Andrzej Szeptycki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Drobne redakcyjne - poprawa linków, apostrofów, cudzysłowów...
Zmaina miesciewosci
Linia 7:
'''[[arcybiskup]] [[metropolita]] [[Greckokatolicka metropolia halicka|lwowski i halicki]] [[Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego|obrządku bizantyjsko-ukraińskiego]]'''
|grafika = A. Szeptycki.jpg
| opis grafiki =
|herb = Herb Szeptycki.svg
|dewiza =
|dewiza - j. polski =
Linia 14 ⟶ 15:
|miejsce urodzenia = [[Przyłbice]], [[Cesarstwo Austrii]]
|data śmierci = [[1 listopada]] [[1944]]
|miejsce śmierci = [[Lwów]], [[II Rzeczpospolita|PolskaUkraina]] pod [[okupacja wojenna|okupacją]] [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]
|1. funkcja =arcybiskup metropolita lwowski i halicki
|1. funkcja - okres =1900 – 1944
Linia 118 ⟶ 119:
 
=== Wojna polsko-ukraińska i wojna polsko-bolszewicka ===
Już 1 listopada 1918 rano metropolita został poinformowany przez ukraińskich oficerów o przejęciu władzy we Lwowie i proklamowaniu niepodległej państwowości ukraińskiej w [[Galicja Wschodnia|Galicji Wschodniej]] (od 14 XII 1918 – [[Zachodnioukraińska Republika Ludowa|Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej]]). W obliczu [[Wojna polsko-ukraińska|konfliktu polsko-ukraińskiego]] Andrzej Szeptycki opowiedział się po stronie ukraińskiej. Za tą decyzją stało jego samookreślenie narodowe i wizja, że poprzez utworzenie niepodległej Ukrainy uda się zjednoczyć Cerkiew prawosławną na Ukrainie z Cerkwią Greckokatolicką<ref>''Wszystko podporządkowywał swojej wizji, że poprzez utworzenie niepodległej Ukrainy uda się pozyskać dla Kościoła katolickiego całe prawosławie kijowskie. Miał nadzieję, że nowo powstały kraj przyjmie unię. Te dwie sprawy: misja Kościoła na Wschodzie i utworzenie Ukrainy zlały się dla niego w jedno.''[http://www.rp.pl/artykul/399004-Dwie-twarze-abp--Szeptyckiego.html Dwie twarze abp. Szeptyckiego].</ref>. W całej metropolii halicko-lwowskiej odprawiono nabożeństwa w intencji narodu i państwa ukraińskiego, we Lwowie metropolita celebrował je 3 listopada. Zarówno hierarchia greckokatolicka, jak i rzymskokatolicka, udzieliły poparcia przeciwnym stronom konfliktu, jednak współpracowały ze sobą, jeśli chodzi o starania o uwolnienie aresztowanych duchownych czy humanitarne prowadzenie działań zbrojnych. Metropolici: rzymskokatolicki (abp [[Józef Bilczewski]]) i greckokatolicki (abp Andrzej Szeptycki) wydali wspólne odezwy: 16 listopada – w sprawie zaprzestania walk i 14 grudnia – o wymianę jeńców wojennych. Po wycofaniu się [[Ukraińska Armia Halicka|Ukraińskiej Armii Halickiej]] z miasta metropolita znalazł się w [[areszt domowy|areszcie domowym]] w [[Archikatedralny sobór św. Jura we Lwowie#Pałac metropolitów|pałacu arcybiskupim]]. 26 czerwca 1919, podczas wizyty [[Naczelnik Państwa|Naczelnika Państwa]] [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] we Lwowie, Miejska Straż Obywatelska Lwowa pod pretekstem rzekomo przygotowanego na Szeptyckiego zamachu, otoczyła pałac arcybiskupi, uniemożliwiając metropolicie udział w wyznaczonym wcześniej spotkaniu z Piłsudskim i zabroniła metropolicie opuszczać pałac<ref> Agnieszka Biedrzycka, ''Kalendarium Lwowa 1918-1939'' , Kraków 2012 wyd. ''[[Universitas]]'', ISBN 97883-242-1678-9, s.30.</ref>.
 
