SS Polonia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m zamieniam magiczny ISBN na szablon
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Drobne redakcyjne - poprawa linków, apostrofów, cudzysłowów, literówek
Linia 4:
|grafika = SS PoloniaTrans.jpg
|opis grafiki =
|poprzednie nazwy = "Kursk"„Kursk”
|bandera = POL
|numer IMO =
Linia 47:
 
== Historia ==
''Polonia'', początkowo ''Kursk'' (jeden z tzw. "klejnotów„klejnotów Księżniczki Dagmary"Dagmary”<ref name="J.Piwowoński">[[Jan Piwowoński]]: ''Flota spod biało-czerwonej, Nasza Księgarnia, Warszawa 1989</ref>), była statkiem pasażersko-drobnicowym, zbudowana została w 1910 roku w [[Glasgow]]. Początkowo służyła na linii rosyjsko-amerykańskiej, tj. pomiędzy [[Lipawa|Lipawą]] i [[Nowy Jork|Nowym Jorkiem]]. Byłą drugim z czterech statków zbliżonej konstrukcji: pierwszy, ''Rossija'' zbudowany w 1908 r. nie pływał nigdy pod polską banderą, dwoma kolejnymi były przyszłe polskie statki [[SS Pułaski]] i [[SS Kościuszko]].
 
W 1921 roku znalazła się (wraz z pozostałymi trzema statkami) pod banderą duńską, jako własność kompanii żeglugowej ''Det Östasiatiske Kompagni'' obsługującą Balitic-American Line, wtedy też nadano jej nazwę ''Polonia'', bowiem statek miał przewozić do Ameryki głównie emigrantów z Polski. Pozostałe statki otrzymały nazwy trzech państw bałtyckich: ''Latvia'', [[SS Pułaski|Estonia]] i [[SS Kościuszko|Lithuania]].
 
Statek obsługiwał odtąd linię Lipawa-[[Gdańsk]]-[[Kopenhaga]]-Nowy Jork. Na mocy umowy z 11 marca 1930 roku – za 18 milionów złotych – przeszedł, razem z [[SS Pułaski|SS "Pułaski"„Pułaski”]] i [[SS Kościuszko|SS "Kościuszko"„Kościuszko”]], pod banderę polską, do spółki [[Polskie Transatlantyckie Towarzystwo Okrętowe]] (PTTO), a od października 1934 roku do [[Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe SA]] (GAL) bez zmiany nazwy, zapoczątkowując polską flotę pasażerską. Duńczycy sprzedali linię (wraz z prawem do przystani w dokach Nowego Jorku<ref name="J.Piwowoński"/>) i "klejnoty"„klejnoty” chętnie, bo właśnie w roku 1930, wobec załamania się gospodarki amerykańskiej w czasach [[Wielki kryzys|wielkiego kryzysu]] władze [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] drastycznie obniżyły kwoty imigranckie. Linię obsługiwały wtedy już tylko trzy statki, największy i najstarszy, ''Latvia'' (eks- ''Rossija'') został wcześniej sprzedany do Japonii.
 
"Polonia"Polonia” obsługiwała linię Gdynia-Kopenhaga-[[Halifax (Kanada)|Halifax]]-Nowy Jork. Pierwszym kapitanem statku był [[Mamert Stankiewicz]], który dowodził nim do czasu objęcia dowództwa nowego polskiego flagowego statku [[MS Piłsudski]]. W związku ze zmniejszeniem się liczby pasażerów na trasie transatlantyckiej, od roku 1933 skierowano statek na tzw. linię palestyńską [[Konstanca]]-[[Stambuł]]-[[Jafa|Jaffa]]-[[Hajfa]]-[[Pireus]]-Stambuł-Konstanca, gdzie przewoził przede wszystkim emigrujących z Polski do [[Palestyna (mandat)|Palestyny]] [[Żydzi|Żydów]]<ref>K.O.Borchardt, ss.201-222</ref>.
 
Na tej trasie statek odbył 123 rejsy. Pływał też jako wycieczkowiec (m.in. w lipcu 1931 roku, jako pierwszy polski statek pasażerski dotarł do [[Przylądek Północny|Nordkapu]]). Sprzedany został na złom do [[Włochy|Włoch]] w roku 1939.
 
