Wolna elekcja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
→‎Podsumowanie: Poprawiona data
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 155:
== Podsumowanie ==
[[Plik:Jean-Pierre Norblin de La Gourdaine 001.jpg|mały|Elekcja [[August II Mocny|Augusta II Mocnego]] na obrazie [[Jan Piotr Norblin|Jana Piotra Norblina]]]]
[[Elekcja 1573|Pierwsza wolna elekcja]] zgromadziła rekordowo dużo szlachty (40-50 tys.), na następne nie przyjeżdżało już tak wielu głosujących. Na drugiej wolnej elekcji, która odbyła się w 15851575 r. w porównaniu do pierwszej stawiło się tylko 12 tys. osób (z [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] przybyły zaledwie 2 osoby). Na elekcję 1668 przybyło pieszo aż 2 tysiące Mazurów – biednej szlachty mazowieckiej nie stać było na konie, a do Warszawy mieli blisko.
 
Wolna elekcja była systemem, który osłabiał władzę [[król]]a, stawała się powodem do kłótni między głosującymi województwami (spory o kandydatów do tronu) a przede wszystkim dawała możliwość ingerowania obcych dynastii do spraw państwa polsko-litewskiego. Projekt reformy elekcji w 1589 został odrzucony<ref>[[Jan Zamoyski]] ''na sejmie 1589 roku wystąpił z oryginalnym projektem reformy elekcji, który w akcie elekcyjnym dopuszczał rządy większości nawet nieabsolutnej. Jego "Modus electionis regis", podany na sejm w 1589 r., znosił zasadę viritim i zastępował ją wyborami dwustopniowymi. Kandydatów na zjeździe elekcyjnym miano obierać większością 2/3 głosów; o ile tej nie udało się osiągnąć, w powtórnym głosowaniu decydować miała absolutna większość ("większa liczba"). Każde województwo posiada na elekcji tyle głosów, ile zawiera powiatów. Te obierają króla większością 3/4 głosów; gdy większości takiej nie ma, antagoniści z 2 najliczniejszych stronnictw — projekt nie przewiduje właściwie rozłamu na więcej jak na 2 obozy - obierają 3 deputatów z senatu i tyluż z rycerstwa, którzy starają się przywieść wyborców do jedności; w razie rozbicia tej próby, decyduje „większa część", pod warunkiem, aby w niej były głosy obu narodów. Projekt upadł skutkiem nieporozumień, jakie zaszły między Zamoyskim a prymasem [[Stanisław Karnkowski|Karnkowskim]] na tle polityki zewnętrznej.''