Wikipedia

Kalendarium powstania warszawskiego – 1 sierpnia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
391 617 edycji
m Bot poprawia linki do ujednoznacznienień i inne oraz dokonuje drobych zmian typograficznych
m MalarzBOT: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
Linia 1:
{{Kalendarium powstania warszawskiego}}
== [[1 sierpnia]], wtorek ==
[[Plik:Kedyw W-wa 1944.jpg|thumb|[[Batalion „Pięść”|Batalion „Pięść”]]: Pluton [[Stanisław Jankowski (architekt)|„Agaton”]] (także zwanym oddziałem legalizacji W „D-68”) na cmentarzu Ewangelickim na Woli dnia 1 VIII 1944 przed godziną „W”. Z niemiecką flagą pozuje major [[Alfons Kotowski]] „Okoń” – dowódca [[Batalion „Pięść”|baonu „Pięść”]]]]
[[Plik:Ulica Próchnika róg Suzina upamiętnienie pierwszych walk w powstaniu warszawskim 2017.jpg|thumb|Upamiętnienie pierwszych walk w powstaniu przy ul. Pawła Suzina na [[Żoliborz]]u]]
O 7:00 łączniczki alarmowe przejęły rozkaz [[pułkownikPułkownik|płk.]] [[Antoni Chruściel|Chruściela]] (ps. „Monter”) o wybuchu powstania. Zostały uruchomione mechanizmy [[mobilizacjaMobilizacja|mobilizacyjne]]. W godzinach przedpołudniowych kilka tysięcy osób przekazało rozkaz o wybuchu powstania oraz przenosiło [[broń]] i [[amunicjaAmunicja|amunicję]].
 
Pierwsze strzały padły około godz. 13:50 na [[Żoliborz]]u, w okolicy ul. Suzina. Zaatakowana przez patrol niemiecki drużyna [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] (w jej składzie był [[Zdzisław Sierpiński]]) odpowiedziała z powodzeniem strzałami, w wyniku czego Niemcy zablokowali wiadukt nad [[Warszawa Gdańska|Dworcem Gdańskim]] i obsadzili główne skrzyżowania [[Żoliborz]]a. O 16.00 dowódca SS i Policji w [[Dystrykt warszawski|dystrykcie warszawskim]] Oberführer SS [[Paul Otto Geibel]] uprzedzony o wybuchu powstania zarządził alarm podległych mu sił.
Linia 9:
O godz. 16.30 niemiecki dowódca wojskowy Warszawy gen. [[Reiner Stahel]] zarządził alarm [[garnizon]]u. Powstanie wybuchło [[1 sierpnia]] [[1944]] roku o godz. 17.00 – była to [[godzina „W”]].
{{Osobny artykuł|Godzina „W”}}
Do walki przystąpiło około 600 [[plutonPluton (wojsko)|plutonów]] AK, liczących około 40 tysięcy żołnierzy, w tym kilka tysięcy kobiet. Uzbrojenie oddziałów polskich wynosiło 1700 pistoletów, 1000 karabinów, 300 pistoletów maszynowych, 60 ręcznych karabinów maszynowych, 7 ciężkich karabinów maszynowych oraz 25 tys. granatów<ref>Zobacz: [[Powstanie warszawskie#Uzbrojenie polskich oddziałów|Uzbrojenie oddziałów powstańczych]].</ref>.
 
W [[Śródmieście (Warszawa)|Śródmieściu]] wraz z [[Powiśle (Warszawa)|Powiślem]] i [[Stare Miasto w Warszawie|Starym Miastem]] z powodzeniem zaatakowano wiele obiektów przewidzianych do zdobycia, wśród nich gmach [[Poczta Główna|Poczty Głównej]] na [[Plac Powstańców Warszawy w Warszawie|Placu Napoleona]] i [[Prudential]]u, najwyższego budynku w Warszawie. Był widoczny z daleka, także z odległych przedmieść, toteż fakt, że już w pierwszych godzinach powstania dzięki oddziałom [[Batalion „Kiliński”|batalionu „Kiliński”]] załopotała na jego dachu flaga biało-czerwona miał niebagatelny wpływ na samopoczucie i morale ludności.
Linia 21:
Na [[Ochota|Ochocie]] nie powiódł się szturm na koszary policji niemieckiej w [[Dom Studencki Akademik|Domu Akademickim]] na [[Plac Gabriela Narutowicza w Warszawie|placu Narutowicza]] i na kilka innych ważnych obiektów. Większość powstańców po zapadnięciu zmroku wyszła z miasta do Lasów Chojnowskich. W dzielnicy pozostały dwie izolowane grupy powstańców przy ulicach [[Ulica Wawelska w Warszawie|Wawelskiej]] i [[Ulica Kaliska w Warszawie|Kaliskiej]].
 
