Alodium: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) m uzupełnienie |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie |
||
Linia 1:
'''Alodium''' ([[łacina|łac.]] ''allodium'') – funkcjonująca w średniowiecznym systemie prawa feudalnego forma [[własność|własności]] [[nieruchomość|nieruchomości]]. Była to ziemia stanowiąca nieograniczoną własność, wolną od zobowiązań i ciężarów [[feudalizm|feudalnych]], czym różniła się od [[lenno|lenna]]<ref>''Encyklopedia Historia'', Wyd. GREG, Kraków 2007, {{ISBN|9788373277823}}, s.13.</ref>. Nazywana również własnością bezwarunkową oraz własnością [[dziedziczenie (prawo)|dziedziczną]].
Wyraz alodium pochodzi od średniowiecznego łacińskiego ''allodium'' wywodzącego się z kolei z [[Frankowie|frankońskiego]] wyrazu ''alod'' będącego zbitką słów ''al'' (wszystko) oraz ''ōd'' (własność)<ref>[https://en.wiktionary.org/wiki/allodium ''Allodium'']</ref>.
W [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]] własność alodialna występowała tylko gdzieniegdzie, w szczególności na tych obszarach, na których zachowały się silne wpływy [[Prawo rzymskie|prawa rzymskiego]], na przykład w południowej [[Francja|Francji]]. Istniało tam nawet łacińskie powiedzenie: ''lex Romana, mater allodiorum'' ("prawo rzymskie matką alodiów").
Nieco inaczej rzecz się przedstawiała w [[Europa Wschodnia|Europie Wschodniej]], a zwłaszcza w [[Korona Królestwa Polskiego|Polsce]], w której własność [[senior (feudalizm)|feudałów]] zachowała charakter alodialny, w dużej mierze w wyniku rozwoju [[demokracja szlachecka|demokracji szlacheckiej]]. Istniały wprawdzie klasyczne lenna, których właściciele posiadali własnych [[Lenno|lenników]], było ich jednak niewiele i znajdowały się głównie na [[Kresy Wschodnie|Wschodnich Kresach]] [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej]], na których własność ziemska została skoncentrowana w rękach wielkich [[magnat]]ów (na Rusi nosiła nazwę ''вотчина'' czyli "ojcowizna")<ref>[https://ru.wiktionary.org/wiki/%D0%B2%D0%BE%D1%82%D1%87%D0%B8%D0%BD%D0%B0 ''Вотчина'']</ref>. Współistnienie własności alodialnej i demokracji szlacheckiej zaowocowało swoistym [[Sprzężenie zwrotne|sprzężeniem zwrotnym]]: alodia wzmacniały pozycję [[szlachta|szlachty]], co z kolei skutkowało wprowadzaniem uregulowań zakazujących przekształcania [[królewszczyzna|królewszczyzn]] w lenna, a także likwidacją nakładanych na szlacheckie posiadłości ograniczeń.
== Przypisy ==
| |||