=== Uwagi ===
Nazwę "Polonia"„Polonia” nosił też inny parowiec. Na taką nazwę w 1913 przemianowano w roku zwodowany w 1899 statek pełniący służbę w austro-węgierskich liniach [[Austro-Americana]]. Pływał on na trasie [[Triest]]-[[Québec (miasto)|Québec]]-[[Montreal]]. W tym samym roku statek powrócił do poprzedniego właściciela Hamburg Amerikanische Packetfahrt Actien Gesellschaft i starej nazwy "Batavia"„Batavia”.
 
Druga "Polonia"„Polonia” - jedna z opcji dotyczących budowy następcy Batorego.
 
Instytut Morski wykonał kompleksowe studium do założeń nowego liniowca, nazwanego wstępnie "Polonia"„Polonia”, w latach 1962-64. Obejmowało ono część ekonomiczną oraz daleko rozwiniętą koncepcję techniczną statku.Wykonał je 28-osobowy zespół pod kierunkiem autora niniejszej książki oraz prof. dr. hab. Macieja Krzyżanowskiego. W skład zespołu weszli wybitni specjaliści oraz liczni konsultanci z Instytutu Morskiego, Politechniki Gdańskiej, przemysłu okrętowego (biur projektów) i armatora. W części technicznej oprócz autora, który opracował podstawową koncepcję statku, kierował pracami doc. dr Zbigniew Grzywaczewski z Instytutu Morskiego.
Ten wielki zespół dzielił się na cztery główne podzespoły, którymi kierowali: doc. dr Jerzy Wiśniewski (dobór parametrów i kształtu kadłuba), prof. Janusz Staliński (dobór napędu i układ siłowni), prof. Witold Urbanowicz (ogólna koncepcja i architektura statku) oraz doc. dr Zbigniew Grzywaczewski (dobór wyposażenia i bezpieczeństwo).
Wśród projektantów znaleźli się architekci okrętowi: doc. Lech Zaleski i doc. dr Witold Arkuszewski (rozplanowanie i wnętrza), a wśród konsultantów profesorowie: Aleksander Rylke, Wacław Tomaszewski, kapitanowie Tadeusz Meissner i Wieńczysław Kon, inż. Mieczysław Gąsiorowski, mgr Edward Obertyński i inni. Prace opiniowali: prof. dr hab. Lech Kobyliński, mgr inż. Mieczysław Bagiński i mgr inż Edward Słomski.
Uzyskano dane i propozycje wyposażenia od 240 firm zagranicznych. Wiele pracy włożono w opracowanie całej kompozycji przestrzennej i rozplanowania statku, w którym znalazło się dużo nowych rozwiązań, jak na przykład wielki zespół schodów ruchomych, łączących 4 pokłady (kaskada), asymetryczny układ pomieszczeń rekreacyjnych, układ jadalni z kredensem w środku, zespół basenowy w szklanej hali na pokładzie słonecznym, dalsze dwa baseny, mechanizacja przełądunku bagażu i inne.
Projekt reprezentował wysoki poziom światowy, co było słuszne, zważywszy na ogólny, niezwykle szybki wzrost wymagań komfortu na statkach. To musiał być "statek„statek jutra"jutra” w swej podstawowej idei transatlantyka i wycieczkowca, w pomysłowym rozplanowaniu i doborze pomieszczeń i w zewnętrznej architekturze.
Wyróżniającym akcentem jego sylwety był nowy kształt komina o dwóch skrzydłach - dla odrzutu spalin, na przemian prawym i lewym - z obserwatorium dla pasażerów na szczycie. Dziobowy pokład manewrowy był nakryty pokładem ochronnym z łamaczem fal. A oto podstawowe parametry i dane tego statku: długość całkowita - 188 m, długość między pionami - 164,7 m, szerokość - 25 m, zanurzenie Bałtyk - 7,54 m, Atlantyk - 8,20 m; prędkość eksploatacyjna - 21 węzłów, na próbach - 23 węzły; napęd - 2 silniki Sulzer-Cegielski o łącznej mocy 27 tys. KM; pojemność - 22-23 tys. BRT (tyle, ile miał mieć sławny przed wojną, tzw. "Super„Super-Piłsudski"Piłsudski”).
Stosownie do założeń armatora statek miał dwie klasy, łączone na wycieczkach: I klasa - 50 miejsc i turystyczna - 800 miejsc, ż czego 32 miejsca stanowiły część zamienną, to jest można je było dołączyć do I klasy. Największa liczba łóżek wraz z zapasowymi wynosiła 984. Na wycieczki statek mógł zabierać 600 osób (tylko dolne łóżka). Jego wskaźnik przestrzenności (komfortu) wynosił 27 RT na pasażera, czyli dorównywał wycieczkowcom przełomu ósmej i dziewiątej dekady XX wieku.
Rzecz oczywista, że przewidziano na tym statku stabilizację kołysań, klimatyzację, stery strumieniowe na dziobie i rufie, wszelkie nowe zdobycze nawigacji, zabezpieczenia pożarowego, służby zdrowia, telewizji, sportu itp. Nie sposób tu wyliczyć wszystkich planowanych urządzeń służących wygodzie i komfortowi.
Było to najpełniejsze opracowanie techniczno-ekonomiczne statku pasażerskiego, jakie dotąd w kraju przygotowano. Posłużyło ono armatorowi jako podstawa właściwych założeń.
 
