Francuska Partia Komunistyczna: Różnice pomiędzy wersjami

Partia publikuje dziennik ''[[L'HumanitéL’Humanité]]'', który po raz pierwszy ukazał się w 1904 jako organ [[Partia Socjalistyczna (Francja)|socjalistów]].

PCF, pierwotnie znana jako Francuska Sekcja Międzynarodówki Komunistycznej (SFIC), rozpoczęła swój polityczny byt po oddzieleniu się od socjalistów. Rozdział trwał od 1914, czyli od chwili rozpoczęcia [[I wojna światowa|I wojny światowej]], gdy większość socjalistów poparła udział w wojnie. Do 1920 antywojenna mniejszość rozwinęła się do tego stopnia, przeciągając na swoją stronę wielu przywódców, że była w stanie się usamodzielnić i afiliować przy [[Międzynarodówka Komunistyczna|Międzynarodówce Komunistycznej]]. Bezpośrednim sygnałem do utworzenia partii był spór wewnątrz [[SFIO]] czyli w Oddziale Francuskiej Międzynarodówki Robotniczej gdy ponad połowa delegatów SFIO na zjeździe w [[Tours]] opowiedziała się za członkostwem SFIO w Międzynarodówce Komunistycznej. Do nowego ugrupowania wstąpiła większość szeregowych działaczy dotychczasowej SFIO<ref>Partie Socjaldemokratyczne Europy, Książka i Wiedza, 1982, s.126</ref>. Wśród założycieli partii znalazła się dotychczasowa grupa pacyfistycznie nastawionych socjalistów skupionych wokół pisma L'HumanitéL’Humanité. Do radykalizacji tego środowiska doprowadził szczególnie [[zamach na Jeana Jaurèsa]] będącego przywódcą antywojennego skrzydła lewicy<ref>Alain Bauer, Dictionnaire amoureux du Crime, Paris, Plon, 2013.</ref> oraz działacze pochodzący z kolonii w tym [[Hồ Chí Minh]] który w późniejszych latach założył niepodległościowy ruch [[wietnam]]ski [[Việt Minh]]<ref>Duiker, William J. (28 stycznia, 2001). Ho Chi Minh: A Life. New York: Hyperion. s. 72–73. {{ISBN|978-0-7868-8701-9}}.</ref>. Nowa partia zdobyła szerokie poparcie w związku zawodowym [[Powszechna Konfederacja Pracy]]. Najważniejszymi ideologami oraz organizatorami partii byli Paul Vaillant-Couturier i Marcel Cachin<ref>[http://portalwiedzy.onet.pl/9731,,,,francuska_partia_komunistyczna,haslo.html Francuska Partia Komunistyczna]</ref>. Wraz z SFIC utworzono jej organizację młodzieżową [[Mouvement Jeunes Communistes de France]].

