Komunikacja interpersonalna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: usunięcie pogrubienia z nagłówków |
Dodam jeszcze przypisy |
||
Linia 21:
To początek, będę edytował artykuł dalej.
==
Osiągnięcie porozumienia wymaga dobrej woli z obu stron. Poniżej podano błedy najczęściej popełniane prze mówiącego oraz słuchacza.
= Bariery w przekazie =
Nader często zdarza się, że nadawca – z reguły nieświadomie – stwarza bariery utrudniające zrozumienie jego intencji. Bariery te dają się uszeregować w ten sposób, że tworzą skrótowiec WOJAK. Skrótowiec
1. Wieloznaczność komunikatów
Linia 43:
5. Komunikaty
=
Wystarczy przytoczyć chociażby stwierdzenie ''Hela ma parę'', aby uświadomić sobie, że może ono oznaczać, iż Hela ma z kim iść na wesele lub też, iż jest ona wyjątkowo silna i wytrzymała. Dotyczy to nie tylko języka potocznego, lecz także naukowego mimo wysiłków, aby uczynić go możliwie jednoznacznym.
=
Jedną z podstawowych przyczyn braku osiągania porozumienia, czy też w ogóle niemożności zrozumienia się jest '''uznawanie własnego punktu widzenia za powszechnie obowiązujący''' lub wręcz jedynie słuszny. Oznacza to, że nie potrafimy zaakceptować odmiennych poglądów i prowadząc z kimś dyskusję silnym negatywnym emocjom. Emocje te powodują, że schodzimy na niższy poziom orientacji (por. Obuchowski, 1985).
'''Język '''
Język ma charakter figuratywny. Znajduje to odzwierciedlenie w tzw. idiomach, czyli utartych zwrotach, przyjętych w danym języku.na przykład stwierdzenia "Wanna się przelewa" lub Problemy w skutecznym posługiwaniu się językiem wynikają ponadto z faktu, że większość naszych wypowiedzi ma charakter figuratywny (por. Jaspers, 1990; Lakoff i Johnson, 1988)
== Asynchronizm przekazów ==
Linia 87 ⟶ 85:
4. Komunikaty nieinformacyjne to takie, w których praktycznie nie zawarto żadnej istotnej informacji. Jak już wspominałem, przodują w tym politycy, jednakże środki masowego przekazu także nie pozostają w tyle. Za przykład służyć może „informacja” podawana wielokrotnie w kilku stacjach telewizyjnych pod koniec dnia wyborów: ''Właśnie zakończono głosowanie, a komisje wyborcze liczą głosy oddane na poszczególnych kandydatów.'' Równie „odkrywczy” charakter mają informacje, iż w zimie spadł śnieg i zrobiło się ślisko na drogach.
Inny typ przekazów nieinformacyjnych powstaje w wyniku mieszania kilku wątków. Zwłaszcza małe dzieci przejawiają skłonność do mówienia o kilku rzeczach na raz, gdy usiłują przekazać nam wrażenia związane ze szczególnie ekscytującym zdarzeniem: ''Poszliśmy do ZOO. Oglądaliśmy małpy, kupiliśmy lody, a ten lew tak strasznie ryczał. A Ania poplamiła sukienkę, itd.''
5. Komunikaty ambiwalentne pojawiają się wówczas, gdy mówiący nie potrafi wyrazić swoich potrzeb lub uczuć w sposób bezpośredni. Dlatego zamiast powiedzieć „Bardziej dbasz o dom niż o rodzinę” mąż stwierdza: ''Te podłogi są tak wyfroterowane, że można się na nich poślizgnąć''.
Sytuację komplikują również pojawiające się okresowo tendencje do nadużywania modnych terminów. Swego czasu wszystko wykonywano „w temacie”, obecnie zaś większość wydarzeń artystycznych nabrało charakteru „kultowego”. Mamy bowiem kultowe, filmy, książki, a nawet piosenki.
