Mikołaj Sęp Szarzyński: Różnice pomiędzy wersjami

 

== Życiorys ==

''Nędzna pociecha, gdy żądzą zwiedzione''<br />

''Myśli cukrują nazbyt rzeczy one'',<br />

Ojciec poety – Joachim – urodził się około roku 1500. Był najpierw komornikiem ziemskim a później, koło 1570 roku [[podstoli]]m lwowskim. Oprócz Mikołaja jego synami byli Jakub (urodzony przed rokiem 1555) i Wit (Witusz). Jakub został w 1582 także podstolim lwowskim. W.g. biografa Szarzyńskiego cały żywot ojca poety przepełniony był procesami jakie toczył z magistratem lwowskim, z mieszczanami lwowskimi, zakonem Dominikanów, z krewnymi i współwłaścicielami Zimnej Wody. Nie odbywało się też bez wymierzania sprawiedliwości na własną rekę. W 1565 r. ojciec bierze udział w olbrzymim zajeździe na dobra arcybiskupie i najechał w 12 koni na włość Obroszyn na zachód od Zimnej Wody{{r|cwik1907}}.

 

Mikołaj Sęp Szarzyński rodzi się kiedy jego ojciec ma ok. 50 lat, przypuszczalnie z zarodkami "choroby piersiowej" (gruźlicy){{r|cwik1907}}.

Trzykrotnie w swoich poezjach określa się jako osoba wątła:

[[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń III. Psalmu LVI paraphrasis. Lament Kościoła Powszechnego. Miserere mei, Deus, quoniam conculcavit me homo|Pieśń III. Psalmu LVI paraphrasis]] w wierszu 48 ''Dokąd duchowi mojemu mieszkanie/W tym wątłym ciele będzie, o mój Panie!'',

 

=== Nauka ===

Przyszły poeta uczył się we [[Lwów|Lwowie]], gdzie edukacją zajmował się w tym czasie [[Benedykt Herbest]]. Nauczył się czytania i pisania, [[język grecki|greki]] i [[łacina|łaciny]]. Następnie studiował na uniwersytetach w [[Wittenberga|Wittenberdze]] (studia rozpoczęte 21 maja 1565, zakończone zaś tego samego roku jesienią) i [[Lipsk]]u, co skłania badaczy do doszukiwania się jego związków z [[protestantyzm]]em. Przypuszcza się nawet że Mikołaj Sęp Szarzyński odrzucił możliwość studiowania w [[Kraków|Krakowie]] ze względu na propagowany tam [[katolicyzm]]. W Lipsku przebywał wraz z [[Stanisław Tarnowski (zm. 1618)|Stanisławem Tarnowskim]] z Rzemienia herbu [[Leliwa (herb szlachecki)|Leliwa]] w półroczu zimowym od jesieni 1565 r. do wiosny 1566r co wiadomo z [[matrykuł]]ów lipskich. Uniwersytet liczy wtedy 150 lat i składa się z "nacyj" (saksońska, bawarska, miśnieńska i polska). Szarzyński należy do nacji polskiej.

Mikołaj Sęp Szarzyński zaczął tworzyć prawdopodobnie od ok. 1567, kiedy to po śmierci ojca Stanisława Starzechowskiego, Jana, napisał po łacinie krótkie epitafium nagrobkowe. Wkrótce powstały następne utwory, co do których dokładnej daty powstania nie ma pewności.

 

=== Przedruki i późniejsze wydania ===

Z wydania z 1601 Józef Muczkowski zrobił przedruk w 1827 roku (tzw. wydanie poznańskie).

 

 

=== ''Erotyki'' ===

W Pamiętniku Lwowskim z r. 1817 umieścił nieznany autor podpisujący się

"z Lipinek" wiadomość o Mikołaju Szarzyńskim, wierszopisie z XVI w. (II, str. 261).

 

=== Zasięg i wpływ literacki ===

 

[[Bronisław Grabowski]] napisał wiersz Mikołaj Sęp Szarzyński {{r|grabowski1884}}.

[[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pannie Jadwidze Tarłównie, (potym wojewodzinej ruskiej) kwoli|Pannie Jadwidze Tarłównie, (potym wojewodzinej ruskiej) kwoli]] oraz [[:s:pl:Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Poezye/Pieśń (Sęp Szarzyński)|Pieśń]].

 

Mikołaj Sęp Szarzyński zmarł przypuszczalnie w [[Wolica (powiat przeworski)|Wolicy]], w wieku 31 lat.

 

 

W 2013 roku w bibliotece [[Dominikanie|dominikanów]] w Krakowie odnaleziono jedyny istniejący autograf autora {{r|autograf}}. Wpis poety znaleziono na stronie tytułowej książki należącej do spowiednika Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, dominikanina o. Antonina z Przemyśla. Autograf napisany jest w języku łacińskim i znajduje się na XVI-wiecznym starodruku poświęconym Ewangelii Panoplia evangelica sive de verbo Dei evangelico libri quinque. Księga najpierw była własnością Sępa Szarzyńskiego. Napisał ją natomiast holenderski biskup William Damasus Lindanus.

Henryk Sienkiewicz uważa {{r|sienkiewicz1869}}, że skoro Sęp Szarzyński miał spowiednika z Przemyśla to jest tam także pochowany.

 

 

== Dzieła Mikołaja Sępa Szarzyńskiego ==

{|

|colspan=3|&nbsp;

* [[Półkozic]]

* [[Stanisław Sylwester Szarzyński]]

 

== Przypisy ==

 

{{SORTUJ:Szarzyński, Mikołaj Sęp}}

[[Kategoria:Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Lipsku]]

[[Kategoria:Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Wittenberdze]]