Związek Patriotów Polskich: Różnice pomiędzy wersjami

W grudniu 1941 r. do Polski została przerzucona tzw. [[Grupa Inicjatywna PPR]] z zadaniem utworzenia [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]].

W maju 1942 roku wznowiono wydawanie „[[Nowe Widnokręgi|Nowych Widnokręgów]]”, których faktycznym redaktorem naczelnym był Lampe. Pismo miało ambicje bycia ośrodkiem skupiającym tych Polaków w ZSRR, którzy widzieli możliwość współdziałania z władzą radziecką.

Na przełomie 1942 i 1943 roku w środowiskach komunistów polskich w [[Saratów|Saratowie]], [[Samara|Kujbyszewie]], [[Ufa|Ufie]] i w Moskwie odbywają się rozmowy mające na celu opracowanie programu politycznego nowej organizacji politycznej w ZSRR<ref>Anna Sobór-Świderska za Fryderykiem Zbyniewiczem – ''Jakub Berman. Biografia komunisty'' IPN Warszawa 2009 s. 85 {{ISBN|978-83-7629-090-4}}.</ref>.

W styczniu 1943 roku Stalin wzywa Wandę Wasilewską do Moskwy stwierdzając wobec jej męża: „sytuacja wygląda tak, że chyba dojdzie do decydującego konfliktu między emigracyjnym rządem polskim a ZSRR'' i „w tej sytuacji Wanda mogłaby dużo zrobić”<ref>Krystyna Kersten ''Narodziny systemu władzy. Polska 1943 – 1948” Kantor Wydawniczy SAWW 1990 s. 17 {{ISBN|83-85066-09-8}}.</ref>. W tym samym miesiącu Wasilewska i Lampe zwrócili się z kolejnym listem do Stalina, podnosząc konieczność formalnego zorganizowania polskiej lewicy komunistycznej w ZSRR. Proponowali powołanie Komitetu Walki o Niepodległą, Demokratyczną Polskę. W lutym odbyła się rozmowa Wasilewskiej ze Stalinem i Mołotowem, a miesiąc później zaczęto wydawać kolejne polskie pismo w ZSRR „[[Wolna Polska]]”. Miało to być pismo nowej organizacji – Związku Patriotów Polskich. Utworzono jego komitet organizacyjny, który miał przygotować założenia programowe i zorganizować zjazd założycielski.

{{CytatD|Zadaniem ZPP j''est pomóc krajowi i wszystkim tym, którzy biorą udział w dziejowych zmaganiach z faszyzmem, a demaskować wszystkich tych, którzy w taki czy inny sposób pomagają śmiertelnemu wrogowi ludzkości i Polski''. Podjęte zostaną starania aby ''na sowieckiej ziemi Polacy mogli zmagać się z wrogiem z bronią w ręku''. ZPP ''dążyć będzie do skupienia wszystkich Polaków bez względu na ich przekonania, poglądy, przeszłość pod sztandarem bezkompromisowej walki z niemieckim najeźdźcą'', [[Wolna Polska]] 1943, nr 1, od redakcji<ref>Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk, Stefan Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego, Warszawa 2009, s. 17.</ref>.}}

 

 

 

W środowisku komunistycznych działaczy wojskowych związanych z 1 Dywizją Wojska Polskiego ([[Jakub Prawin]], Włodzimierz Sokorski) opracowano tzw. „Tezy nr 1” proponujące przyjęcie jako programu ZPP zbudowanie w wyzwolonej Polsce „zorganizowanej demokracji”. Koncepcja ta zakładała oparcie ustroju przyszłej Polski na rządach silnej ręki, lewicowych, ale bezpartyjnych, opartych o siłę armii tworzonej w ZSRR. Program ten odchodził zarówno od założeń leninowskich pomijając rolę partii komunistycznej, jak i od deklarowanych w oficjalnym programie ZPP założeń demokratycznych. Po krytyce „Tez nr 1” przez działaczy komunistycznych skupionych wokół Prezydium ZG ZPP zostały opracowane przez [[Aleksander Zawadzki (polityk)|Aleksandra Zawadzkiego]] i [[Hilary Minc|Hilarego Minca]] „Tezy nr 2” oficjalnie zakładające budowę w Polsce systemu demokracji parlamentarnej. Przewidywały one jednocześnie, że ZPP „będzie obozem rządzącym i zachowa hegemonię polityczną” w powojennej Polsce, stwierdzając dodatkowo: „Jeżeli zdobycie władzy przez obóz nasz po kapitulacji Niemiec możliwe jest bez poparcia większości narodu, to dalszy pomyślny rozwój odrodzonej, demokratycznej Polski zależeć będzie od tego, czy obozowi naszemu uda się w najkrótszym czasie po wzięciu władzy zdobyć większość społeczeństwa.”<ref>Anna Sobór-Świderska ''Jakub Berman. Biografia komunisty'' IPN Warszawa 2009 s. 90-95 {{ISBN|978-83-7629-090-4}}.</ref>.

W październiku 1944 roku powstał [[Centralny Komitet Żydów Polskich|Komitet Organizacyjny Żydów Polskich]] przy Związku Patriotów Polskich<ref>[http://www.jewish.org.pl/index.php?Itemid=58&id=324&option=com_content&task=view ''Ocaleni na Wschodzie – pisarze żydowscy z Polski na terenie ZSRR''].</ref>. Według innych źródeł w lipcu 1944 przy ZPP utworzono ''Komitet Organizacyjny Żydów Polskich w ZSRR''<ref name="diapozytyw">{{Cytuj stronę | url = http://www.diapozytyw.pl/pl/site/slownik_terminow/partie/ | tytuł = Dia–pozytyw: Partie i organizacje polityczne| data dostępu = 2013-11-12 | autor = | nazwisko = | imię = | autor link = | data = | rok = | miesiąc = | praca = | opublikowany = | oznaczenie = | strony = | język = | id = | cytat = | archiwum = http://web.archive.org/web/20110115073148/http://www.diapozytyw.pl/pl/site/slownik_terminow/partie/ | zarchiwizowano = 2011-01-15}}</ref> na którego czele stanął [[Emil Sommerstein]]. W latach 1944–1946 ZPP przesiedlał Polaków i Żydów z ZSRR do Polski.

 

 

ZPP zakończył działalność w sierpniu 1946.