Wikipedia

Męczennik chrześcijański: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 760 edycji
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
392 530 edycji
m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz wykonuje inne drobne poprawki
Linia 53:
Pierwsze wzmianki o specjalnych grobach męczenników pochodzą z III wieku. Z II wieku pochodzą pierwsze wzmianki o nabożeństwach odprawianych przy ich grobach w rocznice ich śmierci.
 
Po legalizacji chrześcijaństwa za panowania Konstantyna kult męczenników zyskał na popularności. Szczególnym jego propagatorem był [[papież]] [[Damazy I]] (366-84). Wielu wiernych starało się zapewnić sobie pochówek w pobliżu grobu męczennika, aby zmartwychwstać razem z nim; często z nadgorliwości uszkadzano przy tym grób męczennika. W [[średniowieczeŚredniowiecze|średniowieczu]] popularne stały się długotrwałe, nierzadko wieloletnie pielgrzymki do różnych relikwii męczenników, szczególnie do miejsca ich największego skupienia – [[Rzym]]u.
 
Krytyka kultu męczenników pojawiała się w całej historii chrześcijaństwa, a nasiliła się pod koniec średniowiecza (np. [[waldensi]] w XII w., [[Husytyzm|husyci]] w XV w.). [[Reformacja]] całkowicie odrzuciła kult męczenników, jako sprzeczny z zasadą ''[[Pięć zasad protestantyzmu|Soli Deo gloria]]'', przy czym [[protestantyzm]] uznaje i otacza szacunkiem pamięć o osobach, które oddały swoje życie za wiarę.
 
Kult męczenników istnieje do dzisiaj w [[katolicyzm]]ie i [[prawosławie|prawosławiu]], a także w [[anglikanizm]]ie.
 
=== Anglikanizm<ref>[http://www.lambethconference.org/resolutions/1958/1958-79.cfm ''The Commemoration of Saints and Heroes of the Christian Church in the Anglican Communion''] [dostęp 3.11.2010] {{lang|en}}</ref> ===
[[Anglikanizm]], jako jedyne wyznanie<ref>Kalendarz liturgiczny posiada również luteranizm, jednak pojęcie świętości używane jest w luteranizmie w szerokim znaczeniu, a nie w odniesieniu do poszczególnych osób.</ref> mające swój początek w reformacji, zachował tradycję upamiętniania specjalnych dni ku czci świętych, w tym także męczenników za wiarę. Część z nich jest także świętymi katolickimi, a ich święto jest obchodzone w tym samym dniu (np. [[święty Jerzy]] -– patron [[Anglia|Anglii]]). Jednak anglikanizm czci też męczenników, których kult ustał w katolicyzmie oraz nowych męczenników, którzy zginęli za głoszenie poglądów, sprzecznych z doktryną katolicką (np. [[William Tyndale]], męczennicy z Oxfordu, [[Thomas Cranmer]], [[Nicholas Ridley]] i [[Hugh Latimer]]).
 
Anglikanizm czci także męczenników ugandyjskich i nowogwinejskich (misjonarzy i konwertytów, zamordowanych w XIX w. i XX w.) oraz wielu zasłużonych współczesnych chrześcijan, niekoniecznie należących do Kościoła anglikańskiego, np. Maksymilian Kolbe, [[Martin Luther King]], [[Oscar Romero]], [[Dietrich Bonhoeffer]] i [[Lucian Tapiedi]].
Linia 68:
=== Katolicyzm<ref name="seminare"/> ===
 
[[Plik:Immaculate Conception Catholic Church (Knoxville, Tennessee) - stained glass, Crown of Martyrdom.jpg|mały|Witraż przedstawiający ''koronę chwały'', kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP (Immaculate Conception Catholic Church) [[Knoxville (Tennessee)|Knoxville]], [[Tennessee]], [[Stany Zjednoczone]]]]
 
W katolicyzmie męczeństwo było początkowo jednocześnie traktowane jako chrzest z krwi, rozumiany na równi z chrztem z wody. [[Sobór watykański II|Sobór Watykańskiwatykański II]] określił męczeństwo jako szczególny dar i najwyższą próbę miłości do Jezusa: ''Do dania więc tego najwyższego świadectwa miłości wobec wszystkich, zwłaszcza wobec prześladowców, niektórzy chrześcijanie zostali powołani już od samego początku i zawsze będą powoływani''<ref>Sobór Watykańskiwatykański II, ''Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”'',
21.11.1964, [w:] ''"Sobór„Sobór Watykańskiwatykański II, Konstytucje Dekrety Deklaracje'', Poznań 2002, nr 42;</ref>.
 
