'''Tulipomania, tulipanomania''' – określenie używane do opisania zjawiska panującego w XVII-wiecznej (szczególnie w latach 1636-1637) [[Holandia|Holandii]], wiążącego się z ogromnym wzrostem cen [[Cebula (botanika)|cebulek]] [[tulipan]]ów oraz niebywałą modą na te kwiaty.
Tulipany przybyły do [[Europa|Europy]] z [[Imperium osmańskieOsmańskie]]go w połowie XVI wieku. Szczególną popularność osiągnęły w [[Zjednoczone Prowincje Niderlandów|Zjednoczonych Prowincjach Niderlandzkich]], głównie za sprawą bogacącej się klasy średniej oraz arystokracji, które zaczęły konkurować ze sobą co do posiadania najrzadszych odmian tulipanów. Ich uprawa w Holandii została zapoczątkowana prawdopodobnie w 1593 r. przez [[Charles de L'Écluse|Charlesa de L'Écluse]] (''Kluzjusz'', [[Język łaciński|łac.]] ''Carolus Clusius''), któremu udało się wyhodować odmianę znoszącą klimat zimniejszy od tego, który panował w [[Turcja|Turcji]]. Cebulki przesłał mu Ogier de Busbecq, ambasador cesarza [[Ferdynand I Habsburg|Ferdynanda I]] na dworze [[Sulejman Wspaniały|Sulejmana Wspaniałego]]. Kluzjusz, jeden z najbardziej znanych [[botanika|botaników]] początku XVII wieku, przeprowadzał badania, krzyżując różne odmiany tulipanów. Pewnego dnia przedmiot jego badań wykradziono z ogrodów uniwersyteckich. Niedługo potem holenderskie tulipany zostały zaatakowane przez [[pstrość tulipana|wirusa pstrości tulipana (TBV)]], który sprawiał, że płatki tulipana przybierały niespotykane wcześniej kształty o brzegach postrzępionych i pofałdowanych. Wówczas nie znano przyczyny tego zjawiska, wiedziano jednak, że nie jest przekazywane przez nasiona, a jedynie przez cebulki, z pewną nieprzewidywalnością. Ponieważ jest to objaw choroby, zarażone okazy często marniały, co było kolejnym elementem ryzyka. Ta anomalia ogrodnicza stała się przyczyną rozwoju niderlandzkiej „gorączki tulipanowej”<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko=Garber|imię=Peter M.|tytuł=Tulipmania|czasopismo=The Journal of Political Economy|wydawca=The University of Chicago Press|wydanie=97|wolumin=3|strony=535-560|issn=00223808|oclc=35738289|język=en|data=czerwiec 1989|url=http://www.jstor.org/stable/1830454|doi=10.1086/261615}}</ref>. Kwiaty stały się niebawem symbolem luksusu i pozycji społecznej.
W 1623 r. pojedyncza cebulka najbardziej poszukiwanych odmian osiągała cenę nawet 1 tys. [[gulden]]ów (średni roczny dochód w Niderlandach wynosił wtedy ok. 150 guldenów). Zdarzało się, że zamieniano nieraz tulipany za nieruchomości, ziemię czy bydło. Najlepsi kupcy zarabiali nierzadko ok. 6 tys. guldenów na miesiąc na handlu tulipanami. W 1635 r. odnotowano sprzedaż 40 cebulek za 100 tys. guldenów. Dla porównania tona masła kosztowała wtedy 100 guldenów, a 8 tłustych świń 240 guldenów.{{fakt|data=2011-02}} Najwyższą cenę osiągnęła słynna cebulka ''Semper Augustus'', która została kupiona za 6000 guldenów w [[Haarlem]]ie.