Od roku 1935 partia komunistyczna rozwinęła się w partię masową, korzystając ze sformułowanej na VII Kongresie [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] polityki [[Front Ludowy|Frontów Ludowych]], która w miejsce dotychczasowej walki z partiami socjalistycznymi i socjaldemokratycznymi (określanymi jako [[socjalfaszyzm|socjalfaszystowskie]]) propagowała sojusze z partiami socjalistycznymi i postępowymi partiami mieszczańskimi dla zwalczania [[faszyzm]]u, rozszerzającego się po objęciu władzy w [[Republika Weimarska|Niemczech]] przez [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]] i [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]]. FPK w 1935 roku utworzyła koalicję z SFIO i radykałami (francuskimi [[liberalizm|liberałami]]) ([[Front Ludowy]]). Ugrupowania lewicowe skupione w koalicji Frontu Ludowego wygrały wybory które odbyły się w 1936 roku a sami komuniści zdobyli 15,26% głosów<ref>[http://www.france-politique.fr/elections-legislatives-1936.htm Wyniki wyborów z 1936]</ref>. Komuniści poparli rząd centrolewicy [[Léon Blum|Léona Bluma]] lecz sami nie weszli w jego skład<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s.125-126</ref>. Po wybuchu [[hiszpańska wojna domowa|hiszpańskiej wojny domowej]] wielu członków partii zasiliło szeregi [[Brygady Międzynarodowe|Brygad Międzynarodowych]], jednym z ich dowódców został członek Biura Politycznego FPK (od 1932) i sekretarz [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] (od 1935) [[André Marty]]. Jego bezwzględność w postępowaniu wobec przeciwników stalinizmu (w tym co najmniej pięćset wykonanych na jego rozkaz egzekucji) sprawiła, że był znany pod przydomkiem ''rzeźnika z [[Albacete]]'' (''El Carnicero'')<ref>Sygmunt Stein, ''Moja wojna w Hiszpanii. Brygady międzynarodowe - koniec mitu''. ''[[Wydawnictwo Literackie]]'', Kraków 2015, {{ISBN|978-83-08-05524-3}} s. 98-105 (Rozdział: ''Rzeźnik z Albacete. Andre Marty'').</ref><ref>''André Marty, komisarz polityczny Brygad Międzynarodowych nazywany rzeźnikiem z Albacete. "To„To chyba wariat, ma manię rozstrzeliwania ludzi"ludzi” - pisał o nim [[Ernest Hemingway]] w powieści "Komu„Komu bije dzwon"dzwon”. Marty mawiał: - Ludzkie życie warte jest 75 centów, tyle ile jeden nabój. Przetrwał czystki stalinowskie. Z Francuskiej Partii Komunistycznej został wyrzucony w 1952 r.''. [[Maciej Stasiński]], ''Żołnierzami Stalina zostali niechcący'', ''[[Gazeta Wyborcza]]'' 20.04.2015, [http://wyborcza.pl/alehistoria/51,144531,17767515.html?i=1 galeria], dostęp 15.10.2015.</ref><ref>''Wysoka to liczba, której Marty zawdzięcza przydomek „rzeźnika z Albacete”, sformułowany w kilku językach''. [[Pio Moa]], ''Mity wojny domowej. Hiszpania 1936-1939''. Warszawa 2007 wyd. ''[[Fronda (wydawnictwo)|Fronda]]'', {{ISBN|978-83-60335-61-1}}, s. 369.</ref>.

Partia zyskała szerokie poparcie w koloniach, w 1931 roku jej działacze otworzyli targi "Prawda„Prawda o koloniach"koloniach” w których przedstawiono sytuację mieszkańców kolonii w tym m.in. pracę przymusową i zbrodnie dokonywane przez administrację. W 1934 roku Tunezyjska Federacja FPK przekształciła się w odrębna Tunezyjską Partię Komunistyczną<ref>Gilberg, Trond. ''Coalition Strategies Of Marxist Parties''. Durham: Duke University Press, 1989. s. 256</ref>. W 1936 roku utworzono antykolonialną Komunistyczną Partię Regionu Madagaskaru będącą sekcją SFIC, ugrupowanie zostało rozwiązane dwa lata później<ref>Randrianja, Solofo. Société et luttes anticoloniales à Madagascar : de 1896 à 1946. Paris: Karthala, 2001. s. 294</ref>. W tym samym czasie zaczęły uaktywniać się tendencje trockistowskie które doprowadziły do secesji niektórych działaczy partii. Wśród założycieli [[trockizm|trockistowskiej]] [[IV Międzynarodówka|IV Międzynarodówki]] znaleźli się były członek FPK Pierre Frank i jeden z założycieli partii komunistycznej, [[Boris Souvarine]]<ref>Janusz Janicki ''Lewacy'', Książka i Wiedza s.103-104</ref>.

Pod okupacją niemiecką FPK ([[Jacques Duclos]]) podjęła rozmowy z niemieckimi władzami okupacyjnymi w kwestii oficjalnego wydawania w [[Paryż]]u dziennika FPK ''[[L'HumanitéL’Humanité]]''<ref>''Brûlures de l’histoire'' (FR3, 5 octobre 1993): «''L’Humanité'', KPF i okupacyjne władze niemieckie » [http://www.ina.fr/histoire-et-conflits/seconde-guerre-mondiale/video/I00007236/l-humanite-le-pcf-et-les-autorites-nazies.fr.html zapis odcinka serii dokumentalnej w INA (Institut national de l’audiovisuel)]([[język francuski]]).</ref>. Pomimo wcześniejszego antywojennego stanowiska partii już od 1940 działacze ugrupowania brali udział w oporze przeciw represjom nazistowskim i rządu kolaboracyjnego<ref>Jackson Julian, ''France. The Dark Years. 1940–1944, Oxford University Press, 2003, {{ISBN|978-0-19-925457-6}}, s. 422.</ref>.

