List miłosny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
James500 (dyskusja | edycje)
Cram101 is not reliable. See archive 162 of en:WP:RSN. Cram101 is a mirror of Wikipedia, copied by a robot that can't vouch for what it copies.
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linki wewnętrzne i wykonuje drobne zmiany typograficzne i techniczne.
Linia 15:
Wiadomo, że listy miłosne pisywano już w [[starożytny Egipt|starożytnym Egipcie]], chociaż nie zachowały się do dzisiejszych czasów, a motyw listu występował w [[liryka|liryce]]<ref name="Krzemińska"/>. Zachowały się natomiast wskazówki odnośnie pisania miłosnych bilecików z czasów starorzymskich i starogreckich<ref name="Krzemińska"/>. Zakochani wzorowali się też na poetyckich listach miłosnych. Do naszych czasów zachował się [[elegia|wiersz]] rzymskiego poety [[Propercjusz]]a z I wieku p.n.e., na którym prawdopodobnie wzorował się [[Owidiusz]] pisząc ''[[Heroidy]]'', czyli cykl poetyckich listów miłosnych postaci [[mitologia|mitologicznych]]<ref name="Krzemińska"/>.
 
W Europie w [[średniowieczeŚredniowiecze|średniowieczu]] na rozwój miłosnej [[epistolografia|epistolografii]] wywarła wpływ [[poezja prowansalska|poezja trubadurów]] i [[trubadurzy#Fin' amors – miłość dworska|dworski styl miłości]]<ref name="Krzemińska"/>. W [[pergamin]]owym [[łacina|łacińskim]] listowniku{{#tag:ref|Książka zawierająca wzory listów<ref>{{Cytuj stronę | url = http://sjp.pwn.pl/doroszewski/listownik | tytuł = Słownik języka polskiego | autor = pod red. W. Doroszewskiego | opublikowany = http://sjp.pwn.pl | język = pl | data dostępu = 2017-08-15}}</ref>.|group="uwaga"}} z XII wieku zatytułowanym ''Modi Dictaminum'' znajdował się rozdział poświęcony sztuce pisania listów miłosnych, czyli sztuce uwodzenia słowem<ref name="Krzemińska"/>. W XIII wieku został znaleziony zbiór łacińskojęzycznych listów miłosnych [[Abelard]]a i [[Heloiza|Heloizy]], których autentyczność bywa jednak kwestionowana<ref name="Krzemińska">{{Cytuj stronę | url = http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1502919,1,sztuka-pisania-listow-milosnych.read | tytuł = Sztuka pisania listów miłosnych. Słowa w łabędzich piórach | autor = Agnieszka Krzemińska | rok = 2010 | opublikowany = polityka.pl | język = pl | data dostępu = 2017-08-15}}</ref>.
 
Pierwsze informacje o polskiej epistolografii miłosnej pochodzą dopiero z XV wieku. Rolę zakochanego rycerza z Europy Zachodniej, pełnił w Polsce (krakowski) [[student|żak]], który pisał list miłosne we własnej sprawie lub układał je na zamówienie dla nieobeznanych ze sztuką pisania romantycznych listów<ref name="Merwin"/>. W wydanym przez [[Jan Ursyn|Jana Ursyna]] w 1522 roku w Krakowie łacińskim listowniku pt. ''Modus epistolandi'', będącym podręcznikiem dla żaków uczęszczających na wykłady ze scholastycznej [[epistolografia|epistolografii]], znalazł się przykład listu miłosnego<ref name="Krzemińska"/>. Poza jednym wyjątkiem, wszystkie najstarsze zachowane polskie listy miłosne były pisane przez mężczyzn do kobiet<ref name="Merwin"/>.
Linia 31:
Pisanie listów miłosnych było szczególnie rozpowszechnione w czasach wojny, gdy mężczyźni byli daleko od domu, natomiast w czasach pokoju miało miejsce, gdy zakochanych dzieliła duża odległość<ref>{{Cytuj stronę | url = https://books.google.nl/books?id=3wlJIDtRCFYC&pg=PA7&dq=love+letters+communication&hl=nl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=love%20letters%20communication&f=false | tytuł = Love Online: Emotions on the Internet | autor = Aaron Ben-Ze'ev | rok = 2004 | praca = Letter, telegraph, and telephione | opublikowany = Cambridge University Press | strony = 7, 8| język = en | data dostępu = 2017-08-18}}</ref>.
 
W mniej więcej połowie XX wieku list miłosny stał się staroświeckim przeżytkiem, passé. Dopiero w erze [[cyberprzestrzeń|cyberprzestrzeni]] list miłosny odrodził się w formie romantycznego [[poczta elektroniczna|listu elektronicznego]] ([[e-pistolografia]] miłosna). Przykładem współczesnej [[powieść epistolarna|powieści epistolarnej]] w mailach jest ''[[S@motnośćSamotność w sieci]]''<ref name="Wrycza">{{Cytuj stronę | url = https://books.google.nl/books?id=K7Fa8DTFnVAC&pg=PA9&lpg=PA9&dq=list+mi%C5%82osny+wsp%C3%B3%C5%82cze%C5%9Bnie&source=bl&ots=XbpjE5_8ZH&sig=TUaBQr-cWN5Czi7sBoj-I2bHxDg&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjX0eSvvdHVAhVSb1AKHUQDDkA4ChDoAQhAMAM#v=onepage&q=list%20mi%C5%82osny%20wsp%C3%B3%C5%82cze%C5%9Bnie&f=false | tytuł = Galaktyka języka Internetu | autor = Joanna Wrycza | rok = 2008 | praca = E-Mail jako romantyczny list. Od powieści epistolarnej do S@motności w sieci | opublikowany = Novae Res | strony = 9 | język = pl | data dostępu = 2017-08-13}}</ref>. Na wymianie romantycznej korespondencji internetowej został oparty film ''[[Masz wiadomość|You've Got Mail]]'' z 1998 roku, z [[Meg Ryan]] i [[Tom Hanks|Tomem Hanksem]] w rolach głównych<ref name="Newsweek"/>. W 2000 roku sieć komputerową od [[Hongkong]]u przez Europę aż po Stany Zjednoczone włącznie sparaliżował e-mail o tytule ''I love you'' z załącznikiem listu miłosnego „dla Ciebie”, który zawierał wirus komputerowy [[ILOVEYOU]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://kulturaonline.pl/listy,milosne,na,walentynki,tytul,artykul,2831.html | tytuł = Listy miłosne na walentynki | autor = Magdalena Talik | rok = 2008 | opublikowany = kulturaonline.pl | język = pl | data dostępu = 2017-08-16}}</ref>. List otworzyły miliony ludzi na całym świecie, gdyż pokusa otwarcia listu miłosnego była nie do opanowania<ref name="Newsweek">{{Cytuj stronę | url = http://www.newsweek.pl/kultura/wiadomosci-kulturalne/wszyscy-pisza--kocham-cie,6324,1,1.html | tytuł = Wszyscy piszą: Kocham cię | rok = 2008 | opublikowany = newsweek.pl | język = pl | data dostępu = 2017-08-16}}</ref>.
 
== Przykłady ==
Linia 87:
Plik:Godward-Le Billet Doux-1913.jpg|''The Love Letter'', 1913, [[John William Godward]]
Plik:Delphin Enjolras - La Lettre.jpg|''La lettre'', [[Delphin Enjolras]]
Plik:Simonetti - Rothaarige Frau öffnet gespannt den Liebesbrief.jpg|''La lettera d'amored’amore'', [[Amedeo Simonetti]]
</gallery>