Republika Angielska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
int., jęz.
Linia 84:
 
== Historia ==
Od 1642 w [[Królestwo Anglii|Królestwie Anglii]] toczyła się [[angielska wojna domowa|wojna domowa]] przeciwko królowi [[Karol I Stuart|Karolowi I]]. Po serii zwycięstw nad wojskami [[kawalerowie|rojalistów]], z [[Izba Gmin|Izby Gmin]] usunięto zwolenników ugody z monarchą, a [[Izba Lordów|Izbę Lordów]] pozbawiono wszelkiej władzy. Całkowicie podległy armii parlament (tzw. [[Parlament Kadłubowy|kadłubowy]]) zwołał sąd, który w styczniu 1649 roku oskarżył Karola I o zdradę państwa, skazując go na [[ścięcie (kara)|ścięcie]], czego dokonano 30 stycznia. Wkrótce po wykonaniu wyroku formalnie zlikwidowano urząd króla, a Anglię ogłoszono „wspólnotą”, „rzecząpospolitą” (''Commonwealth'') rządzoną przez parlament.
 
W [[Królestwo Szkocji|Królestwach Szkocji]] i [[Królestwo Irlandii|Irlandii]], które w czasie panowania Karola I znajdowały się w [[unia personalna|unii personalnej]] z Anglią, po straceniu Karola I za jego następcę uznano jego syna [[Karol II Stuart|Karola II]] (w Szkocji dokonano jego koronacji). Po interwencji wojsk Cromwella, w 1652 oba kraje formalnie wcielono do republiki (faktyczny [[Kampania Cromwella w Irlandii|podbój Irlandii]] zakończył się w 1653<ref>{{cytuj stronę | url = http://faculty.history.wisc.edu/sommerville/361/361-29.htm | tytuł = Commonwealth and Protectorate 1649-1658| data dostępu = 2013-02-08| autor = J. P. Sommerville | opublikowany = Department of History, University of Wisconsin-Madison| język = en}}</ref>, a inkorporacja Szkocji nastąpiła w 1657<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/Scottish%20Monarchs(400ad-1603)/TheStewarts/CharlesII.aspx | tytuł = Charles II (r. 1660-1685)| data dostępu = 2013-02-08 | opublikowany = The official website of the British Monarchy| język = en}}</ref>).
 
Po czterech latach nieudolnych rządów Parlamentu Kadłubowego, [[Oliver Cromwell]] rozpędził go, a po kilku miesiącach rozwiązał także nowo sformowany tzw. [[Parlament Świętych]]. 16 grudnia 1653 roku na mocy sporządzonej przez grupę oficerów konstytucji zwanej [[Instrument Rządzenia|Instrumentem Rządzenia]] Cromwell przejął władzę w państwie jako [[lord protektor]]. Po śmierci Olivera Cromwella 3 września 1658, władzę przejął jego syn [[Richard Cromwell|Richard]]. W następstwie jego rezygnacji, która miała miejsce 25 maja 1659, władza powróciła dow ręce parlamentu, który rok później zadecydował o [[restauracja Stuartów|restauracji monarchii]] i wybraniu na króla Karola II.
 
== Przypisy ==