Apacze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Propositum (dyskusja | edycje) m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
|||
Linia 4:
'''Apacze''' (''N'de'' lub ''Dine'é'' („Ludzie”)) – zespół grup etnicznych [[Indianie Ameryki Północnej|Indian Ameryki Północnej]], spokrewnionych prawdopodobnie z [[Atabaskowie|Atabaskami]], zamieszkujący głównie stan [[Nowy Meksyk]].
Nazwa ''Apacze'' obejmuje co najmniej osiem szczepów, spośród których najbardziej znanymi były [[Kiowa-Apacze|Kiowa]], [[Mescalero]], [[Jicarilla]] i [[Chiricahua]]. Kilka z nich, w tym ostatni, określano jako Apaczów z White Mountain. W zachodnim Teksasie mieszkali Apacze [[Lipan]], którzy po walkach z [[Meksyk
Znamienny był ich styl osiedlania. Kiedy budowali [[Wikiup|wickiup]], zazwyczaj ustawiali je w centrum obozowiska i przeznaczali dla kobiet, dzieci i starców. Wojownicy swoje szałasy stawiali wokół obozu, tworząc niejako „mur obronny” dla całej społeczności. Apacze przez dziesięciolecia stawiali zbrojny opór białym kolonialistom, najsławniejszy wódz [[Geronimo (wódz Indian Chiricahua)|Geronimo]] poddał się w 1886 roku. Jednak do wczesnych lat 20. XX wieku zdarzały się przypadki zbrojnego oporu wobec kolonizacji prowadzonej przez [[Stany Zjednoczone]], a następnie [[Meksyk]]<ref name="legendsofamerica.com">[http://www.legendsofamerica.com/na-apachekid.html Weiser, Kathy. „The Apache Kid - Outlaw Legend of the Southwest”. Legends of America.]</ref>.
== Historia ==
Linia 16:
Apacze zorganizowani byli w samodzielne ekonomicznie [[Matrylinearny system pokrewieństwa|matrylinearne]] grupy. Po rozpoczęciu [[kolonizacja|kolonizacji]] Ameryki przez Europejczyków wyróżnili się [[Wojny Indian|walkami]] najpierw z Hiszpanami, a następnie z [[Meksyk]]anami i Amerykanami. Kulminacja walk przypadła na lata przymusowych wysiedleń (1848-1886), kiedy wodzami byli [[Cochise (wódz Apaczów)|Cochise]] i [[Geronimo (wódz Indian Chiricahua)|Geronimo]]. Wojny Apaczów z białymi i okres [[Nomada|koczowniczego]] trybu życia plemienia skończyły się z chwilą poddania się Geronima (1886). Rozpoczął się trudny okres adaptacji do nowych warunków życia w [[Rezerwat Indian|rezerwatach]], dezintegracji tradycyjnych struktur i asymilacji.
Apacze, pomimo poddania się Geronimo, nie zgodzili się w części z rządami białych. Do ostatniej potyczki z kolonialistami doszło w 1924 roku w Arizonie<ref
== Współczesność ==
| |||