Substancja (fizyka)|substancji]] i warunków w jakich zachodzi. Konwekcja w [[atmosfera|atmosferze]] i wodzie ma duże znaczenie w kształtowaniu [[klimat]]u i pogody na [[Ziemia|Ziemi]].
Wyróżnia się:
* [[Konwekcja swobodna|Konwekcję swobodną]] – ruch płynu jest wywołany różnicami [[gęstość|gęstości]] (ciśnienia) wywołanymi różnicą temperatur.
* Konwekcję wymuszoną – występuje ruch płynu niewynikający z konwekcji, wywoływany przez czynniki zewnętrzne [[urządzenie|urządzenia]] wentylacyjne, wiatr itp.
W układach fizycznych często występuje konwekcja mieszana, będącą złożeniem obu typów konwekcji.
Ilość przekazanego ciepła przez konwekcję zależy od szybkości ruchu płynu, dlatego w celu zwiększenia przekazywania ciepła w komputerach, chłodnicach samochodowych itp. stosuje się wentylatory zwiększające prędkość przepływu powietrza.
== Prąd konwekcyjny ==
Każda konwekcja wynika z istnienia prądu konwekcyjnego. W konwekcji naturalnej prąd ten powodowany różnicą [[gęstość|gęstości]] pomiędzy obszarami o różnej temperaturze w płynie. W stanie stacjonarnym prądy konwekcyjne tworzą zamknięte pętle - [[komórka konwekcyjna|komórki konwekcyjne]]. Komórka konwekcyjna, w danych warunkach (różnicy temperatur, lepkości płynu) ma pewne minimalne rozmiary. Jeżeli objętość, w której znajduje się płyn, jest mniejsza od minimalnego rozmiaru komórki konwekcyjnej, wówczas prąd konwekcyjny nie powstaje i zjawisko konwekcji nie zachodzi. Efekt ten ma kluczowe znaczenie w konstruowaniu materiałów izolacyjnych, w których występują przestrzenie wypełnione powietrzem.
Przykłady ruchów konwekcyjnych:
* gorące gazy unoszące się do góry nad [[płomień|płomieniem]]
* [[śreżoga]] – rozedrgane powietrze tworzące wrażenie mgły w gorący i upalny dzień (np. nad rozgrzanym asfaltem)
* delikatny ruch wody podczas podgrzewania (widoczny w naczyniu jako ruszająca się delikatna "mgiełka").
Prądy konwekcyjne w atmosferze są przyczyną powstawania niektórych rodzajów chmur (gł. chmur kłębiastych: [[cumulus]] i [[cumulonimbus]]).
== Zobacz też ==
{{commonscat|Convection}}
Zjawiska, w których występuje konwekcja:
* [[prądy termiczne]]
* [[cyrkulacja powietrza]]
* [[konwekcja w płaszczu Ziemi]]
* [[prąd morski]]
* [[energia prądów morskich, pływów i falowania]]
Inne sposoby ciepłego przepływu energii:
* [[przewodzenie ciepła]]
▲* [[promieniowanie cieplne]]
[[Kategoria:Konwekcja| ]]
| 