Stanisław Dunin Karwicki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
→‎Linki zewnętrzne: uzupełnienie
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
m →‎Myśl polityczna: drobne redakcyjne
Linia 9:
W swym dziele twierdził, że ustrój [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]], łączący dość znaczne prerogatywy [[monarcha|monarchy]] z rozbudowanymi prawami stanu [[szlachta|szlacheckiego]], jest w istocie „mieszaną” formą rządów ([[łac.]] ''mixta''), która łączy w sobie zarówno cechy [[monarchia|monarchii]], jak i [[republika|republiki]], a to nie stwarza optymalnych warunków rozwoju. Domagał się zastąpienia go systemem rządów o racjonalnym republikańskim charakterze.
 
W tym celu zalecał aby pozbawić władców prawa rozdawnictwa urzędów i królewszczyzn, które to prawo uważał za przejaw władzy absolutnej oraz proponował głęboką reformę zasad sejmowania. Karwicki twierdził, że [[wojewoda|wojewodów]], [[kasztelan]]ów, [[starosta|starostów]] oraz innych urzędników ziemskich i grodzkich powinny wyłaniać [[Sejmiki ziemskie|sejmiki]], a ministrów państwa – [[sejm walny|parlament]] w głosowaniu tajnym. Wybory według podkomorzego sandomierskiego powinny się odbywać większością głosów na sejmach i sejmikach, które co za tym idzie nie mogłyby zostać zerwanie. Królewszczyzny zamierzał zamienić w ordynacje, których dochody miały służyć utrzymaniu stałej armii państwowej dowodzonej przez wybieranego na kilkuletnią kadencję [[hetman]]a. Jako wzór powoływał się na [[unia hadziacka|unię hadziacką]], której postanowienia [[mutatis mutandis]] proponował rozciągnąć na całość Rzeczypospolitej<ref>[[Julian Bartoszewicz]] [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=3740 ''Szkice z czasów saskich''] Kraków 1880 rozdział ostatni „Systemat Karwickiego”, s. 353 - 356.</ref>
 
== Reforma sejmu i bezkrólewia ==