Po [[Atak Niemiec na ZSRR|agresji III Rzeszy na ZSRR]] komuniści francuscy rozpoczęli aktywne uczestnictwo we [[francuski ruch oporu|francuskim ruchu oporu]] (''Résistance''), odzyskując wiarygodność w oczach części opinii publicznej Francji. W 1936 roku partia liczyła 235 000 członków<ref>Jean-Paul Brunet, Histoire du PCF, PUF, 1987.</ref>, w czasie okupacji z rąk Niemców zginęło aż 75 000 członków PCF<ref>Michael Scott Christofferson ''French Intellectuals Against the Left: The Antitotalitarian Moment of the 1970's'' s. 29.</ref>. W 1941 roku powstała związana z FPK organizacja partyzancka Francs-tireurs et partisans oraz jej sekcja dla imigrantów [[Francs-tireurs et partisans – Main d’oeuvre immigrée]] której to jednym z dowódców został Ormianin [[Missak Manukian]]. Grupa FTE-MDO tworzyła część siatki składającej się z około 100 bojowników, którzy byli odpowiedzialni praktycznie za wszystkie akty zbrojnego oporu w regionie Paryża od marca do listopada 1943<ref>Arsène Tchakarian: Les franc-tireurs de l'affiche rouge, Messidor 1986 (fr.)</ref>. Po zabójstwie Manukiana przez Niemców, okupanci zorganizowali ogromną kampanię propagandową, rozwieszając na ulicach miast słynne "„[[Czerwony afisz (plakat)|czerwone afisze]]"” ("affiches„affiches rouges"rouges”) w łącznej liczbie piętnastu tysięcy zawierające fotografie Manukiana i jego towarzyszy-imigrantów.

W ruchu oporu związanym z FPK wzięli udział też Polacy którzy aktywnie włączyli się do tworzenia sekcji imigranckiej opozycji antyhitlerowskiej. Polacy walczyli w międzynarodowych jednostkach partyzanckich, m.in. w batalionie "Stalingrad"„Stalingrad” dowodzonym przez Polaka B. Maślankiewicza, w zgrupowaniu B. Tajchmana "Łaskawca"„Łaskawca” w departamencie Aveyron, w oddziale Ormianina M. Manouchiana w Paryżu, w oddziale kpt. L. Bernare'a. Na terytorium Francji działały w różnych okresach oddziały FTP-MOI, m.in. pod dowództwem M. Bargiela, R. Piotrowskiego, F. Żmudy, A. Chrosta, J. Szumlańskiego, T. Domżała, J. Szymczaka. Wiosną 1944 formacje partyzanckie zarówno prolondyńskich i promoskiewskich grup ruchu oporu weszły w skład Francuskich Sił Wewnętrznych (Forces Francaises de F'Interieur - FFI), powołanych przez Narodową Radę Ruchu Oporu (Conseil National de la Resistance - CNR). Polskie organizacje konspiracyjne i oddziały partyzanckie utrzymały swój narodowy i organizacyjny charakter, strukturę oraz samodzielność organizacyjną i nazwy. Grupy i oddziały partyzanckie występowały jako FTP-FFI; ich reprezentacją był Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego we Francji oraz sieć komitetów terenowych. W organizacjach związanych z FTP udział wzięło 20 tysięcy Polaków<ref>Kazimierz Sobczak [red.]: Encyklopedia II wojny światowej. s. 443.</ref>.

