Dynastia Tang: Różnice pomiędzy wersjami

== Historia ==

=== Ustanowienie ===

Ród Li (李) należał do arystokracji z północnego zachodu Chin, która stanowiła większość warstwy rządzącej za czasów [[Dynastia Sui|Sui]]{{odn|Ebrey|Walthall|Palais|2006|s=90–91}}{{odn|Adshead|2004|s=40–41}}. Matka cesarza [[Sui Yangdi|Yangdi z dynastii Sui]] była siostrą matki założyciela dynastii Tang, czyli ci dwaj cesarze z kolejnych dynastii byli kuzynami pierwszego stopnia{{odn|Ebrey|Walthall|Palais|2006|s=91}}. [[Tang Gaozu|Li Yuan]] (późniejszy cesarz Gaozu z dynastii Tang, 618–626) nosił tytuł diuka Tang i był byłym gubernatorem [[Taiyuan]]u, w czasie gdy inni wysocy urzędnicy walczyli z przywódcami bandytów w okresie upadku dynastii Sui (po części spowodowanego [[wojny Goguryeo–Sui|niepowodzeniami w wojnie z Goguryeo]]){{odn|Ebrey|Walthall|Palais|2006|s=90–91}}{{odn|Graff|2000|s=78, 93}}. Wykorzystując prestiż, jakim się cieszył, oraz swoje doświadczenie wojskowe, rozpoczął on rebelię, w czym wspomagali go syn i córka, [[księżniczka Pingyuan]] (zm. 623), która także zorganizowała własne oddziały, nad którymi objęła dowództwo{{odn|Adshead|2004|s=40}}. W 617 Li Yuan zajął Chang’an i objął regencję w imieniu małoletniego cesarza [[Sui Gongdi]], który w rzeczywistości był jego marionetką, a cesarza Yangdi zmusił do przejścia na polityczną emeryturę (tzw. ''[[Taishang Huang]]'' „cesarz-ojciec” obecnego cesarza){{odn|Adshead|2004|s=40}}. Gdy cesarz Yangdi został zamordowany przez swego generała [[Yuwen Huaji]] (zm. 619), 18 czerwca 618 Li Yuan ogłosił się cesarzem nowej dynastii: Tang{{odn|Adshead|2004|s=40}}{{odn|Graff|2000|s=78}}.