Linia 109 ⟶ 107:
==== Słuch fonematyczny ====
==== Filtrowanie ====
Linia 115 ⟶ 113:
=== Interpretacja wypowiedzi ===
<blockquote>Bardzo ważna jest umiejętność oddzielenia przekazu słyszanego od jego interpretacji. Jest to tym istotniejsze, że przejawiamy naturalną skłonność do interpretowania tego, co słyszymy w oparciu o naszą dotychczasową wiedzę i doświadczenie. Jak wskazywałem w rozdziale VII, do tego właśnie sprowadza się efektywny odbiór wypowiedzi. Powinniśmy także skupić się na tym, co jest ważne, gdyż w przeciwnym razie grozi nam pogubienie się w słyszanych treściach.</blockquote>
Efektywne słuchanie wymaga nie tylko znajomości reguł językowych, lecz także wiedzy o otaczającej nas rzeczywistości oraz doświadczenia, które nabywamy w różnego typu interakcjach z innymi ludźmi. W związku z powyższym wprowadzono pojęcie kompetencji komunikacyjnej, które uwypukla znaczenie czynników społecznych w porozumiewaniu się. Termin ten wskazuje na fakt, że dla sprawnego porozumiewania nie wystarcza zdolność do konstruowania poprawnych gramatycznie wypowiedzi, co bywa określane mianem '''kompetencji językowej'''. Konieczna jest tu również znajomość reguł używania tych wypowiedzi w określonych sytuacjach. W czym bardzo pomocne jest znajomość reguł społecznych i kulturowych. Jednakże – przynajmniej w moim rozumieniu - '''kompetencja komunikacyjna''' to nie tylko '''wiedza o języku''' połączona z '''umiejętnością odpowiedniego jej wykorzystywania w różnego typu sytuacjach,''' lecz także '''znajomość kodów niejęzykowych'''. Jak wskazywałem w rozdziale I, kody te warunkują prawidłowe zrozumienie intencji mówiącego.▼
W trakcie słuchania innych zachodzą '''naturalne wahnięcia uwagi i przesłyszenia'''. Często również uwagę naszą rozpraszają inne – ciekawsze zjawiska – jakie mamy okazję zaobserwować. Może to być nadmierny hałas, co zmusza nas do uzupełniania odbieranych wypowiedzi. W teorii informacji określa się to mianem szumu. ▼
==== Krytycyzm ====
Nadmierny krytycyzm wobec mówiącego powoduje, ze w ogóle nie chcemy go słuchać. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy '''uznamy go za osobę niewiarygodną lub też mało interesującą''', czego najlepszym przykładem są dyskusje toczone w telewizji przez polityków różnych opcji.
====
Następnym czynnikiem skutecznie utrudniającym słuchanie mówiącego są skojarzenia, jakie przychodzą nam do głowy w związku z wypowiadanymi słowami. Powoduje to błądzenie myślami
: ▼
== Rodzaje słuchania ==
Wyróżnić możemy trzy podstawowe rodzaje słuchania: 1. aktywne, 2. nierefleksyjne i 3. empatyczne
==== 1. Słuchanie aktywne ''' ''' ====
Ten rodzaj słuchanie ma duże znaczenie w rozmowach byznisowych. Dlatego ważne jest ustalenie wszystkich omawianych spraw. Osiągamy to poprzez:
# zadawanie pytań w celu wyjaśnienia zaistniałych niejasności
# parafrazowanie, czyli powtarzanie wypowiedzi mówiącego w innej formie
# podsumowywanie
Należy także zwracać baczną uwagę na symptomy reakcji emocjonalnych i to zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Pomoże nam w tym obserwacja wyrazu twarzy mówiącego, a także zwracanie baczniejszej uwagi na to jakim tonem i jak szybko do nas mówi. Amerykański badacz Paul Ekman (1997) mówi w tych przypadkach o tak zwanych wskaźnikach fałszu. Dotyczą one zarówno ekspresji językowej jak i niejęzykowej. Istotnym elementem skutecznego porozumiewania się jest umiejętność powstrzymania się od natychmiastowej reakcji i wysłuchanie mówiącego do końca. Oznacza to, że powinniśmy powstrzymać się od przerywania mówiącemu. .