Na [[Mokotów|Mokotowie]] nie zdołano opanować linii ul. [[Ulica Rakowiecka w Warszawie|Rakowieckiej]], nie powiódł się atak na tory wyścigowe na [[Służewiec|Służewcu]] i na koszary w szkole przy [[Ulica Jana Pawła Woronicza w Warszawie|ul. Woronicza]] 6. Większość oddziałów obwodu V AK wyszła po zmroku z miasta do [[Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego|Lasu Kabackiego]]. W dzielnicy pozostał [[zgrupowanieZgrupowanie Pułku Baszta|Pułk AK „Baszta”]], któremu podporządkowały się pozostałe oddziały V obwodu.
W ostatniej chwili odwołany został atak na tereny [[Port lotniczy Warszawa-Okęcie|lotniska na Okęciu]]. Do części oddziałów rozkaz nie dotarł i zostały zdziesiątkowane podczas ataku. Nielicznym udało się przedrzeć na Mokotów.
 
Na [[Praga (Warszawa)|Pradze]] powstanie praktycznie się załamało. Obsadzono wprawdzie kilka obiektów (w tym dyrekcję kolejową na ul. Targowej), ale nie powiodły się ataki ze strony praskiej na mosty Kierbedzia i Poniatowskiego, pozycje w tej dzielnicy pozostały wyizolowane i oddalone od głównego terenu objętego działaniami powstańczymi.
 
Częściowo udały się ataki na [[Wola (Warszawa)|Woli]], tam gdzie wykonywał je [[Kedyw (wojsko)|Kedyw]]. W tej dzielnicy znalazły się „ostrzelane” już w czasie okupacji w akcjach dywersyjnych i bojowych oddziały [[Kedyw (wojsko)|Kedywu]] pod dowództwem ppłk [[Jan Mazurkiewicz (wojskowy)|Jana Mazurkiewicza]] (ps. „Radosław”). Przy zbiegu [[ulicaUlica Okopowa w Warszawie|ulic Okopowej]] i Dzielnej w fabryce Kamlera ulokowana została siedziba Komendy Głównej [[Armia Krajowa|AK]]. Bataliony [[Batalion Zośka|„Zośka”]], [[Batalion „Parasol”|„Parasol”]], [[Batalion Miotła|„Miotła”]] i [[Batalion Czata 49|„Czata 49”]] spełniły na Woli znaczną część powierzonych im zadań. Opanowano także magazyny żywności i mundurów niemieckich na [[Ulica Stawki w Warszawie|Stawkach]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie.Zarys działań natury wojskowej | wydawca = Instytut Wydawniczy „Pax” | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 69}}</ref>. Sytuacja na Woli jednak nie przedstawiała się pozytywnie. Oddziały III Obwodu AK nie wykonały zadania i nie oparły linii obrony dzielnicy na obwodowej linii kolejowej. Dzięki temu Niemcy już [[Kalendarium powstania warszawskiego – 2 sierpnia|2 sierpnia]] mogli rozpoznawczo atakować dzielnicę szykując się do głównego ataku (ten nastąpił [[Kalendarium powstania warszawskiego – 5 sierpnia|5 sierpnia]]).<br />
[[Pluton Głuchoniemych]] pozostawał w [[Instytut Głuchoniemych w Warszawie|Instytucie Głuchoniemych]] przy [[Plac Trzech Krzyży w Warszawie|placu Trzech Krzyży]] z zadaniem obrony budynku, zaś [[kompania Koszta]] wspierała opanowanie [[placPlac Bankowy w Warszawie|placu Bankowego]] i ul. Rymarskiej.
 
Powstańcy z [[Żoliborz]]a po nieopanowaniu wyznaczonych obiektów wyszli wieczorem 1 sierpnia do [[Kampinos]]u. W mieście pozostała grupka powstańców w okolicach [[Plac Thomasa Woodrowa Wilsona w Warszawie|placu Wilsona]]. Niemcy na razie odparli ataki i trzymali obiekty okalające Żoliborz-[[Cytadela Warszawska|Cytadelę]], CIWF, Instytut Chemiczny, baterie artylerii na Burakowie. Nie udało się także [[Powstańcze natarcia na lotnisko bielańskie|natarcie na lotnisko bielańskie]] oddziałów VIII Rejonu AK.
Linia 42:
[[1 sierpnia]] 1944 w [[Berlin]]ie, [[Heinrich Himmler]] w rozmowie z [[Adolf Hitler|Adolfem Hitlerem]] stwierdził:
 
''Mój Führerze, moment jest niekorzystny. Uważam wszakże za szczęśliwe zrządzenie losu, że Polacy to czynią<ref>Tzn. rozpoczynają powstanie warszawskie.</ref>. Za 5-6 tygodni opuścimy te obszary. Wtedy jednak zniszczona będzie Warszawa, stolica i serce tego 16-17 milionowego narodu, który od siedmiuset lat blokuje wschód, a od [[bitwaBitwa pod Grunwaldem|bitwy pod Grunwaldem]] stale zagradza nam drogę w tym kierunku. Warszawa zostanie zniszczona wraz z jej [[inteligencjaInteligencja (społeczeństwo)|inteligencją]]. W konsekwencji problem polski przestanie być wielkim problemem dla naszych dzieci, dla dalszych potomków, a nawet już dla nas.''<ref name="Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce">{{cytuj książkę|imię= Czesław|nazwisko= Madajczyk|tytuł=Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce|wydawca= Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce= Warszawa|rok= 1970|strony = 345 (tom 1)}}</ref>
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kalendarium_powstania_warszawskiego_–_1_sierpnia”