Śląsk: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Linia 63:
W IV wieku rozpoczęła się [[wielka wędrówka ludów]]. Od połowy VII w. obszar Śląska znalazł się w zasięgu [[Słowianie#Początki ekspansji|ekspansji słowiańskiej]]. Późniejsze źródła historyczne (m.in. [[Geograf Bawarski]], [[Dokument praski]]) wymieniają z nazwy następujące plemiona: na zachodzie [[Dziadoszanie (plemię)|Dziadoszanie]] wraz z [[Bobrzanie|Bobrzanami]] nad rzeką [[Bóbr (dopływ Odry)|Bóbr]], dalej [[Ślężanie]] wokół [[Ślęża|Ślęży]], [[Trzebowianie]] na północ od nich, [[Opolanie (plemię)|Opolanie]] na wschód, [[Golęszyce]] w dorzeczu górnej Odry<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Czapliński |imię = M. |nazwisko2 = Kaszuba |imię2 = E. |nazwisko3 = Wąs |imię3 = G. |nazwisko4 = Żerelik |imię4 = R. |tytuł = Historia Śląska |miejsce = Wrocław |rok = 2002 |strony = 34–37 |rozdział = Dzieje Śląska do 1526 roku |nazwisko r = Żerelik |imię r = R. |isbn = 83-229-2213-2}}</ref> oraz [[Głubczyce (plemię)|Głubczycy]] na południowym wschodzie<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Tyszkiewicz |imię = Lech A. |tytuł = Słowianie i Awarowie |wydawca = Ossolineum |miejsce = Wrocław |rok = 2009 |strony = 75, 82, 130 |isbn = 978-83-04-05023-5}}</ref>.
Według zwolenników hipotezy o podporządkowaniu Śląska państwu wielkomorawskiemu ekspansja morawska odbyła się najprawdopodobniej w dwóch etapach. W pierwszym, rozpoczętym po 875 roku, oddziały księcia morawskiego [[Świętopełk I morawski|Świętopełka I]] przez [[Brama Morawska|Bramę Morawską]] wtargnęły do Małopolski i na Górny Śląsk, zajmując tereny aż do [[Przesieka Śląska|Przesieki Śląskiej]]. Ich obecność mają potwierdzać znaleziska na obszarach plemiennych Gołężyców i Głupich Głów (Głubczyców), a wśród źródeł pisanych pośrednio ''Żywot św. Metodego''. Według tej hipotezy w drugim etapie, po 885 roku, poprzez [[Kotlina Kłodzka|Kotlinę Kłodzką]] zajęto Dolny Śląsk, południową Wielkopolskę oraz ziemie
Natomiast część historyków uważa, że podporządkowanie Śląska państwu wielkomorawskiemu jest niepotwierdzone<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Korta |imię = Wacław |tytuł = Historia Śląska do 1763 roku |wydawca = DiG |miejsce = Warszawa |rok = 2003 |strony = 55–57 |isbn = 83-7181-283-3}}</ref>. Twierdzą oni, że te przesłanki są zbyt słabe i uważają, że państwo wielkomorawskie nie sprawowało kontroli politycznej nad Śląskiem i miało jedynie na niego wpływ kulturowy ''„Obecna wiedza archeologiczna pozwala jedynie stwierdzić, że Śląsk niewątpliwie znajdował się w strefie oddziaływania kręgu kultury wielkomorawskiej, czego nie można jednak utożsamiać z zasięgiem trwałej kontroli politycznej. Ani bowiem rozprzestrzenianie się charakterystycznych wyrobów, ani rozprzestrzenienie się koncepcji fortyfikacyjnych w żadnym stopniu nie dowodzą pojawienia się w sudeckiej części Śląska drużyny wielkomorawskiej”''<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Urbańczyk |imię = Przemysław |tytuł = Trudne Początki Polski |wydawca = Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej |miejsce = Wrocław |rok = 2008 |strony = 200}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Labuda |imię = Gerard |tytuł = Studia nad początkami państwa polskiego |miejsce = Poznań |rok = 1988 |strony = 124 |tom = 2}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Śląsk i Czechy a kultura wielkomorawska |inni = Wachowski K. (red.) |miejsce = Wrocław |rok = 1997 |strony = 14 |rozdział = Północna i zachodnia granica państwa wielkomorawskiego w świetle badań historycznych |nazwisko r = Polek |imię r = K.