Waza z Bronocic: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Odkrycie: m |
waza z Bronocic to nie wóz z kołami |
||
Linia 1:
Waza z Bronocic to nie jest pojazd. To dowód na to jak ponad 3300 lat p.n.e. pozyskiwano dziegć. Wyraźnie widać na rysunku po lewej stronie drzewa w środku piec a po prawej leżakowane drewno. Największą tajemnicą są jednak najwcześniejsze metody pozyskiwania dziegciu. Najstarsze ślady jego stosowania pochodzą bowiem z czasów paleolitu, stosunkowo duża ilość pochodzi z okresu mezolitu. Nie znano w tym okresie bowiem ceramiki, ani w ogóle korzystania z gliny. Najprawdopodobniej była to metoda dość prosta, o czym świadczy fakt stosowania go na szeroką skalę.
Do produkcji dziegciu używamy białą korę brzozową. Najlepiej, żeby była ona świeża – przerabiana krótko po pozyskaniu, z nie zbutwiałego drzewa. Długie jej leżakowanie powoduje, że powstaje z niej o wiele mniejsza jego ilość. Przy produkcji smoły najlepiej używać dojrzałej karpiny, czyli takiej, która leżała odpowiednią ilość czasu (najlepiej ponad 7 lat) w ziemi, dzięki czemu części o mniejszej zawartości żywicy rozkładają się. Karpina taka jednak powinna być przechowywana w dużych kawałkach, bo jeśli jest drobno połupana to również może tracić swoje właściwości, jednak do samej produkcji potrzebne są drobne jej szczapy co umożliwia maksymalne wykorzystanie miejsca w pojemniku w którym odbywa się produkcja. Osobnym problemem jest sam proces produkcji. Ogólnie metody produkcji różnych rodzajów smoły dzielimy na jedno- i dwu- naczyniowe, oprócz tego przy produkcji na większa skale używano metod analogicznych do wypału węgla drzewnego, czyli różnego rodzaju mielerzy i pieców dziegciarskich. Nas jednak metody przemysłowe raczej nie interesują – wymagają one znacznego nakładu pracy i są użyteczne, gdy produkowalibyśmy znaczne ilości. Przechodząc więc do metod naczyniowych. Najbardziej popularna jest metoda dwunaczyniowa, w której wykorzystuje się dwa pojemniki. Pierwszy, większy umieszczony u góry pełni funkcję pojemnika na korę czy też karpinę. Posiada on w dnie otwory, które umożliwiają spływanie wytworzonego produktu do dolnego, mniejszego naczynia, które jest głębiej wkopane w ziemię i przeznaczone na zbieranie wytworzonego dziegciu. Była to jedna z podstawowych metod produkcji w średniowieczu, pozwalająca na uzyskanie czystego dziegciu. Używano wtedy do tego celu naczyń ceramicznych, których połączenia dodatkowo uszczelniano gliną. Prymitywniejsza jest metoda jednonaczyniowa, gdzie nie mamy osobnego pojemnika na zbieranie się uzyskiwanej substancji. Nie pozwala nam ona na uzyskanie czystego dziegciu bowiem pojawiają się w nim kawałki węgla drzewnego, czy nawet nie przepalonej kory brzozowej, można z powodzeniem wykorzystywać go jednak jako klej.[[Plik:Bronocice drawn.png|thumb|Waza z Bronocic|200px]]
[[Plik:Wazazbronocic.svg|thumb|150px|Przerys najważniejszego elementu wazy]]
'''Waza z Bronocic''' – ceramiczna waza z dekoracją (rysunkiem) interpretowaną jako najstarszy znany dowód używania [[pojazd kołowy|pojazdu kołowego]]. Jej wiek szacuje się za pomocą [[Datowanie radiowęglowe|datowania radiowęglowego]] na 3635–3370 p.n.e.<ref name="muzeum"/> i zaliczana jest do [[Kultura pucharów lejkowatych|kultury pucharów lejkowatych]]. Obecnie przechowywana w [[Muzeum Archeologiczne w Krakowie|Muzeum Archeologicznym w Krakowie]] (zwiedzającym udostępniona jest jedynie kopia).
| |||