Stany Galicyjskie: Różnice pomiędzy wersjami

 

== XIX w. ==

Do koncepcji sejmu stanowego w Galicji władze austriackie powróciły po [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]], na którym trzej zaborcy ustalili nadanie ziemiom polskim reprezentacji politycznej (w takim zakresie, jakie władze zaborcze uznają "za użyteczne i przyzwoite"). To stanowiło podstawę do patentu cesarza [[Franciszek II Habsburg|Franciszka I]] z 13 kwietnia 1817 r., w którym odnowił on galicyjski sejm stanowy. Dopuszczał on do obrad dodatkowo mieszczan Lwowa, jednak przysługiwał im zbiorczo tylko jeden głos w sejmie.

 

{{cytat|Zadaniem i zakresem działania tego tak zwanego sejmu postulatowego było zawsze prosić o to, czego krajowi nigdy nie dawano, i dziękować za to, co wprawdzie dawano krajowi, o co jednak on nie prosił i co mu się na nic nie mogło przydać<ref>Stanisław Grodziski, ''Sejm Krajowy galicyjski...'', s. 19–20.</ref>.}}

Dopuszczono możliwość dyskusji nad stanem kraju (choć w bardzo ograniczonym zakresie, głównie dotyczącym gospodarki, z czasem pojawił się m.in. temat reformy stosunków pańszczyźnianych), zwiększyła się też częstotliwość obrad sejmu, a nawet rozpoczęto wydawanie sprawozdań z czynności sejmowych. Nadal jednak faktycznie sejm nie posiadał żadnej władzy, a powoływany przezeń Wydział uzyskał jedynie możliwość dysponowania bardzo ograniczonym "funduszem domestykalnym". Nie zmieniły się także zasadniczo warunki niezbędne do zasiadania w sejmie – nadal obowiązywały zasady takie same, jak w czasach [[Józef II Habsburg|Józefa II]]. Mimo iż w gruncie rzeczy tylko niewielka grupa uprawnionych brała udział w obradach sejmu, obowiązywała zasada, że nieobecność uprawnionych nie wpływa na ważność obrad.

 

Ostatnia sesja sejmu stanowego odbyła się w 1845 r.; kolejne uniemożliwiły wypadki [[rzeź galicyjska|rzezi galicyjskiej]] w 1846 roku, a następnie [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]]. W czasie tej ostatniej gubernator Galicji [[Franz Stadion]] próbował zwołać sejm stanowy we Lwowie (uzupełniony o pewną liczbę członków z wyborów), jednak zgromadziła się tylko grupka ziemian, którzy sami uznali się za zgromadzonych nielegalnie. Formalnie sejm stanowy nie został w 1848 r. zlikwidowany, istniał też (do 1861 r.) Wydział. Zmianę przyniosło dopiero powołanie instytucji [[sejm krajowy|sejmów krajowych]] na mocy [[dyplom październikowy|dyplomu październikowego]] z 1860 r.