Impresjonizm w sztuce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Uwagi, dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawa: linki wewnętrzne, apostrofy, cudzysłowy itp. |
||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|nurtu w sztuce|[[Impresjonizm (
[[Plik:Claude Monet, Impression, soleil levant.jpg|thumb||320px|[[Claude Monet]], ''[[Impresja, wschód słońca]]'' (''Impression, Sunrise''), 1872, olej na płótnie, [[Musée Marmottan Monet]], [[Paryż]]]]
'''Impresjonizm''' ([[język francuski|fr.]] ''impressionisme'' < [[Łacina|łac]]. ''impressio'' 'odbicie', 'wrażenie') – nurt w sztuce europejskiej, a później także [[Stany Zjednoczone|amerykańskiej]], który został zapoczątkowany przez grupę [[Paryż|paryskich]] artystów studiujących w Atelier Gleyère oraz w Académie Suisse w drugiej połowie [[XIX wiek]]u.
Linia 10:
Osiem paryskich wystaw w latach [[1874]]-[[1886]] zaowocowało zerwaniem nowej sztuki z [[akademizm]]em obowiązującym w II połowie tego stulecia. Za początek impresjonizmu uznaje się I wystawę grupy artystów zorganizowaną w [[atelier]] fotograficznym [[Nadar (fotograf)|Nadara]] w [[1874]] roku.
Najbardziej charakterystyczną cechą malarstwa i [[rzeźba|rzeźby]] impresjonistycznej było dążenie do oddania zmysłowych, ulotnych momentów –
Impresjonizm występował również w [[Impresjonizm (literatura)|literaturze]] i [[Impresjonizm (styl muzyczny)|stylu muzycznym]].
== Tło historyczne ==
Uczelnia artystyczna założona za panowania [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]], ''[[Królewska Akademia Malarstwa i Rzeźby]]'' (''Académie Royale de Peinture et de Sculpture''), od samego początku kładła nacisk na szkolenie umiejętności rysunku według ściśle określonych zasad. Były one klarowne: uczono się uprawiania sztuki według akademickiej [[Dogmat|doktryny]] wyidealizowanego piękna, a nieskazitelnymi przykładami były [[gips]]owe [[Odlewnictwo|odlewy]] rzeźb starożytnych, które kopiowali uczniowie. [[Barwa|Kolor]] był traktowany od czasów [[Arystoteles]]a jako swoisty rodzaj [[światło|światła]] i o wiele mniej nadawał się do pracy nad kształtowaniem przyszłego artysty według ścisłych zasad. W latach 70. XIX w. skostnienie sztuki i tzw.
Jednym z czynników wpływających na rewolucyjną zmianę w stosunku przyszłych impresjonistów do malarstwa był rozwój techniczny i naukowy. W XIX wieku pojawiły się nowe pędzle: twardsze, płaskie, wzmocnione stalową oprawą (wcześniej stosowano tylko okrągłe pędzle z miękkiego włosia), pozwalało to stosować mocniejsze pociągnięcia<ref name="kepinski">Zdzisław Kępiński, Impresjonizm, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982 r.</ref>. W sprzedaży pojawiły się też pierwsze, znacznie tańsze od naturalnych, farby syntetyczne – zaczęto stosować więcej koloru niebieskiego, który do tej pory był bardzo drogi (wytwarzany z [[lapis lazuli]])<ref name="kepinski"/>. Zaczęto używać [[sztaluga|sztalug]] plenerowych oraz przenośnych pudełek na [[farba|farby]] i [[pędzel|pędzle]] – ułatwiło to wyjście w plener<ref name="kepinski"/>.
Linia 21:
Postępy w [[optyka|optyce]] przyniosły większą wiedzę na temat fizycznej natury [[światło|światła]]. Już w XVIII w. [[Isaac Newton]] dowiódł za pomocą [[pryzmat]]u, że światło jest w istocie mieszaniną wszystkich barw tęczy, co było przełomem w fizycznej [[Barwa|teorii barwy]], do której później znaczny wkład wniósł m.in. [[Georges-Louis Leclerc|Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon]]. We Francji, dzięki pracom chemika z królewskiej [[Manufaktura|manufaktury]] [[Tapiseria|gobelinów]], [[Michel Eugène Chevreul|Michela Chevreula]] ([[1786]]-[[1889]]), zostało sformułowane prawo [[kontrast równoczesny|równoczesnego kontrastu]] (w roku [[1839]]): oko widząc jakąś barwę zawsze wytwarza [[barwy dopełniające|barwę dopełniającą]], a konsekwencją tego prawa jest stwierdzenie, że położone obok siebie na obrazie dwie dowolne barwy dopełniające oko widzi jako wzajemnie maksymalnie zróżnicowane. Inna konsekwencja jest wskazówką praktyczną: jeśli na obrazie znajdują się obok siebie dwie barwy dopełniające, to będą one się wyróżniać spośród wszelkich innych zestawień dwu barw. Impresjoniści korzystali jedynie z siedmiu podstawowych barw [[tęcza|tęczy]] ([[barwa czerwona|czerwony]], [[barwa pomarańczowa|pomarańczowy]], [[barwa żółta|żółty]], [[barwa zielona|zielony]], [[barwa niebieska|niebieski]], [[Indygo (barwa)|indygo]] i [[barwa fioletowa|fioletowy]]) i jako pierwsi mieszali je dopiero na płótnie, a nie jak ich poprzednicy na palecie.
Wielki wpływ na impresjonistyczne dzieła miało wynalezienie i upowszechnienie się [[fotografia|fotografii]]. Z jednej strony spowodowało to odejście od panującej od renesansu do akademizmu zasady możliwie jak najbardziej wiernego odwzorowywania detali, gdyż w tym zakresie malarstwo nie mogło wygrać z fotografią, a z drugiej zauważono, że często przypadkowa, pozornie niechlujna struktura [[kadr]]ów oraz prześwietlenia i [[aberracja chromatyczna|aberracje chromatyczne]] występujące w fotografii amatorskiej oddają lepiej nastrój chwili niż wystudiowane reguły kompozycji i kolorystyki tradycyjnych obrazów. Wzorując się na zdjęciach zaczęli oni w podobny sposób komponować swoje obrazy: ich kompozycje były otwarte, często stwarzały wrażenie przypadkowych wycinków całości. Postaci, czy drzewa ucięte w połowie, wywołały prawdziwą rewolucję na salonach. Ten nowatorski zabieg można też przypisać inspiracji artystów [[Sztuka japońska|sztuką Japonii]], która jako pierwsza zdecydowała się na tak
== Charakterystyka impresjonizmu ==
Linia 42:
* ''[[Śniadanie na trawie]]'' ([[Édouard Manet]])
* ''[[Olimpia (obraz)|Olimpia]]'' (Édouard Manet)
* ''[[Impresja, wschód słońca]]'' ([[Claude Monet]]; od tego obrazu pochodzi nazwa
* ''[[Lilie wodne|Nenufary]]'' (Claude Monet)
* seria ''[[Katedra w Rouen (obrazy Moneta)|Katedra w Rouen]]'' (Claude Monet)
Linia 78:
{{Impresjonizm}}
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Impresjonizm| ]]
| |||