==== 2. Słuchanie nierefleksyjne ====
Są jednak sytuacje, gdy aktywność słuchacza nie jest wskazana. Ma to miejsce wówczas, gdy ktoś chce się wygadać, czyli – inaczej mówiąc – oczekuje od nas cierpliwego wysłuchania gnębiących go wątpliwości lub pragnie po prostu wyrazić swój żal i przygnębienie. Jak wiemy, tego typu '''„zrzucenie trosk wątroby”''' okazuje się niezwykle pomocne w przypadkach przytłaczających nas problemów.
Rola odbiorcy ogranicza się wówczas do zachęcania nadawcy do mówienia i przekazywanie mu, że cały czas go słuchamy. Stosujemy w tym celu
a) zachęty językowe, np. ''Mów dalej, rozumiem, naprawdę?''
b) niejęzykowe - najczęściej są to swego rodzaju pomruki: ''Mhm, uum, noo, eee oraz'' kiwanie głową i kontakt wzrokowy. Istotne znaczenie ma również tak zwany ''rapport'', czyli '''współgranie gestów''' obu osób zaangażowanych w rozmowę.
Umiejętność słuchania nierefleksyjnego jest również przydatna w sytuacjach, gdy nadawca znajduje niżej od nas w hierarchii społecznej. Powoduje to, że nie czuje się on zbyt pewnie i łatwo ulega naszym sugestiom. Dlatego powinniśmy pamiętać, aby mu nie przerywać i nie „dyktować” przebiegu rozmowy.
==== 3. Słuchanie empatyczne ====
Wymaga zrozumienia stanu emocjonalnego mówiącego. Bardzo częstym błędem jest używanie stwierdzeń: ''Nie denerwuj się'' lub ''Nie przejmuj się.'' Prowadzi to do spotęgowania odczuwanego zdenerwowania lub żalu słuchacza, gdyż uznaje on, że go nie rozumiemy.Bardzo przydatne okazuje się w tych przypadkach '''emocjonalne wsparcie.''' Wyrażają to stwierdzenia: J''eżeli się nie mylę jesteś ...; Wyczuwam, że jesteś niezadowolony.'' Jeszcze silniejsze wsparcie stanowi zgodzenie się ze stanowiskiem naszego rozmówcy i wskazanie przyczyn zaistniałego stanu rzeczy. Ważne jest też "słuchanie niewypowiedzianego", czyli zrozumienie właściwych intencji mówiącego, co nie zawsze wyrażają jego słowa, lecz często język ciała.
▲Efektywne słuchanie wymaga nie tylko znajomości reguł językowych i dobrej woli ze strony słuchacza, lecz także wiedzy o otaczającej nas rzeczywistości oraz doświadczenia, które nabywamy w różnego typu interakcjach z innymi ludźmi. W związku z powyższym wprowadzono pojęcie '''kompetencji komunikacyjnej''', które uwypukla znaczenie czynników społecznych w porozumiewaniu się. Termin ten wskazuje na fakt, że dla sprawnego porozumiewania nie wystarcza zdolność do konstruowania poprawnych gramatycznie wypowiedzi, co bywa określane mianem '''kompetencji językowej'''. Konieczna jest tu również znajomość reguł używania tych wypowiedzi w określonych sytuacjach. W czym bardzo pomocne jest znajomość reguł społecznych i kulturowych
▲W trakcie słuchania innych zachodzą '''naturalne wahnięcia uwagi i przesłyszenia'''. Często również uwagę naszą rozpraszają inne
▲:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
'''<big>Literatura</big>'''
Kaczmarek B.L.J. (2009) Misterne gry w komunikację. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Linia 146 ⟶ 165:
Kaczmarek, L. (1988). ''Nasze dziecko uczy się mowy''. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Levinson, Stephen C. (2010) ''Pragmatyka'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, tłumaczenie: Tadeusz Ciecierski, Katarzyna Stachowicz
Lyons, J. (1984). ''Semantyka I''. Warszawa: PWN.
| |||