W kwietniu 1920 Andrzej Szeptycki poparł [[umowa warszawska 1920|sojusz polsko-ukraiński]] wyrażony w układzie [[Józef Piłsudski|Piłsudski]]-[[Symon Petlura|Petlura]] i nie pogodził się z opuszczeniem ukraińskiego sojusznika przez Polskę w czasie [[traktat ryski (1921)|rokowań rozejmowych]] pomiędzy [[II Rzeczpospolita|Polską]] a [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|RFSRR]] i ostatecznym kształtem [[Traktat ryski (1921)|polsko-sowieckiego traktatu pokojowego]], z pominięciem [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukraińskiej Republiki Ludowej]]<ref>[http://www.rp.pl/artykul/399004-Dwie-twarze-abp--Szeptyckiego.html Dwie twarze abp. Szeptyckiego].</ref>.
Linia 186 ⟶ 187:
== Losy cerkwi greckokatolickiej po śmierci Andrzeja Szeptyckiego ==
[[Plik:Lwow-SoborSwJura-Krypta-Szeptycki.jpg|thumb|left|200px|Krypta soboru św. Jura. Grób A.Szeptyckiego (po lewej stronie)]]
Arcybiskupstwo po Szeptyckim objął Josyf Slipyj, aresztowany przez [[NKWD]] już 11 kwietnia 1945. Tego samego dnia aresztowani zostali również biskupi: [[Nykyta Budka|Nikita Budka]] ([[Biskup sufragan|biskup pomocniczy]] archidiecezji lwowskiej), [[Grzegorz Chomyszyn|Hryhoryj Chomyszyn]] (biskup diecezji [[Iwano-Frankiwsk|stanisławowskiej]]), [[Mikołaj Czarnecki|Mykoła Czarnecki]] (apostolski wizytator [[Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce|Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-słowiańskiego]]), [[Iwan Latyszewski]] (biskup sufragan stanisławowski), a także [[Wasyl Wełyczkowski]], [[Igumen|ihumen]] klasztoru w [[Tarnopol]]u i inni wysocy rangą duchowni. W pałacu arcybiskupim i [[Archikatedralny sobór św. Jura we Lwowie|Katedrze Św Jura]] NKWD przeprowadziło rewizje<ref name="autonazwa2">[[Grzegorz Mazur]], [[Jerzy Skwara]], [[Jerzy Węgierski]], ''Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa 1 IX 1939 – 5 II 1946'', Katowice 2007, Wyd. Unia Katowice, ISBN 978-83-86250-49-3; s. 562.</ref>. Aresztowani zostali wszyscy członkowie Episkopatu greckokatolickiego – „skazani” następnie przez NKWD na więzienie i długoletnią pracę przymusową w [[Gułag|łagrach]]. NKWD aresztowało również ponad 800 z 2300 księży greckokatolickich „skazując” ich standardowo na 10 lat łagru. 1.105 księży zgodziło się w tej sytuacji formalnie przejść na prawosławie<ref>[[Grzegorz Mazur]], [[Jerzy Skwara]], [[Jerzy Węgierski]], ''Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa 1 IX 1939 – 5 II 1946'', Katowice 2007, Wyd. Unia Katowice, ISBN 978-83-86250-49-3; s. 571.</ref>.
 
Rozpoczęty we Lwowie 8 marca 1946 i trwający do 10 marca, nieuznany przez Watykan i zwołany przez stalinowskie władze „sobór” zwolenników likwidacji Cerkwi greckokatolickiej, zniósł [[Unia brzeska|unię z Rzymem]] i przyłączył formalnie [[Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego]] do [[Rosyjski Kościół Prawosławny|Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego]]. W „[[pseudosobór lwowski|pseudosoborze lwowskim]]” nie wziął udziału żaden biskup, jego uczestnikami byli podrzędni duchowni i agenci [[NKWD]]. 26/27 czerwca 1946 zostali aresztowani w [[Przemyśl]]u przez [[Urząd Bezpieczeństwa]] biskupi: [[Jozafat Kocyłowski]] (biskup przemyski) i [[Grzegorz Łakota|Hryhorij Łakota]] ([[biskup sufragan]] przemyski)<ref name=autonazwa2 />. Zostali przekazani [[NKWD]] we [[Lwów|Lwowie]], wywiezieni do Kijowa i – po odmowie przejścia na prawosławie – skazani na 10 lat [[Gułag|łagru]].