Wawrzyniec Goślicki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
→‎Bibliografia: uzupełnienie
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
Linia 64:
Dzieło ''De optimo senatore libri duo'' zadedykował Goślicki [[Zygmunt II August|Zygmuntowi Augustowi]]. Opisał w nim idealnego męża stanu – senatora. Król winien być namiestnikiem Bożym i sługą, którego celem ma być ''szczęśliwe życie obywateli''. Miał być wybierany przez senatorów, mianowanych przez króla spośród najcnotliwszych obywateli. Król, tak jak i mąż stanu, muszą znać dogłębnie aktualną sytuację w państwie i na świecie, filozofię, historię, ekonomię, retorykę. Winni kochać ojczyznę ponad wszystko, wyróżniać się rozsądkiem, sprawiedliwością, męstwem, umiarkowaniem, powagą, pobożnością, dobrodusznością i szlachetnością.
 
Goślicki opowiedział się za monarchią mieszaną ([[łac.]] ''mixta''), w której szczególną rolę przypisywał senatowi utrzymującemu równowagę między królem a narodem ([[łac.]] ''populus'' co szlachta]oznaczało wówczas szlachtę) i skupiającemu osoby doskonałe cnotą. Szczególna pozycja Senatorów ma gwarantować w kraju rządy podporządkowane Rozumowi i cnocie. Z tego powodu, król powinien w każdej sprawie zasięgać rady senatorów po to, by uniknąć kierowania się namiętnościami przy sprawowaniu rządów. Młodym ludziom zalecał służbę ojczyźnie na polu bitwy, starszym – w parlamencie. Do polityki dopuszczał również kapłanów. Podkreślał rolę zgodnego z prawem naturalnym, niezmiennego i powszechnie przestrzeganego prawa stanowionego. Opowiadał się za publiczną edukacją. Wyznawał zasadę ''urząd jest nagrodą za cnotę''. Wykazał się imponującą wiedzą z zakresu filozofii i historii starożytnej.
 
Rozprawę Goślickiego kilkakrotnie wydano w Anglii: w 1598 ''The Counsellor Exactly Portraited in two books'', którego ponowna edycja w 1607 nosiła tytuł ''A Common Wealth of Good Counsaile''. W 1660 niejaki J.G. wydał traktat ''The Sage Senator'', stanowiący zniekształconą przeróbkę wcześniejszego tłumaczenia. Kolejny raz traktat został przetłumaczony i opublikowany przez W. Oldisworthe'a w roku 1773 jako ''The Accomplished Senator in two books written'', którego reprint ukazał się w roku 1992 nakładem American Institute of Polish Culture (Miami). {{fakt|W USA panuje silne przeświadczenie, że treściami traktatu inspirowali się m. in. [[Thomas Jefferson]] i [[Thomas Paine]], tworząc konstytucję USA.}}