Szlachta: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
→‎Polska: Konstytucja kwietniowa
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
Linia 138:
Rządy zaborcze przeprowadzały weryfikację szlachectwa, w celu wyłączenia drobnej szlachty i szlachty-[[gołota|gołoty]]<ref>[[Józef Szymański (historyk)|Józef Szymański]], ''Nauki pomocnicze historii'' Warszawa 1983, s.667n.</ref>. W 1775 utworzono prawne ramy dla szlachectwa galicyjskiego, na wzór śląskiego, czeskiego czy austriackiego. Szlachtę podzielono na dwie grupy: ''panów'' i ''rycerzy'' (patrz wyżej: Austria). Analogiczną akcję przeprowadzono w roku 1777 w [[zabór pruski|zaborze pruskim]]. Za kryterium legitymacji szlachectwa i herbu przyjęto dzierżenie senatorstwa, posłowanie na sejmy, sprawowanie urzędów ziemskich oraz posiadanie włości. W [[zabór rosyjski|zaborze rosyjskim]] akcję legitymacyjną, opierającą się na analogicznych kryteriach, prowadziły sądy ziemskie, a od roku 1785 rządy gubernialne, które założyły księgi szlacheckie. Od utworzenia przez [[Paweł I Romanow|Pawła I]] Heroldii w Petersburgu, kompetencje legitymacyjne należały do niej. [[Księstwo Warszawskie]] teoretycznie likwidowało nierówności stanowe, w praktyce zatrzymało herby i szlachectwo, chociaż nie otoczono ich opieką prawną. Uznano za szlachtę wszystkich, którzy takie przywileje mieli przed rozbiorami, jak i tych, którzy szlachectwo uzyskali z rąk zaborców. [[Konstytucja Królestwa Polskiego]] podobnie potraktowała te sprawy, w r. 1815 założono wojewódzkie księgi szlachty, a prawo nobilitowania przyznano carowi, jako królowi polskiemu, zaś legitymowania senatowi. Zagadnienia heraldyczne rozwiązywała Deputacja Heraldyczna Senatu. W 1836 powstała [[Heroldia Królestwa Polskiego]].
 
[[Konstytucja marcowa]] (1921) w art. 96 stanowiła "''Rzeczpospolita Polska nie uznaje przywilejów rodowych ani stanowych, jak również żadnych herbów, tytułów rodowych i innych z wyjątkiem naukowych, urzędowych i zawodowych. Obywatelowi Rzeczypospolitej nie wolno przyjmować bez zezwolenia Prezydenta Rzeczypospolitej tytułów ani orderów cudzoziemskich.''". [[Konstytucja kwietniowa]] (1935) w art. 7 mówiła o tym mniej przejrzyście "''1. Wartością wysiłku i zasług obywatela na rzecz dobra powszechnego mierzone będą jego uprawnienia do wpływania na sprawy publiczne. 2. Ani pochodzenie, ani wyznanie, ani płeć, ani narodowość nie mogą być powodem ograniczenia tych uprawnień.''". Obecnie [[Konstytucja RP]] (1997) głosi w art. 32, ust. 1 : "''Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.''"
 
=== [[Rosja]] ===