Darwinizm społeczny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia nagłówki sekcji (WP:ZDBOT#Nagłówek Przypisy pod pustą Bibliografią); zmiany kosmetyczne
Linia 1:
'''Darwinizm społeczny, socjodarwinizm''' – zespół teorii opisujących ewolucję
społeczeństw. Wszystkie teorie nawiązują do klasycznego [[Ewolucjonizm (nauki społeczne)|ewolucjonizmu]], jednak cześć z nich odrzuca zaproponowaną przez [[Charles Darwin|Darwina]] koncepcję [[dobór naturalny|doboru naturalnego]] a inne mogą znacząco od niej odbiegać{{r|Bannister2001}}.
 
Linia 7:
Ostatecznie wykształciły się dwa typy darwinizmu społecznego: nurt [[liberalizm|liberalny]] i [[indywidualizm|indywidualistyczny]], nawiązujący do filozofii Spencera i kładący nacisk na walkę między jednostkami oraz nurt [[Adaptacjonizm|selekcjonizmu]] i [[interwencjonizm]]u kładący nacisk na walkę między [[rasa człowieka|rasami]]{{r|Drouard-2001}}.
 
Termin powstał w latach 80. XIX wieku i pierwotnie został użyty do krytyki filozofii "walki o byt" i "przetrwania lepiej przystosowanych". Określenie miało charakter pejoratywny i nie nawiązywało bezpośrednio do teorii doboru naturalnego stworzonej przez Darwina{{r|Drouard-2001}}. Na początku XX wieku darwinizm społeczny jako uproszczona lub fałszywa interpretacja osiągnięć naukowych rozprzestrzenił się jako ruch [[eugenika|eugeniki]] w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i innych państwach. W latach 30. i 40. XX teorie zyskały popularność, w nazistowskich Niemczech doprowadzając do odejścia od tradycyjnych wartości medycyny takich jak leczenie, współczucie oraz niesienie ulgi w cierpieniu. Rozpowszechnienie poglądów doprowadziło w Stanach Zjednoczonych do nierówności w dostępie oraz jakości opieki medycznej oferowanej grupom społeczno-ekonomicznym i etnicznym{{r|Barondess-1998}}. Darwinizm społeczny stał się również podstawą ideologii [[Nacjonalizm ukraiński|ukraińskiego nacjonalizmu]], sformułowanej przez [[Dmytro Doncow|Dmytro Dońcowa]]{{r|Grott-2002}}.
Do lat 40. XX wieku termin był sporadycznie stosowany w literaturze naukowej i powiązany był głównie z opisem ideologii [[rasizm|rasistowskich]] oraz [[imperializm|imperialistycznych]]{{r|Hodgson-2004}}. Termin został spopularyzowany przez [[Richard Hofstadter|Richarda Hofstadtera]] w dwóch znaczeniach jako biologiczne uzasadnienie [[leseferyzm]]u oraz jako teoretyczna podstawa eugeniki, rasizmu i imperializmu{{r|Leonard-2009}}. Ani Herbert Spencer, ani [[William Graham Sumner]] nie byli do tego czasu opisywani jako myśliciele darwinizmu społecznego{{r|Hodgson-2004}}. Sumner ze względu na prezentowane poglądy został nawet przedstawiony jako darwinista antyspołeczny{{r|Smith-1079}}.
 
== Współcześnie ==
Linia 18:
* [[elitaryzm]]
* [[socjobiologia]]
 
== Bibliografia ==
 
== Przypisy ==