Tryńcza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Utworzono sekcję "Kościół", przypisy - zmiany redakcyjno techniczne.
Tekst, przypisy.
Linia 59:
== Historia ==
Początki Tryńczy w dokumentach źródłowych są datowane na początek XV wieku<ref >{{cytuj stronę | url = http://www.zstryncza.itl.pl | index.php?strona = historia | tytuł = O Tryńczy | Nazwisko = | Imię = | opublikowany = www.zstryncza.itl.pl |data = | data dostępu = 2016-02-08| język = pl}}</ref>.
Już przed 1400 rokiem pleban z [[Krzeszów (województwo podkarpackie)|Krzeszowa]] pobierał „mostowe” z Wisłoka pomiędzy Dębnem i Tryńczą<ref>Między Sanem a Wisłokiem. ''Biuletyn Informacyjny Gminy Tryńcza'' [http://www.tryncza.eu/gazetka/gazetka13.pdf#page=18 Z kart historii] (str. 19) [dostęp 2017-12-16]</ref>. Najstarsza wzmianka o Tryńczy występuje w zapisach Sądu Przeworskiego z 15 maja 1437 roku (występuje Szymcio de Crinicza) i następne z lat 1441,1443,1444,1445 i 1446.
Właścicielami tych terenów od 1387 roku była Jarosławska linia [[Tarnowscy herbu Leliwa|Tarnowskich]] herbu Leliwa, której ostatni przedstawiciel [[Jan Krzysztof Tarnowski]] zmarł w 1567 roku w [[Gorliczyna|Gorliczynie]], a jego żona [[Zofia ze Sprowy Odrowąż]] w 1575 roku poślubiła [[Jan Kostka|Jana Kostkę]]. Córka z tego małżeństwa [[Anna Ostrogska]] w 1592 roku poślubiła [[Aleksander Ostrogski|Aleksandra Ostrogskiego]]. Córka z tego małżeństwa [[Zofia Ostrogska]] w 1613 roku poślubiła [[Stanisław Lubomirski (wojewoda krakowski)|Stanisława Lubomirskiego]]. Po śmierci Zofii Ostrogskiej w 1622 roku, dobra Przeworskie (w tym także Tryńcza) przeszły na własność Lubomirskich. W 1580 roku parafia w Gniewczynie została przekazana [[Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie|Bożogrobcom]]. W 1624 roku był najazd Tatarów na ziemię przemyską. 22 marca 1656 roku przez Tryńcze wycofywały się wojska Szwedzkie. W 1669 roku istniał już port rzeczny na [[Wisłok]]u.
 
Linia 96:
Tryńcza najpierw należała do rzymsko-katolickiej parafii w [[Gniewczyna Łańcucka|Gniewczynie Łańcuckiej]]. W 1774 roku sprowadzono z Rakszawy drewnianą kaplicę i postawiono ją przy szlacheckich budynkach dworskich. W 1780 roku ks. Maciej Bardziński dziekan Jarosławski sporządził opis kaplicy pw. św. Antoniego<ref>Krzysztof Zieliński. ''Leksykon Drewnianej Architektury Sakralnej Województwa Podkarpackiego''. Wydawnictwo Carpathia. Rzeszów 2015. {{ISBN|978-83-61577-68-3}} (str. 393)</ref><ref group="uwaga">Opis kaplicy dworskiej pw. św. Antoniego w Tryńczy sporządzony w 1780 roku przez ks. Macieja Bardzińskiego, dziekana Jarosławskiego i proboszcza Nowosieleckiego: «''Kaplica jest drewniana, położona na dziedzińcu frontem na zachód słońca postawiona, do której wchodzi się przez dzwonnicę, skarbczyk i zakrystię przy wielkim ołtarzu. Kopuła na kaplicy i dzwonnicy pokryta jest gontami, krzyż na kaplicy żelazny. Budynek oszalowany, a sufit i podłoga jest wykonana z tarcic. W kaplicy są trzy ołtarze, malowane i posrebrzane, wokół których są także trzy obrazy w ramach posrebrzanych. Do dzwonnicy drzwi sztabami (...) ze skoblami i wrzeciądzami żelaznymi ze dworu (...). Chór nad drzwiami wchodnymi do kaplicy, okien sześć w skarbczyku, wszystkie w drewno oprawione, w zakrystii także.''».</ref>. Kaplica ta jest wzmiankowana w [[Schematyzm Diecezji Przemyskiej|Schematyzmach Diecezji Przemyskiej]] z lat 1879 (''In aula Trynczaensis fungitur mumere domest. Capellani. R. Alojsius Sakowicz , e diec. Vilno'') i 1887-1892 (''In aula Trynczaensis adest capella privata pro celebrando Sacrif Missae adaptata'')<ref>[http://dlibra.kul.pl/Content/14309/V_1304_1886_0000_directory.djvu?djvuopts&page=80 Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1887] (str. 156) [dostęp 2017-12-16]</ref>. W 1879 roku w kaplicy posługiwał ks. Alojzy Sakowicz z diecezji Wileńskiej<ref>[http://dlibra.kul.pl/Content/14298/V_1304_1878_0000_directory.djvu?djvuopts&page=71 Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1879] (str. 138) [dostęp 2017-12-16]</ref>.
 
Plany utworzenia w Tryńczy parafii pojawiły się w połowie XIX wieku. W 1908 roku Kazimiera z Kellermanów Banhidy sprzedała folwark Bronisławowi Nowińskiemu, a za uzyskane ze sprzedaży pieniądze, w 1909 roku zbudowała murowany kościół. 23 marca 1910 roku została erygowana parafia w Tryńczy pw. św. Antoniego i MB Nieustającej Pomocy, która początkowo objęła Tryńczę, Głogowiec i Ubieszyn<ref>Między Sanem a Wisłokiem. ''Biuletyn Informacyjny Gminy Tryńcza'' [http://www.tryncza.eu/gazetka/gazetka13.pdf#page=19 Początki Parafii w Tryńczy] (str. 19) [dostęp 2017-12-16]</ref>. W następnych latach do parafii przyłączono Wólkę Ogryskową i dolną część Gorzyc, a parafia otrzymała wezwanie [[Święty Kazimierz|Św. Kazimierza]]. W latach 1985-1990 zbudowano kościół filialny pw. MB Matki Kościoła w Głogowcu. Parafia przynależała do dekanatów: Przeworsk (1910-1987), Przeworsk I (1987-2003) i od 2003 roku do dekanatu Sieniawa.
W 1910 powstała parafia pw. [[Święty Kazimierz|Świętego Kazimierza]]
 
;Proboszczowie parafii Tryńcza.
:1910–1934. ks. Wincenty Cetnarowicz<ref>[http://dlibra.kul.pl/Content/14344/V_1304_1925_0000_directory.djvu?djvuopts&page=93 Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Rit(us) Lat(ini) Premisliensis pro Anno Domini 1925] (str. 93) [dostęp 2017-12-16]</ref>.
Linia 156 ⟶ 157:
== Linki zewnętrzne ==
* {{SgKP|XII|532|Tryńcza}}
* [http://www.tryncza.eu Strona Internetowa Gminy Tryńcza]
 
== Bibliografia ==
* Między Sanem a Wisłokiem. ''Biuletyn Informacyjny Gminy Tryńcza. [http://www.tryncza.eu/gazetka/gazetka13.pdf#page=16 Meandry Wisłoka] (str. 16-17)
 
{{Gmina Tryńcza}}