Charles Darwin: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ); zmiany kosmetyczne |
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ) |
||
Linia 206:
W młodości Darwin miał okazję zetknąć się z różnymi podejściami do religii. Jego rodzina opowiadała się przeważnie za [[nonkonformizm|nonkonformistycznym]] [[unitarianizm]]em, ojciec i dziadek Darwina byli jednak [[wolnomyślicielstwo|wolnomyślicielami]], a sam Darwin został [[chrzest|ochrzczony]] w [[Kościół Anglii|Kościele anglikańskim]] (duchem anglikańskim była przeniknięta też szkoła z internatem, do której uczęszczał)<ref name=skool/>. Udając się do Cambridge, gdzie miał zostać duchownym [[anglikanizm|anglikańskim]], nie wątpił w dosłowne rozumienie [[Biblia|Biblii]]<ref name=dar57/>. Poznał naukę [[John Herschel|Johna Herschela]], która, podobnie jak [[teologia naturalna]] [[William Paley|Williama Paleya]], poszukiwała wyjaśnień w prawach natury, a nie w [[cud (religia)|cudach]]. Herschel uważał [[adaptacja (biologia)|adaptację]] gatunków za [[argument teleologiczny]]<ref name=syd5-7/><ref name=db/>. Na pokładzie [[HMS Beagle]] Darwin był dość [[ortodoksja|ortodoksyjny]], m.in. cytował Biblię jako autorytet [[moralność|moralny]]<ref name=biorelig>Charles Darwin: ''The Autobiography of Charles Darwin 1809–1882. With the original omissions restored. Edited and with appendix and notes by his granddaughter Nora Barlow'', ss. [http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F1497&viewtype=side&pageseq=87 85–96]</ref> i poszukiwał „centrów stworzenia”<ref name=k356/>.
Po powrocie odnosił się już krytycznie do Biblii jako nośnika prawdy historycznej i zastanawiał się, dlaczego wszystkie religie nie miałyby być równoważne<ref name=biorelig/>. W kolejnych latach, podczas intensywnych rozmyślań nad geologią i transmutacją gatunków, dużo rozważań poświęcił również religii i otwarcie rozmawiał na ten temat ze swoją żoną Emmą, której wiara również opierała się na intensywnych studiach i dochodzeniu do prawdy przez zadawanie pytań<ref name=Belief/>. [[Teodycea]] Paleya i [[Thomas Malthus|Malthusa]] dowodziła, że zło (np. [[głód]]) jest w gruncie rzeczy dobre, jako przejaw Boskiego planu, który w ogólnym rozrachunku miał przynieść dobre skutki. Dla Darwina [[dobór naturalny]] przynosił wprawdzie z sobą dobro, jakim była adaptacja organizmu, czynił jednak zbędnym koncepcję Boskiego planu<ref>Momme von Sydow: ''Science and Beliefs: From Natural Philosophy to Natural Science, 1700–1900'', ss. 8–14</ref>. Darwin nie widział również żadnego działania Opatrzności we wszechobecnym bólu i cierpieniu, np. w postępowaniu owadów [[gąsieniczniki (owady)|gąsieniczników]], które powszechnie rozwijają się jako larwy w żywych gąsienicach. Pisał w liście do botanika Asa Graya, że „wątpi w dobre intencje Stwórcy, skoro ten wybrał jako dzieło stworzenia owe gąsieniczniki, które rozwijają się w ten sposób, że wyżerają żywe ciała od środka…”<ref>
Od około 1849, kiedy jego rodzina szła na niedzielne nabożeństwo, sam chodził na spacery<ref name=jvw41/>. Załamał się, gdy jego córka umarła i całkowicie oderwał się od Kościoła<ref name=":0" />. Twierdził iż najwłaściwszym określeniem jego postawy jest agnostycyzm. Po pewnym czasie całkowicie stracił wiarę w Boga. Cytując Darwina „Stopniowo coraz bardziej owładała mną niewiara, aż wreszcie dokonało się to całkowicie.” „Mam wrażenie (słuszne czy niesłuszne), że występowanie wprost przeciwko chrześcijaństwu i teizmowi nie znajduje u ludzi praktycznie żadnego oddźwięku; natomiast zwiększaniu wolności myślenia najlepiej służy stopniowe oświecanie umysłów, dokonujące się dzięki postępowi nauki.”<ref name=":0">{{Cytuj|autor = Karol Darwin|tytuł = Autobiografia – Karol Darwin|data = 19 wiek książka, czasopismo 21 wiek.|opis = W autobiografii Darwin napisał o swoich poglądach religijnych, pisał o swoim utracie wiary, choć w młodości był teistą (chodził do Kościoła, po śmieci córki oderwał się od niego). Napisał także iż chrześcijaństwo to przeklęta doktryna (dział poglądy religijne), a kodeks religijny uznał za bezsensowny.|url = http://www.utw.uj.edu.pl/documents/6082181/47fe786a-366b-40ad-953d-81e97a31862a|autor r = Karol Darwin|cytat = „Stopniowo coraz bardziej owładała mną niewiara, aż wreszcie dokonało się to całkowicie."
| |||