Maria Goeppert-Mayer: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Osiągnięcia naukowe i spuścizna: przypis, WP:SK |
|||
Linia 24:
W 1910 przeniosła się z rodzicami do [[Getynga|Getyngi]], gdzie jej ojciec otrzymał odpowiednik dzisiejszej [[Habilitacja|habilitacji]] oraz stanowisko profesora na [[Uniwersytet w Getyndze|Georg-August Universität]]. Dla jej rodziców było jasne, iż będzie po maturze (1924) studiować na tym renomowanym uniwersytecie, co w owym czasie nie było dla kobiet czymś codziennym. Najpierw chciała zostać matematykiem, jednak po trzech latach zmieniła kierunek na fizykę.
W 1930 zdobyła doktorat z [[Mechanika kwantowa|fizyki kwantowej]]. Jakie znaczenie miało wtedy centrum uniwersyteckie w Getyndze świadczy fakt, że przy jej [[Rigorosum]] byli obecni trzej nobliści: jej promotor, [[Max Born]], [[James Franck]] i [[Adolf Windaus|Adolf Otto Reinhold Windaus]]. W jej otoczeniu uczyli się, lub uczyli, również między innymi: [[Enrico Fermi]], [[Werner Heisenberg]], [[
Po wyjściu za mąż za [[Joseph Edward Mayer|Josepha Edwarda Mayera]] (1904–1983), amerykańskiego studenta i asystenta Francka, który następnie został prezydentem [[American Physical Society|Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego]], wyjechała w 1930 do [[Stany Zjednoczone|USA]], gdzie urodziła dwoje dzieci – Marię Ann Wentzel i Petera Conrada. Marianne została później astronomem, a Peter profesorem ekonomii.
W latach 1931–1939 wykładała bezpłatnie (w czasach światowego kryzysu gospodarczego nie było środków na jej pensje), na [[Johns Hopkins University]], gdzie zaprzyjaźniła się z [[Edward Teller|Tellerem]], a potem (1939–1946) na [[Uniwersytet Columbia|Columbia University]]. W [[lata 30. XX wieku|latach 30.]] współpracowała ściśle z [[Karl Herzfeld|Karlem Herzfeldem]]. W lecie wracała do Göttingen, gdzie współpracowała z Maxem Bornem. W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] brała udział w pracy nad [[Broń jądrowa|bombą atomową]] w ramach [[Manhattan Engineering District|Projektu Manhattan]]. Od 1946 była profesorem w Institute of Nuclear Studies przy [[University of Chicago]], gdzie pracowała z Enrico Fermim, Edward Tellerem i [[Harold Clayton Urey|Haroldem Ureyem]]. Pracę, która przyniosła jej później Nagrodę Nobla, wykonała gdy pracowała na część etatu w [[Argonne National Laboratory]] w okresie pobytu w Chicago. Od 1960 była profesorem [[University of California, San Diego|Uniwersytetu Kalifornijskiego]] w La Jolla, [[San Diego]].
Chociaż opuściła Śląsk w trzecim roku życia i nigdy już tam nie powróciła, zajmowała się m.in. pomocą dla śląskich uchodźców w USA po II wojnie światowej oraz wspierała organizację Górnoślązaków w [[Pensylwania|Pensylwanii]] – World Association of Upper Silesians. W 1967 przebywała w [[Warszawa|Warszawie]] w związku z obchodami 100-lecia urodzin [[Maria Skłodowska-Curie|Marii Skłodowskiej-Curie]]. Zapytana wtedy przez sekretarza naukowego [[Polska Akademia Nauk|PAN]] prof. [[Henryk Jabłoński (polityk)|Henryka Jabłońskiego]], czy ma jakieś szczególne życzenia, odparła bez namysłu ''chcę zobaczyć Katowice''{{fakt|data=2011-02}}. Niestety miasta nie miała okazji zobaczyć.
Linia 43:
* ''The Elementary Theory of Nuclear Shell Structure'' (1951, z Jensenem)
Model Marii Goeppert-Mayer wyjaśnia dlaczego jądra atomowe są szczególnie stabilne, kiedy posiadają pewne szczególne liczby [[
{{Cytat|Wyobraź sobie salę pełną tańczących walca. Tancerze przesuwają się dookoła tej sali w koncentrycznych kołach. Dalej pomyśl, że w każdym kole możesz zmieścić dwa razy więcej tancerzy jeśli jedna para wiruje w kierunku ruchu wskazówek zegara, a druga w przeciwnym. A potem dodatkowa wariacja: pomyśl, że ci tancerze wirują w porywach, jak mistrzowie. Niektóre z tych par, które wirują w kierunku wskazówek zegara robią porywy w tym samym kierunku. Porywy pozostałych par są w kierunku przeciwnym. Tak samo z parami wirującymi w kierunku przeciwnym do kierunku wskazówek zegara – niektóre wykonują zrywy w tym samym kierunku, inne w przeciwnym.}}
| |||