Przedstawiciele Francs-tireurs partisans w sierpniu 1944 roku nasilili akcje sabotażowe wokół Paryża, których celem był paraliż komunikacyjny linii kolejowej. Działania te częściowo wsparli kolejarze, którzy 3 sierpnia zagrozili strajkiem. Wysunęli oni również żądania uwolnienia więźniów politycznych, większych racji chleba oraz wypłacenia z góry trzymiesięcznej pensji. Niemcy odrzucili te postulaty w wyniku czego strajk na kolei rozpoczął się 10 sierpnia na 17 głównych dworcach Paryża co spowodowało paraliż komunikacyjny w mieście i okolicy. 18 sierpnia komendant FFI (czyli siatki ruchu oporu) regionu paryskiego [[Henri Rol-Tanguy]] zarządził mobilizację wszystkich paryżan do walki z Niemcami, tego samego dnia ogłoszono też strajk powszechny<ref>Michael Neiberg: "The„The Blood of Free Men: The Liberation of Paris, 1944"1944”. Basic Books, 2012. {{ISBN|0465023991}}.</ref><ref>Steven Zaloga: "Wyzwolenie„Wyzwolenie Paryża. Wyścig ku Sekwanie"Sekwanie”. Osprey Publishing w pol. Amercom, 2010, s. 48-94. {{ISBN|9788326105333}}.</ref>. Wydarzenia te stały się pretekstem do wybuchu powstania paryskiego. Największe liczebnie w powstaniu były oddziały Francuskich Sił Wewnętrznych FFI pod dowództwem zwolennika komunizmu pułkownika Henriego Rol-Tanguya. W powstaniu brały również udział bojowe oddziały FTFP Francuskiej Partii Komunistycznej<ref>Frida Knight: "The„The French Resistance"Resistance”. Lawrence&Winston, 1975. {{ISBN|0853153353}}.</ref>.

Wspólny program lewicy zakładał nacjonalizację zasobów bogactw naturalnych Francji, gałęzi przemysłu (których zamienia w sektorze publicznym pokrywają całość ich produkcji) lotniczego, morskiego, nuklearnego, elektronicznego, aeronautycznego. Program zakładał poszerzenie sektora publicznego poprzez tworzenie nowych przedsiębiorstw państwowych i "organizmów„organizmów koordynacyjnych"koordynacyjnych” w przemyśle budowniczym i farmaceutycznym<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s.155</ref>. Nacjonalizacja wzbudziła pewne spory pomiędzy socjalistami i lewicowymi liberałami a komunistami - komuniści zaproponowali bowiem nacjonalizację koncernów tj. Puegot-Citroen, CFP-CFR-Total, Denain, Marine Wendel, Empain-Schneider. Propozycje komunistów zostały jednak odrzucone przez kierownictwo PS<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s.157</ref>. We wspólnym programie partie lewicy zobowiązały się zwiększyć liczbę miejsc pracy o 500 tysięcy w pierwszym roku po przejęciu władzy<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s.163</ref>. W czerwcu 1977 roku zjazd PS uchwalił dokument według którego PS jest dominującą organizacją w łonie lewicy francuskiej a komuniści powinni przyjąć model demokratycznego socjalizmu zgodnego z doktryną PS. Socjaliści żądali aby komuniści odrzucili [[leninizm|leninowską]] koncepcję [[centralizm demokratyczny|centralizmu demokratycznego]] oraz koncepcję dyktatury proletariatu<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s.144</ref>.

Partia jest członkiem [[Front Lewicy (Francja)|Frontu Lewicy]] który utworzyła w 2008 roku wraz z eurosceptyczną [[Partia Lewicy (Francja)|Partią Lewicy]]. Każdego września partia organizuje tradycyjny festiwal „[[Fête de l'HumanitéL’Humanité]]”.

Od lat 60. widoczny był zwrot w stronę [[eurokomunizm]]u. W 1980 roku z inicjatywy GeorgesaGeorges’a Marchaisa połączono "demokratyczną„demokratyczną burżuazję"burżuazję” z retoryką marksizmu-leninizmu. W tym czasie FPK dalej działała na zasadach centralizmu demokratycznego, odrzucała krytykę ZSRR i określała się jako partia rewolucyjna i leninowska. W 1994 roku gdy liderem partii został Robert Hue ideologia FPK i wewnętrzna organizacja przeszła duże zmiany. Hue wyraźnie odrzucił radziecki model i przyjął bardzo ostrą krytykę wobec radzieckich przywódców którzy "odrzucali„odrzucali przez lata prawa człowieka"człowieka” i stosowali ograniczanie indywidualnych swobód realizując osobiste aspiracje. Obecnie Francuska Partia Komunistyczna uważa Związek Radziecki jako "zboczenie"„zboczenie” modelu komunistycznego i jednoznacznie odrzuca stalinizm. FPK nie uznaje rozpadu Związku Radzieckiego za upadek idei komunizmu i bagatelizuje rozpad radzieckiego wydania komunizmu uważając że był to jedynie system ustrojowy. FPK dystansuje się od dawnego, historycznego przywiązania do Moskwy i ZSRR<ref>Pierre, Bréchon (2011), Les partis politiques français, La documentation française</ref>.

Na przestrzeni lat ideologia FPK przeszła znaczącą ewolucję w niektórych tematach jednak zachowała spójność w innych kwestiach. Jedna z najbardziej znaczących zmian przyszła w poglądach na prawa jednostki i imigrację. Jeszcze w latach 70. FPK uważała [[homoseksualizm]] i [[feminizm]] za "śmieci"„śmieci” kapitalizmu aby w późniejszych ewoluować w kierunku tolerancji i pełnego wsparcia dla praw homoseksualistów oraz poparcia dla idei feminizmu. W latach 80. partia poparła obniżenie wieku na zawarcie związków homoseksualnych i sprzeciwiła się próbom delegalizacji homoseksualizmu. W 1998 roku poparła wprowadzenie cywilnych związków partnerskich, w tym dla par homoseksualnych. Obecnie popiera także małżeństwa homoseksualne. 12 lutego 2013 roku posłowie komunistyczni w większości głosowali w Zgromadzeniu Narodowym za poparciem dla małżeństw jednopłciowych i za adopcją dla par homoseksualnych, jeden deputowany był natomiast przeciwny tym zmianom<ref>[http://gauche.blog.lemonde.fr/2013/01/11/un-depute-pcf-contre-le-mariage-gay/ Un député PCF contre le mariage gay in Rouges & verts in Lemonde.fr]</ref><ref>[http://www.assemblee-nationale.fr/14/scrutins/jo0259.asp Analyse du scrutin n° 259 - Première séance du 12/02/2013]</ref><ref>Pierre, Bréchon (2011), Les partis politiques français, La documentation française</ref>.

Także stanowisko wobec imigracji znacznie zmieniło się od lat 80. a partia obecnie sprzyja prawom imigranckim. Sytuacja różnie wyglądała w przeszłości a szczególnie na początku lat 80. Georges Marchais do kampanii prezydenckiej z 1981 roku szedł z antyimigranckimi postulatami a w 1980 roku kierownictwo FPK opowiedziało się za ograniczeniem imigracji. FPK uważało że prawicowy rząd chce wcisnąć imigrantów do gett umiejscowionych w miastach robotniczych<ref>L'HumanitéL’Humanité, 7 stycznia 1981</ref>.

Kwestią która nie zmieniła się w ideologii FPK jest zagorzała opozycja wobec kapitalizmu który musi być "pokonany"„pokonany” ponieważ zgodnie z ideologią FPK jest on "zmęczony"„zmęczony” i "na„na skraju upadku"upadku”. Partia komunistyczna zinterpretowała aktualny przebieg globalizacji jako potwierdzenie tez [[KarolKarl MarksMarx|Karola Marksa]] i [[FryderykFriedrich Engels|Fryderyka Engelsa]] na temat przyszłego rozwoju kapitalizmu. Partia uważa że [[kryzys finansowy od 2007|kryzys finansowy lat 2007-2008]] i wielka recesja jeszcze bardziej uzasadniają apele o likwidację kapitalizmu. Sprawą niejasną jest to w jaki sposób kapitalizm na zostać pokonany i jaki system ma go zastąpić<ref>Pierre, Bréchon (2011), Les partis politiques français, La documentation française</ref>. Tekst przyjęty na XXXVI Kongresie partii w lutym 2013 roku powtórzył apel partii o potrzebie likwidacji kapitalizmu, FPK określiła kapitalizm mianem "barbarzyństwa"„barbarzyństwa”, "niszczenia„niszczenia planety"planety” i "dziką„dziką konkurencją"konkurencją”. Kontrastując kapitalizm FPK proponuje alternatywę oparta na zasadach [[egalitaryzm]]u, [[humanizm]]u i demokracji. Program podkreśla emancypację ludzi, rozwój "wszystkich„wszystkich i każdego"każdego”, prawo do szczęścia i godności przez każdego człowieka niezależnie od płci, rasy czy orientacji seksualnej. Partia deklaruje że budowa egalitarnego społeczeństwa jest niemożliwa w kapitalizmie który prowadzi do "dominacji„dominacji i nienawiści"nienawiści”<ref>[http://www.pcf.fr/sites/default/files/36_humanifeste_pcf_0.pdf « Il est grand temps de rallumer les étoiles... » - Humanifeste du Parti communiste français à l'aube du siècle qui vient]</ref>.