Trzecia "Polonia"„Polonia”
 
Projekt trzeciej pasażerskiej "Polonii"„Polonii” przygotowany został w roku 1979 przez Biuro Projektowo-Konstrukcyjne Stoczni im A. Warskiego w Szczecinie. Zespół projektantów tego Biura, prowadzonego przez dr. inż. J. Piskorz-Nałęckiego, wykonał wszystkie prace przy wspomnianym projekcie w czynie społecznym, dla uczczenia przypadającej 22. lipca 1979 roku 35. rocznicy utworzenia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Projekt ten, opracowany z wykorzystaniem metod zastosowanych przy pracy nad nieco wcześniejszym projektem następcy dla słynnego "Mazowsza"„Mazowsza”, przewidywał budowę sporego na tamte czasy statku o tonażu brutto przekraczającym 20.000 RT i długości całkowitej 175 m, napędzanego dwoma silnikami Diesla o łącznej mocy 16.000 KM i mogącego przyjąć na swe pokłady 750 (w rejsach wycieczkowych 600) osób. Także trzecia "Polonia"„Polonia” odznaczała się cechami nowoczesnego wycieczkowca, czego widocznym przykładem był m. in. salon widokowy z barem, umieszczony na kominie (rozwiązanie, zastosowane wcześniej m. in. przez stocznię Wartsila z Finlandii przy budowie statków typu "Song„Song of Norway"Norway”). Niestety, podobnie jak projekt drugiej "Polonii"„Polonii” - również nie doczekał się realizacji.
 
Źródła:
 
J. Miciński, Potrzebni następcy (dla "Mazowsza"„Mazowsza” i "St„St. Batorego"Batorego”), Morze nr 8/79 ss 3-4
Kalendarz "Morza"„Morza” 1986, plansza z grudnia.
 
Czwarta "Polonia"„Polonia”
 
Czwarty statek w historii PMH nazwany imieniem "Polonia"„Polonia” to nowoczesny półkontenerowiec typu B-354 o nośności 13.400 ton i prędkości 17 węzłów.
Zbudowany w 1988 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej statek o długości 150 i szerokości 22 metrów ochrzczony został 21. lipca 1988 roku. Imię "Polonia"„Polonia” nadała mu Polka urodzona na Węgrzech, p.&nbsp;Liliana Niesielska, podówczas Prezes Klubu Przemysłowców i Handlowców Polskiego Pochodzenia "Polaustria"„Polaustria” w Austrii. 5. sierpnia 1988 roku motorowiec został uroczyście przekazany do służby (jako 103. jednostka Polskich Linii Oceanicznych), a 7. sierpnia 1988 roku wyruszył w pierwszy rejs eksploatacyjny do Brazylii, prowadzony przez kpt. ż. w. J. Gazeckiego.
 
Źródła:
 
Notatka w Ilustrowanym Kurierze Polskim z dn. 10.08.1988 r.
Trwa "Lato„Lato polonijne"polonijne” (Kurier Polski z dn. 26.07.1988 r.)
Całą naprzód do Brazylii (Kurier Polski z dn. 6-8.08.1988 r.)
 
{{przypisyPrzypisy}}
 
== Bibliografia ==
Linia 108:
== Linki zewnętrzne ==
* [http://stefanbatoryoceanliner.weebly.com/predecessors.html Dawne Polskie Transatlantyki]
* [http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/56,35612,16988506,6__SS__Polonia___ktora_emigrowali_Zydzi,,6.html SS "Polonia"„Polonia”, którą emigrowali Żydzi]
 
{{GAL}}