}}</ref>. Podobnie ''„na terenach górnośląskich (…) nie dostrzega się znaczących elementów, jednoznacznie wskazujących na jakikolwiek stopień zależności od państwa wielkomorawskiego”''<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Śląsk i Czechy a kultura wielkomorawska |inni = Wachowski K. (red.) |miejsce = Wrocław |rok = 1997 |strony = 83 |rozdział = Górny Śląsk a Wielkie Morawy. Fakty i mity |nazwisko r = Abłamowicz |imię r = D.}}</ref>. Być może w latach 80. IX w. z Wielkich Moraw niejaki [[Oslaw]] został posłany przez abp [[Cyryl i Metody|Metodego]] z misją chrześcijańską w obrządku słowiańskim na Śląsk<ref>Johannes Chrząszcz, ''Die Einführung des Christentums in Schlesien und die Gründung des Bistums Breslau (1000)'', „Oberschlesien” 1914, t. XIII, nr 5, s. 2, w: Norman Davies, Roger Moorhouse, ''Mikrokosmos'', Kraków 2002, s. 75.</ref>.
Spory budzi także to czy Śląsk znajdował się w X w. pod zwierzchnictwem czeskim, choć większość historyków, m.in. prof. [[Norman Davies]], prof. [[Gerard Labuda]], prof. [[Arno Herzig]], prof. [[Rościsław Żerelik]], prof. [[Rudolf Žáček]], uważa, że Śląsk podlegał Czechom co najmniej od lat 40. do 90. X wieku. Zwracają oni uwagę, że po rozpadzie [[Państwo wielkomorawskie|Państwa wielkomorawskiego]] w 907 roku, nastąpiło zajęcie Dolnego Śląska<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Śląsk i jego dzieje |wydawca = Wydawnictwo Via Nova |miejsce = Wrocław |rok = 2012 |strony = 14/15 |nazwisko r = Herzig |imię r = Arno |autor r link = Arno Herzig}}</ref> i założenie Wrocławia (''Vratislavia'') przez czeskiego księcia [[Wratysław I|Wratysława I]] (915–921) z dynastii [[Przemyślidzi|Przemyślidów]]. Najstarsze znalezisko pochodzenia czeskiego we Wrocławiu – monety z napisem ''Vratsao'', datowane są na okres panowania księcia [[Bolesław I Srogi|Bolesława I Okrutnego]] (929–972)<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Davies |imię = Norman |autor link = Norman Davies |nazwisko2 = Moorhouse |imię2 = Roger |tytuł = Mikrokosmos |wydawca = Wyd. Znak |miejsce = Kraków |rok = 2002 |strony = 76}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Historia Śląska |wydawca = Wydawnictwo Uniw. Wrocławskiego |miejsce = Wrocław |rok = 2002 |strony = 38 |nazwisko r = Żerelik |imię r = Rościsław |autor r link = Rościsław Żerelik}}</ref>. Istnieją także opinie historyków takich jak prof. [[Przemysław Urbańczyk]], że Śląsk nie znajdował się pod zwierzchnictwem czeskim, ponieważ jedynym tego potwierdzeniem jest wzmianka czeskiego kronikarza Kosmasa żyjącego 100 lat po tym fakcie, a i inne źródła pisane nie wskazują jednoznacznie aby taka podległość istniała<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Urbańczyk |imię = Przemysław |tytuł = Trudne Początki Polski |wydawca = Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej |miejsce = Wrocław |rok = 2008 |strony = 199–206}}</ref>. [[Sławomir Moździoch]] twierdzi, że ''„czeskie wpływy na Śląsku w świetle wymowy wszystkich źródeł archeologicznych należy uznać za co najmniej wątpliwe”''<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Śląsk około roku 1000 |miejsce = Wrocław |rok = 2000 |strony = 55 |rozdział = Społeczność plemienna Śląska w IX-X wieku |nazwisko r = Moździoch |imię r = S.}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się mapy Europy |miejsce = Kraków |rok = 2000 |strony = 180, 183}}</ref>.
| |||