Początkowo uznanie danej osoby za męczennika następowało przez spontaniczne uznanie zasług i cnót przez wiernych oraz duchownych. Począwszy od V w. oficjalne uznanie danej osoby za męczennika następuje w wyniku [[proces kanonizacyjny|procesu kanonizacyjnego]]. W czasie procesu uwzględniane są wszystkie fakty i okoliczności, przesłuchiwani są świadkowie oraz zasięga się opinii biegłych.
Linia 77:
Po wydaniu przez [[biskup]]a dekretu o rozpoczęciu postępowania kanonizacyjnego, męczennikowi przysługuje tytuł [[Sługa Boży|Sługi Bożego]], który nie daje prawa do publicznego kultu męczennika. Następnymi etapami procesu zajmuje się [[Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych]] w [[Rzym]]ie, która publikuje tzw. „Pozycję”, szczegółowo opisującą fakt męczeństwa, jego motywy i okoliczności.
 
Szczególną cechą procesów kanonizacyjnych męczenników jest brak obligacji zaistnienia [[Cud (religia)|cudu]]. Ostateczną decyzję o uznaniu męczeństwa podejmuje [[papież]]. [[Beatyfikacja]] męczennika ustanawia jego kult lokalny, a [[kanonizacja]] -– jego kult powszechny.
 
Dzień [[Wspomnienie liturgiczne|wspomnienia liturgicznego]] reguluje kalendarz liturgiczny.
Linia 87:
 
Męczennikom nadaje się następujące tytuły:
* '''Pierwsi męczennicy''' (''pierwomuczeniki'') -– tytuł przysługujący świętym, którzy ponieśli śmierć za Chrystusa jako pierwsi; tytuł ten przysługuje wyłącznie arcydiakonowi [[Święty Szczepan|Stefanowi]] i równej apostołom [[Święta Tekla|Tekli]].
* '''Wielcy męczennicy/Wielkie męczennice''' (''wielikomuczeniki, wielikomuczenicy'') -– tytuł odnoszący się do świętych, którzy za wiarę w Jezusa Chrystusa ponieśli śmierć, uprzednio będąc poddanymi wyjątkowym torturom i cierpieniom (np. [[Anastazja z Dalmacji|Anastazja]], [[Barbara z Nikomedii|Barbara]], [[Święty Jerzy|Jerzy Zwycięzca]], [[Katarzyna z Aleksandrii|Katarzyna]], królowa gruzińska [[Ketewań]], uzdrowiciel [[Święty Pantaleon|Pantelejmon]]).
* '''Stratelatesi''' (''stratiłaty'') -– tytuł przyznawany wojskowym męczennikom za wiarę Chrystusową, niekiedy będący integralną częścią imienia świętego, np. męczennik [[Andrzej Apostoł|Andrzej]], wielki męczennik [[Teodor z Tarsu|Teodor]].
* '''Cierpiętnicy''' (''strastotierpcy'') -– tytuł przysługujący męczennikom, którzy cierpieli od swych współwyznawców.
 
''[[Synaksarion]]'' zawiera spis kanonizowanych męczenników prawosławnych.
 
=== Protestantyzm ===
[[Reformacja]] odrzuciła całkowicie kult świętych męczenników, jako sprzeczny z [[Biblia|Biblią]]. "Świętymi"„Świętymi” nazywa się w [[protestantyzm]]ie najczęściej wszystkich prawdziwych chrześcijan lub szczególnie uświęconych wiernych Kościoła powszechnego (unika się nazywania "świętym"„świętym” określonej osoby)<ref name="britanica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1354359/major-reference Encyclopaedia Britannica ''Protestant Heritage''] [dostęp 4.11. 2010] {{lang|en}}</ref>.
 
Ogólnie protestantyzm uznaje, że męczennicy, tak jak wszyscy zmarli, oczekują na [[zmartwychwstanie]] i nie są w stanie zrobić niczego dla żyjących. Z tego względu męczennicy nie mogą być pośrednikami między wiernymi i Bogiem, ani nie mogą wstawiać się za wiernymi u Boga. Dlatego niekiedy protestantyzm określa kult męczenników jako [[bałwochwalstwo]] a nawet [[nekromancja|nekromancję]]. Jedynie [[anglikanizm]] i w mniejszym stopniu [[luteranizm]] zachowują najwięcej z dawnej tradycji katolickiej kultu męczenników<ref name="britanica"/>.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Męczennik_chrześcijański”