Wersja z 01:52, 28 lis 2016 edytuj EmptyBot (dyskusja \| edycje) Boty 615 258 edycji m Zmiana nazwy kategorii: Kategoria:Miasta Turcji → Kategoria:Miasta w Turcji (przy użyciu QRC) ← poprzednia edycja		Wersja z 22:41, 30 lis 2016 edytuj anuluj edycję Paweł Ziemian BOT (dyskusja \| edycje) Boty 1 384 760 edycji m zamieniam magiczny ISBN na szablon następna edycja →
Linia 58: == Historia == Początki [[osadnictwo\|osadnictwa]] na terenie Izmiru sięgają 3000 roku p.n.e.<ref name=autonazwa1>W. Korsak, Turcja: ''Kraj czterech mórz'', Kraków 2005, s.295, {{ISBN \|83-921981-2-3}}</ref> Zapewne w X wiek p.n.e. Jonowie zajęli zatokę smyrneńską, wypędzając eolskich osadników i zbudowali miasto<ref>N.G.L. Hammond, s.123.</ref>. Rozkwitające miasto zostało zburzone prawdopodobnie w roku 575 p.n.e. przez króla [[Lidia (kraina)\|lidyjskiego]] [[Alyattes II\|Alyattesa II]]<ref>P. Green: ''Aleksander Wielki'', s.176.</ref>. Czasy [[Aleksander Macedoński\|Aleksandra Wielkiego]] przyniosły miastu rozkwit. Kazał on wybudować [[twierdza\|twierdzę]] na wzgórzu Pagus, a u jej podnóża nowe miasto, do którego przesiedlił mieszkańców dawnej Smyrny<ref name=autonazwa1/>. Odbudowane w pierwszej połowie IV w. p.n.e. przez [[Antygon I Jednooki\|Antygona I]], a następnie rozbudowywane przez [[Lizymach]]a miasto, stało się głównym ośrodkiem [[handel\|handlowym]] w [[Anatolia\|Azji Mniejszej]]<ref name=autonazwa1/>. W czasach [[Starożytny Rzym\|rzymskiego]] i [[Cesarstwo Bizantyńskie\|bizantyjskiego]] panowania miasto wciąż się rozwijało{{Fakt\|data=2009-12}}. W 129 roku p.n.e. liczyło około 100 tysięcy mieszkańców i było znanym ośrodkiem handlowym{{Fakt\|data=2009-12}}. W roku 178 n.e. miasto przeżyło największe w swej historii [[trzęsienie ziemi]]{{Fakt\|data=2009-12}}. Z polecenia [[Marek Aureliusz\|Marka Aureliusza]] zostało odbudowane w ciągu trzech lat{{Fakt\|data=2009-12}}. Już wcześniej zaczęli się tu pojawiać pierwsi [[chrześcijaństwo\|chrześcijanie]]. To tutaj znajdował się jeden z siedmiu Kościołów Azji wzmiankowany w [[Apokalipsa świętego Jana\|Apokalipsie św. Jana]]<ref>ApJ 1:11.</ref>, a pierwszym [[biskup]]em tutejszej [[gmina chrześcijańska\|gminy chrześcijańskiej]] był [[Polikarp ze Smyrny\|św. Polikarp]]<ref>{{cytuj stronę \|url=http://www.brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/02-23a.php3 \|tytuł=Święty Polikarp, biskup i męczennik \|autor=Jarosław Charkiewicz \|data dostępu=2010-01-12}}</ref>, który z rozkazu rzymskiego [[Namiestnik (urzędnik)\|namiestnika]] został w [[153\|153 r.]] spalony na stosie. Dzięki temu, że była tu silna wspólnota chrześcijańska, w [[Cesarstwo Bizantyńskie\|czasach bizantyjskich]] rezydował tu [[metropolita]] podległy tylko [[patriarcha\|patriarsze]]{{Fakt\|data=2009-12}}. Linia 64: W [[VII wiek\|VII w.]] miasto przeżywało częste [[Inwazja (wojskowość)\|najazdy]] [[Arabowie\|Arabów]], ale padło dopiero w [[XI wiek\|XI w.]] na skutek naporu [[Seldżukidzi\|Turków seldżuckich]] i pozostawało w ich władaniu przez około 20 lat, aż do czasu, kiedy odbiła je z ich rąk armia cesarska{{Fakt\|data=2009-12}}. Pod koniec [[XII wiek\|XII w.]] władali Smyrną [[Genua\|Genueńczycy]] korzystając z ogromnych walorów tutejszego portu. Władzę nad miastem stracili jednak po kilkudziesięciu latach na rzecz Turków z [[emirat]]u [[Aydın\|Aydin]]{{Fakt\|data=2009-12}}. W latach [[1344]]-[[1403]] należało do [[zakon]]u [[Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego zwany Rodyjskim i Maltańskim\|joannitów]]{{Fakt\|data=2009-12}}. W [[1403]] zostało zdobyte i zniszczone przez [[Mongołowie\|mongolskie]] wojska [[Timur Chromy\|Timura]]{{Fakt\|data=2009-12}}. W roku 1415 miasto przeszło w posiadanie [[Imperium osmańskie\|Imperium Osmańskiego]]. Zdobywcy zmienili jego nazwę miasta na '''Izmir'''. Za [[Sulejman Wspaniały\|Sulejmana Wspaniałego]], w celu rozwoju handlu, Europejczycy otrzymywali pozwolenia na swobodny handel i na osiedlanie się w mieście<ref>''Historia świata śródziemnomorskiego'', s.162.</ref>. Wkrótce Izmir stał się miastem kosmopolitycznym. Po przegranej przez imperium [[I wojna światowa\|I wojnie światowej]] miasto w wyniku [[wojna grecko-turecka (1919-1922)\|wojny grecko-tureckiej]] zostało zajęte przez [[Grecja\|Greków]], co zostało usankcjonowane [[Traktat z Sevres\|układem w Sèvres]] ([[1920]]). [[9 września]] [[1922]] r. Izmir został zajęty przez wojska [[Mustafa Kemal Atatürk\|Atatürka]] i poważnie zniszczony, mimo wcześniejszego o kilka dni opuszczenia go przez wojska greckie<ref>Emeis oi Ellines: Historia wojen współczesnej Grecji, praca zbiorowa, Skai Biblio 2008, {{ISBN \|978-960-6845-15-4}}</ref>. Pomimo rozkazu wydanego przez Kemala Atatürka zabraniającego zabijania osób cywilnych, w czasie tureckiego zajmowania miasta doszło do rzezi znajdującej się tam ludności greckiej i ormiańskiej, szacowanej na około 100 000 ludzi. Brutalnie został zamordowany biskup [[Patriarchat Konstantynopolitański\|Patriarchatu Konstantynopolitańskiego]] [[Chryzostom ze Smyrny]]<ref>R. Clogg: ''Historia Grecji nowożytnej'', s.116.</ref>. W dniach 13-17 września doszło do [[Wielki pożar Smyrny\|wielkiego pożaru]], w wyniku którego zniszczona została znaczna część miasta zamieszkiwanego przez chrześcijan (oszczędzone zostały dzielnice turecka i żydowska)<ref>R. Clogg: ''Historia Grecji nowożytnej'', s.119.</ref>. Traktatem pokojowym w [[Lozanna\|Lozannie]] w 1923 roku Izmir z powrotem został przyznany Turcji. Zgodnie z osobnym porozumieniem pomiędzy Grecją i Turcją nastąpiła wymiana ludności, dlatego miasto jest dziś zamieszkane głównie przez Turków<ref>R. Clogg: ''Historia Grecji nowożytnej'', s.121-126.</ref>. W roku 2005 roku miasto gościło uczestników [[Letnia Uniwersjada 2005\|letniej uniwersjady]]. == Miasta partnerskie<ref>http://www.izmir.bel.tr/en/kardeskentler.asp</ref> ==

Izmir: Różnice pomiędzy wersjami