Zjednoczenie Niemiec (1866–1871): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
jak drugie tak pierwsze |
Poprawki Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
Linia 2:
{{Inne znaczenia|zjednoczenia Niemiec w latach (1866-1871)|[[zjednoczenie Niemiec|zjednoczenie Niemiec w latach 1989–1990]]}}
'''Zjednoczenie Niemiec (1866–1871)''' – kilkuletni proces jednoczenia państw niemieckich, zakończony proklamacją I[[Cesarstwo Niemieckie|II Rzeszy]].
== Historia ==
[[Kongres wiedeński]] w
Wzrost nastrojów zjednoczeniowych przypadł na lata [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]]. Zawiązany wtedy ogólnoniemiecki parlament, zwany od miejsca obradowania [[Parlament frankfurcki|frankfurckim]], podjął po długich debatach decyzję o zjednoczeniu Niemiec pod przewodnictwem Prus (tzw. koncepcja małoniemiecka) i ofiarowaniu korony cesarskiej [[Fryderyk Wilhelm IV Pruski|Fryderykowi Wilhelmowi IV]]. Król jednak odmówił jej przyjęcia, a w 1850 roku Prusy zostały zmuszone do ponownego uznania zwierzchnictwa Austrii. Stan ten jednak stawał się wraz z upływem czasu anachronizmem. Rzeczywistą przewagę zyskiwały bowiem Prusy, między innymi wskutek szybkiego rozwoju przemysłu i wzrostowi gospodarczemu. Dwie należące do nich prowincje – Nadrenia i Śląsk – to dwa z czterech największych okręgów przemysłowych w Europie. Wzrostowi roli Prus sprzyjał też rozwój powiązań gospodarczych w ramach Niemieckiego Związku Celnego (duży liberalizm gospodarczy), poza którym znajdowała się Austria.
[[Plik:Wilhelm1.jpg|thumb|left|upright=0.7|[[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelm I]], pierwszy [[cesarz niemiecki]]]]{{Historia Niemiec}}
W 1862 roku urząd premiera (a także ministra spraw zagranicznych) Prus objął [[Otto von Bismarck]] ( czytaj fon bismark), polityk, który potrafił wykorzystać słabości przeciwników. Rok wcześniej na tronie pruskim zasiadł [[Wilhelm I Hohenzollern]], dotychczas sprawujący regencję w zastępstwie ciężko chorego brata.
Bismarck, który pragnął zjednoczenia ziem niemieckich, zdawał sobie sprawę, że nie obędzie się bez starć zbrojnych. Dlatego też rozpoczął reformy i dążył do unowocześnienia armii pruskiej. Twórcą potęgi armii pruskiej był [[Helmut Karl Bernhard von Moltke|Helmut von Moltke]]. Decyzje Bismarcka budziły nieufność zarówno wśród społeczeństwa, jak i parlamentu. Polityk jednak odrzucał skargi mówiąc: „Nie odpowiadam przed wami, odpowiadam tylko przed królem”.
Austria była groźnym wrogiem, dlatego Bismarck przygotował rozgrywkę militarno-dyplomatyczną mającą na celu kolejno pozyskanie, a później sprowokowanie Austrii do wojny. W 1864 roku umyślnie spowodował konflikt z Danią ([[wojna duńska (1864)|wojna duńska (1863)]]), zachęcając i obiecując Austrii wygraną. Tak też się stało. Koalicyjne wojska prusko-austriackie rozbiły duńską piechotę. Zawierając [[Traktat wiedeński (1864)|pokój z Danią]] w tym samym roku, Bismarck przeszedł do kolejnej części swojego planu. Na zdobytych ziemiach, graniczących z Austrią, nakazał mobilizację i ćwiczenia wojsk. Te, naruszając granicę prusko-austriacką, spowodowały wystosowanie w 1866 ultimatum z żądaniami przerwania manewrów wojskowych. Bismarck zignorował dokument, czego efektem w tym samym roku była [[wojna prusko-austriacka]].
