Łodyga: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Urikedi (dyskusja | edycje)
m →‎Funkcje: drobne redakcyjne
Linia 7:
* magazynuje [[Składniki odżywcze|substancje odżywcze]], wodę i sole mineralne,
* łodygi zielone (niezdrewniałe) biorą udział w procesie fotosyntezy.
 
Warunki bytowania determinują w znacznej mierze funkcje łodygi, w tym głównie stosunek funkcji mechanicznej do transportowej, np. układ mechaniczny łodyg roślin wodnych jest przystosowany do falowania i prądów, braktransport lubwody jest natomiast znacznie ograniczony jestlub natomiastnie transportuwystępuje wodyw ogóle; w przypadku łodyg podziemnych ([[kłącze|kłącza]], [[rozłogi]]) zarówno funkcja mechaniczna jak i transportowa jest znacznie ograniczona. Łodygi nadziemne (zarówno pnące jak i wolno stojące) muszą być przystosowane zarówno do sprawnego transportu wody i substancji organicznych, jak i do znoszenia naprężeń, wygięć i skręceń mechanicznych{{r|Hejnowicz2002}}.
 
== Morfogeneza ==
Linia 22 ⟶ 23:
; [[Dwuliścienne]]:
Łodyga roślin dwuliściennych może mieć budowę pierwotną i wtórną. Budowa pierwotna występuje u wszystkich gatunków, budowa wtórna - u niektórych. W tym drugim przypadku budowa pierwotna ograniczona jest tylko do najmłodszych, wierzchołkowych części łodygi, budowa wtórna cechuje starsze części.
Budowę pierwotną łodygi tworzą tkanki pierwotne, powstające w merystemie wierzchołkowym ([[Merystem wierzchołkowy|stożku wzrostu pędu]]). Zewnętrzną warstwę łodygi stanowi pokryta kutykulą epiderma z aparatami szparkowymi. Pod skórką znajduje się [[kora pierwotna]]. Jej zewnętrzną część stanowi zazwyczaj [[tkanka wzmacniająca]] - [[kolenchyma]] albo [[sklerenchyma]]. Pod nią znajduje się warstwa [[miękisz]]u, w obwodowej części bogatego w [[chloroplast]]y (stąd zielony kolor łodygi). Ostatnią stanowi [[endoderma (botanika)|endoderma]], której komórki zawierają ziarna [[skrobia|skrobi]] lub wytwarzają [[pasemka Caspary'ego]]. Centralną część łodygi zajmuje [[walec osiowy]]. U niektórych roślin jego zewnętrzną część stanowi [[Okolnica (botanika)|okolnica]] (perycykl). W walcu osiowym znajduje się [[tkanka przewodząca]] tworząca zwarty pokład lub ułożona w postaci [[Wiązki przewodzące|wiązek]] poprzedzielanych tkanką miękiszową. Środek walca osiowego wypełnia rdzeń, najczęściej miękiszowy. Przyrost wtórny łodygi następuje wskutek działania [[tkanka twórcza|merystemów bocznych]], tj. [[Kambium|miazgi]] i [[tkanka korkotwórcza|fellogenu]]. Miazga wytwarza na zewnątrz [[łyko wtórne]], a do wnętrza – [[drewno (botanika)|drewno]] wtórne.
 
== Przekształcenia ==
Linia 28 ⟶ 29:
[[Plik:Hieracium pilosella blad2.jpg|mały|250 px|Rozłogi [[jastrzębiec kosmaczek|jastrzębca kosmaczka]]]]
* '''Łodyga spichrzowa''' – gromadzi [[materiał zapasowy roślin|materiał zapasowy]] umożliwiając przetrwanie rośliny w trudnych warunkach, a po ich poprawie umożliwia ponowny rozwój rośliny. W budowie wewnętrznej charakterystyczna jest obecność [[miękisz spichrzowy|miękiszu spichrzowego]]. Przykładem roślin wykształcających łodygi spichrzowe są [[kaktusowate]].
* '''[[Cebula (botanika)|Cebula]]''' – jest silnie skróconymiskróconym pędamipędem podziemnymipodziemnym, składającymiskładającym się z krótkiej łodyżki, zwanej piętką, i gęsto na niej osadzonych liści zmodyfikowanych do postaci łuski magazynującej zapasy. Z piętki wyrastają korzenie przybyszowe, a na jej wierzchołku znajduje się pączek szczytowy, który w następnym roku rozwija się w pęd kwiatonośny. Cebule występują głównie u roślin [[jednoliścienne|jednoliściennych]] (np. [[cebula zwyczajna]], [[czosnek pospolity]]).
* '''[[Gałęziak]]''' – zastępuje liście w pełnieniu funkcji asymilacyjnej. Jest to spłaszczona łodyga z miękiszem asymilacyjnym, z licznymi chloroplastami. Gałęziaki występują np. u [[opuncja|opuncji]] i [[szparag]]ów.
* '''[[Rozłogi]]''' – wydłużone [[pęd (botanika)|pędy]] roślin płożące się tuż nad powierzchnią ziemi. Zakorzeniając się w węzłach i wyrastając, tworzą nowe rośliny. Po obumarciu rośliny macierzystej lub oderwaniu się od niej, stają się samodzielnymi roślinami. Przykładem roślin wytwarzających rozłogi są [[poziomka|poziomki]].
Linia 41 ⟶ 42:
 
Ze względu na przekrój:
* obłaobłe: [[róża]], [[dąb]],
* trójkanciastatrójkanciaste: [[konwalia majowa]],
* czterokanciastaczterokanciaste: [[jasnota biała]].
 
Ze względu na sposób wzrastania{{r|Polakowski red1994}}: