Lubomirscy herbu Drużyna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot dokonuje drobnych poprawek redakcyjnych: typografia, linkowania etc. |
m literówka |
||
Linia 38:
Członkowie rodziny pełnili między innymi następujące funkcje państwowe: dzierżyli urzędy marszałków, starostów, wojewodów, hetmanów. Czterech książąt Lubomirskich piastowało godność Marszałka Wielkiego Koronnego: Jerzy Sebastian, Józef Karol, Stanisław Herakliusz i Stanisław. Aktywnie działali na polu politycznym przewodnicząc sejmom, tworząc prywatne wojsko, pełniąc funkcje królewskich posłów na dworach całej Europy. Wielokrotnie mieli decydujący wpływ na wybór monarchów. Byli również obrońcami szlachty, która często powierzała im swój głos na sejmach i podczas wyborów królów. [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Jerzy Sebastian]] był marszałkiem wielkim i hetmanem polnym koronnym, a mimo to zdecydował się na poparcie postulatów szlachty skupionej w rokoszu<ref>J. Długosz, latyfundia Lubomirskich w XVII wieku (powstanie – rozwój – podziały, Uniwersytet Opolski, Opole 1997, s. 13.</ref>.
Ważne były również zawierane małżeństwa. Przedstawiciele Lubomirskich dbali o to, żeby wiązać się z równie możnymi i bogatymi rodzinami. Umożliwiło im to rozszerzenie dóbr prywatnych, a nawet przejęcie części dóbr ostrogskich na mocy transakcji kolbuszowskiej z 1753 roku. [[Stanisław Lubomirski (wojewoda krakowski)|Stanisław Lubomirski]] (1583-1649) ożenił się z Zofią Ostrogską, Aleksander Michał Lubomirski ożenił się Heleną Teklą Ossolińską, Krystyna Lubomirska wyszła za Albrychta Stanisława Radziwiłła, Józef Karol (1638-1702) był mężem Teofilii Ludwiki Zasławskiej, Teresa Lubomirska (zm. 1712) była żoną Karola Filipa, księcia neuburskiego, a Marianna (1693-1729) – Pawła Karola Sanguszki, marszałka wielkiego litewskiego<ref>Rody magnackie Rzeczypospolitej, PWN, Warszawa 2009, s. 103, T. Zielińska, Poczet polskich rodów arystokratycznych, WSiP,
== Królewska krew ==
Linia 75:
Po 1795 roku książęta Lubomirscy angażowali się w działania konspiracyjne i powstańcze, chociaż tracili za to kolejne dobra. Książę Jerzy Roman Lubomirski (1799-1865), właściciel Rozwadowa, wspierał powstania listopadowe i styczniowe, a na terenie swoich dóbr organizował szpitale dla rannych. Po upadku powstania jego pałac stał się miejscem tajnych spotkań polskich patriotów, wraz z bratem wspomagał bowiem działania partyzanckie bohatera „Nocy Listopadowej”, płk. Józefa Zaliwskiego, podczas jego nieudanej próby wzniecenia kolejnego powstania (1833). Wykazywał również aktywność na polu społecznym i naukowym. Utrzymywał szkołę trywialną i przytułek dla ubogich (zgodnie z zapisem jego dziada, Jerzego Ignacego, fundatora licznych tego typu przybytków w podkarpackich włościach). Utworzył też dwie fundacje naukowe. Pierwsza zajmowała się zakupem przyrządów do badań, druga – nagradzała polskich autorów wybitnych prac naukowych.
Jego brat książę Adam Hieronim Karol Lubomirski (1811-1873) był oficerem wojsk polskich, walczył też jako ochotnik w powstaniu listopadowym. Po stłumieniu zrywu władze carskie pozbawiły rodzinę części majątku leżącej w zaborze rosyjskim<ref>[http://www.kompasturystyczny.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=370:turystyczny-szlak-gniazd-rodowych-lubomirskich-stalowa-wola&catid=44:szlaki-tematyczne&Itemid=255 Turystyczny szlak gniazd rodowych Lubomirskich – Stalowa Wola] [dostęp 18 X 2011].</ref>.
W 1823 roku książę Henryk Lubomirski (1777-1850) przekazał swoje bogate zbiory (obejmujące księgozbiór, archiwalia, dzieła sztuki i inne zabytki zwane „starożytnościami”) Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich we Lwowie, który stał się od tego czasu ważną placówką naukową i kulturalną znaną w całej Europie. Prowadzono tu badania humanistyczne. Prace wydawane przez zakład w XIX wieku nadal przedstawiają wysoką wartość poznawczą. Ossolineum wydaje również źródła do historii Polski. Bez wsparcia rzeczowego i finansowego, jakie Ossolineum otrzymało od księcia Lubomirskiego placówka upadłaby już w początkowym stadium działalności. Henryk Lubomirski przez wiele lat pełnił funkcję kuratora placówki. Przyczynił się do powstania Muzeum Książąt Lubomirskich – pierwszego prywatnego muzeum na ziemiach polskich, ogólnie dostępnego dla zwiedzających. Książę Henryk Lubomirski w 1823 roku utworzył ordynację przeworską. Na skutek działalności niepodległościowej twórcy, ordynacja została zalegalizowana przez władze zaborcze dopiero po jego śmierci. W 1869 roku pierwszym uznanym ordynatem został jego syn – książę Andrzej Lubomirski.
Linia 371:
* [[Kasper Lubomirski]] (ok. 1724-1780) generał lejtnant wojsk rosyjskich, poseł
* [[Kazimierz Lubomirski (kompozytor)|Kazimierz Lubomirski]] (1813-1871) kompozytor
* [[
* [[Konstanty Jacek Lubomirski]] (ok. 1620-1663) poseł, podczaszy koronny
* [[Marceli Lubomirski]] (1810-1865) polityk emigracyjny
| |||