Theresienstadt: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
brak źródeł |
rozbudowa |
||
Linia 8:
W listopadzie 1941 całe warowne miasto zostało zamknięte i wedle rozkazu [[Heinrich Himmler|Heinricha Himmlera]] zmienione na getto żydowskie, do którego progresywnie przenoszono żydowskie rodziny, głównie z Protektoratu Czech i Moraw. Dla potrzeb polityki zagranicznej, jak również w pewnym stopniu propagandy wewnętrznej przedstawiano Theresienstadt jako „modelowe” getto, miejsce nowego typu osadnictwa żydowskiego czy wręcz obozu rodzinnego. De facto jednak miasto pełniło funkcję olbrzymiego obozu koncentracyjnego. Warunki życia były skrajnie ciężkie.
Po umieszczeniu w getcie ok. 500 duńskich Żydów, duński [[Duński Czerwony Krzyż|Czerwony Krzyż]] domagał się inspekcji w getcie. Niemcy umożliwili inspekcję, przygotowując obóz m.in. wzmożonymi wysyłkami do [[Auschwitz-Birkenau|Auschwitz]] i pokazywaniem spreparowanych, odmalowanych pomieszczeń, oraz okazyjnego teatrzyku dziecięcego. W następstwie tej wizyty w lutym 1944 powstał film propagandowy, w reżyserii [[Kurt Gerron|Kurta Gerrona]], ukazujący Żydów, którzy oddali się w ochronę [[III Rzesza|III Rzeszy]] i spokojnie żyją w Theresienstadt. Reżyser zginął następnie w komorach gazowych [[Auschwitz-Birkenau|Birkenau]].
Organizacja getta była podobna do niektórych innych gett. W sprawach wewnętrznych opierała się na żydowskich „władzach samorządowych”, posiadających pewne – nieznaczne i wąskie – wpływy na niektóre aspekty życia codziennego. Pozwalało to przede wszystkim rozwinąć w bardzo ograniczonym zakresie samopomoc, szkolnictwo dla dzieci, życie kulturalne i religijne.
Linia 28:
W dalszym czasie tysiące transportów przywoziło żydowskie rodziny do Theresienstadt, przede wszystkim z Protektoratu Czech i Moraw, ale również z Rzeszy, [[Holandia|Holandii]], [[Dania|Danii]], a w ostatnim okresie także ze [[Pierwsza Republika Słowacka|Słowacji]] i [[Królestwo Węgier (1920–1946)|Węgier]]. W 1942 roku w transporcie Żydów z Breslau ([[Wrocław]]) do tego getta trafił m.in. czeski kompozytor i dyrygent [[Viktor Ullmann]].
W ciągu czterech lat istnienia przez Theresienstadt przeszło ponad 140 tysięcy ludzi. Liczbę ofiar w tym miejscu szacuje się na 35-60 tysięcy. Pozostałych, począwszy od października 1942, naziści stopniowo wywozili na zagładę do obozów koncentracyjnych, np. do Auschwitz-Birkenau, około 23 500 austriackich, czeskich i niemieckich Żydów deportowano do [[Obóz zagłady w Małym Trościeńcu|obozu zagłady w Małym Trościeńcu]] na [[Białoruś|Białorusi]], 16 października 1944 w transporcie do Auschwitz znalazł się Viktor Ullmann (zginął 18 października w tamtejszej [[Komora gazowa|komorze gazowej]]). W sumie sześćdziesięcioma trzema takimi "transportami śmierci" wywieziono 87 tysięcy osób, w tym wiele tysięcy małych dzieci.
W dniu wyzwolenia w getcie było jeszcze 19 tysięcy osób, w tym 1600 dzieci poniżej 15. roku życia.
| |||