Pas neutralny polsko-litewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ToBot (dyskusja | edycje)
m WP:CHECK - eliminacja błędu #69 (składnia ISBN)
rażący błąd ortograficzny
Linia 1:
'''Pas neutralny polsko-litewski''' – [[strefa zdemilitaryzowana|pas zdemilitaryzowany]] pomiędzy [[Litwa Środkowa|Litwą Środkową]], później [[II Rzeczpospolita|RzecząpospolitąRzeczpospolitą Polską]], a [[Litwa|Republiką Litewską]], utworzony 17 grudnia [[1920]] r., a zlikwidowany 22 maja [[1923]] r. Rozciągał się, pasem średniej szerokości 6 km od [[Podbrodzie|Podbrodzia]] do [[Olkieniki|Olkienik]], a dokładnie od linii [[Janiszki (okręg uciański)|Janiszki]] (strona litewska) – [[Orniany]] (strona polska) na północy, do linii [[Jakańce (gmina Jakańce)|Jakańce]] (strona litewska) – [[Deksznia]] (strona polska) na południu. Granice pasa zostały ustalone przez Wojskowy Komitet Kontroli [[Liga Narodów|Ligi Narodów]] w celu rozdzielenia walczących wojsk po zajęciu 8 października [[1920]] r. [[Wilno|Wilna]] przez gen. [[Lucjan Żeligowski|Lucjana Żeligowskiego]] i proklamowaniu [[Litwa Środkowa|Litwy Środkowej]].
 
Pomimo nazwy faktycznie była to [[strefa zdemilitaryzowana]] (bowiem zakazano tam rozmieszczania sił zbrojnych, budowy umocnień itp.) rozdzielająca siły obu stron<ref>D.R. Bugajski, ''Demilitaryzacja i neutralizacja – formy i funkcje w prawie międzynarodowym'', „Międzynarodowe Prawo Humanitarne” 2010, tom I, ISSN 2081-5182, s. 63-81.</ref>. Wstęp do strefy miały jedynie siły policyjne, które nie potrafiły jednak zapewnić porządku publicznego. W pasie działały liczne litewskie bojówki i prowadzona była intensywna akcja propagandowa w języku polskim (spodziewano się decyzji [[Liga Narodów|Ligi Narodów]] o przeprowadzeniu plebiscytu, co w sytuacji przewagi ludności polskojęzycznej nie zapewniało sukcesu stronie litewskiej). Po obu stronach tej małej wojny domowej ginęli ludzie (np. w napadach bojówek z 24 kwietnia [[1922]] r., czy z 5 stycznia [[1923]] r., po którym strona polska zażądała likwidacji strefy<ref>''Kalendarz Niepodległości. Kronika Encyklopedyczna Dwudziestopięciolecia (1914-1939)'' (reprint wydania z 1939 r.) Warszawa 1990.).</ref>. Pomimo zdecydowanej przewagi ludności [[Polacy na Litwie|polskojęzycznej]] strefa podzielona została w zasadzie po równo między oba państwa (zob. [[Warwiszki|"Republika Warwiszska"]]).