Doskonale wyekwipowana i wyszkolona pruska armia, dowodzona przez von Moltkego okazała się zaporą nie do przejścia i w [[Bitwa pod Sadową|bitwie pod Sadową]] 3 lipca 1866 roku rozgromiła oddziały austriackie.
Bismarck zaproponował [[Pokój w Pradze (1866)|układ pokojowy, który został zawarty w Pradze]], w tym samym roku. Wbrew obawom Austrii, premier Prus żądał od niej niewielkiej tylko kontrybucji (40 mln talarów) oraz rozwiązania Związku Niemieckiego. Sprzeciwił się propozycji króla i generalicji, by włączyć do Prus Saksonię i zabrać Austrii Czechy. Nie chciał bowiem uczynić z Austrii nieprzejednanego wroga, tylko wyeliminować z walki o wpływy w Niemczech. Ponadto państwo Habsburgów mogło w przyszłości stać się cennym sojusznikiem. W zamian za to utworzył [[Związek Północnoniemiecki|Związek Południowoniemiecki,]]
[[Plik:Napoleon3.PNG|thumb|left|upright=0.7|[[Napoleon III Bonaparte|Napoleon II Bonaparte]]]]
Na drodze do zjednoczenia Niemiec został jeszcze jeden odwieczny wróg – Francja. [[Napoleon III Bonaparte|Napoleon
Francja bała się osaczenia przez kolejną niemiecką rodzinę (wcześniej z Habsburgami toczyli nieustanną walkę o hegemonię w Europie). W tym okresie tron Hiszpanii pozostawał nieobsadzony, Bismarck zaproponował więc dalekiego krewnego Wilhelma I, z rodziny Hohenzollern-Sigmaringen. Zaniepokojony Napoleon III wysłał do Wilhelma I posłów w celu wyjaśnienia pogłosek. Pruski monarcha, nie wiedząc nic o planach Bismarcka, uspokoił posłów odrzucając niedorzeczne pogłoski. Jednocześnie będąc lojalnym wobec swojego kanclerza, wysłał mu depeszę, w której przedstawił swoją odpowiedź dla Napoleona III. Rozwścieczony takim obrotem spraw Bismarck wykorzystał depeszę i sfabrykował ją tak, iż z treści jej wynikało, że to Francja prosi o obsadę hiszpańskiego tronu przez krewnego Wilhelma I. Kanclerz zadbał, by depesza ta (tzw. depesza emska) trafiła do prasy niemieckiej. Tak też się stało. Wkrótce przedrukowano ją w języku francuskim, wywołując tym samym oburzenie i wojnę wypowiedzianą przez Francję 19 lipca 1870 roku.
Linia 26:
[[Plik:Okupacja1871.png|thumb|Okupacja niemiecka we Francji po [[wojna francusko-pruska|wojnie francusko-pruskiej]]]]
[[Plik:Wernerprokla.jpg|thumb|Proklamacja [[Cesarstwo Niemieckie|II Rzeszy]] w [[Wersal]]u]]
Szybka ofensywa armii pruskiej w bitwach pod Sedanem i Metzem (oblężenie twierdzy) pozbawiła Francję złudzeń. Skapitulowana, musiała podpisać [[preliminaria pokojowe]] w Paryżu (początek [[Komuna Paryska|komuny paryskiej]])
W ramach układu pokojowego, Francja musiała oddać nowo powstałemu [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwu Niemieckiemu]] terytoria Alzacji i część Lotaryngii o łącznej powierzchni 14 508 km² oraz zapłacić olbrzymią jak na tamte czasy sumę 5 miliardów franków w złocie. Do czasu spłaty kontrybucji wojska niemieckie stacjonowały w północnej Francji, oczywiście na rachunek tejże.
Jeszcze wcześniej,
== Bibliografia ==
|