Apacze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia: Proponuję uaktualnienie treści wpisów w odniesieniu do obecności Apaczów w rejonie pd-zach poprzez uwzględnienie badań archologów. Dodatkowo w części "liczebność" proponuję uzupełnienie o garść informacji historycznych. |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Różne zmiany redakcyjne – poprawa linków, apostrofy, cudzysłowy itp. |
||
Linia 6:
Nazwa ''Apacze'' obejmuje co najmniej osiem szczepów, spośród których najbardziej znanymi były szczepy [[Kiowa-Apacze|Kiowa]], [[Mescalero]], [[Jicarilla]] i [[Chiricahua]]. Kilka z nich, w tym Chiricahua, określano jako Apaczów z White Mountain. W zachodnim Teksasie mieszkali Apacze [[Lipan]], którzy po walkach z [[Meksyk|Meksykiem]] i z napierającymi na nich osadnikami amerykańskimi zostali wyparci do Nowego Meksyku.
Znamienny był ich styl osiedlania. Kiedy budowali [[Wikiup|wickiup]], zazwyczaj ustawiali je w centrum obozowiska i przeznaczali dla kobiet, dzieci i starców. Wojownicy swoje szałasy stawiali wokół obozu, tworząc niejako „mur obronny” dla całej społeczności. Apacze przez dziesięciolecia stawiali zbrojny opór białym kolonialistom, najsławniejszy z wodzów plemienia, [[Geronimo (wódz Indian Chiricahua)|Geronimo]] poddał się w 1886 roku. Niemniej jednak do wczesnych lat 20. XX wieku zdarzały się przypadki zbrojnego oporu wobec kolonizacji prowadzonej przez [[Stany Zjednoczone
== Historia ==
Linia 20:
Apacze zorganizowani byli w samodzielne ekonomicznie [[Matrylinearny system pokrewieństwa|matrylinearne]] grupy. Po rozpoczęciu [[kolonizacja|kolonizacji]] Ameryki przez Europejczyków wyróżnili się [[Wojny Indian|walkami]] najpierw z Hiszpanami, a następnie z [[Meksyk]]anami i Amerykanami. Kulminacja walk przypadła na lata przymusowych wysiedleń (1848-1886), kiedy wodzami byli [[Cochise (wódz Apaczów)|Cochise]] i [[Geronimo (wódz Indian Chiricahua)|Geronimo]]. Wojny Apaczów z białymi i okres [[Nomada|koczowniczego]] trybu życia plemienia skończyły się z chwilą poddania się Geronima (1886). Rozpoczął się trudny okres adaptacji do nowych warunków życia w [[Rezerwat Indian|rezerwatach]], dezintegracji tradycyjnych struktur i asymilacji.
Apacze, pomimo poddania się Geronimo, nie zgodzili się w części z rządami białych. Do ostatniej potyczki z kolonialistami doszło w 1924 roku w Arizonie<ref>[http://www.legendsofamerica.com/na-apachekid.html Weiser, Kathy.
== Współczesność ==
| |||