Brzuch Paryża: Różnice pomiędzy wersjami

|autor = [[Émile Zola|Emil Zola]]

[[Plik:Halles de Paris, 1863.jpg|250px240px|right|thumb|Hale Baltarda- tytułowy ''brzuch Paryża'']]

Główny bohater, Florentyn Quenu, jest byłym więźniem politycznym, któremu udała się ucieczka z deportacji do [[Kajenna|Kajenny]]. Trafił on do więzienia w dość przypadkowych okolicznościach - znalazł się w okolicach barykady wzniesionej przez republikanów w czasie [[Zamach stanu Ludwika Napoleona Bonapartego (1851)|zamachu stanu w 1851 r.]] i, ubrudzony krwią przypadkowo zabitej kobiety, został uznany za niebezpiecznego wywrotowca. Po powrocie do Francji Florentyn szuka schronienia w domu swojego brata, ożenionego z Lizą Macquart i posiadającego w Halach względnie prosperujące stoisko z serami i mięsem.

Dzięki bratu Florentyn zdobywa stanowisko jednego z inspektorów w Halach, mając za zadanie dozór higieny i warunków pracy panujących na największym paryskim targowisku. Nadzorując pracę handlarek i handlarzy, zdobywa przyjaźń jednych i naraża się na niechęć drugich. Przerażony fatalną sytuacją społeczną panującą w Halach, zaczyna czytać pisma radykalnych socjalistów i organizować kółko lewicowe. Niezdolny jednak do organizowania czegokolwiek, zostaje w końcu zadenuncjowany przez Lizę, która decyduje się wydać go w ręce policji pod wpływem handlarek, którym Florentyn jako inspektor przeszkadzał. Sąd wojskowy, po znalezieniu radykalnych pism oraz planów powstania, skazuje go na ponowną deportację.

''Brzuch Paryża'' jest pierwszym dziełem, w którym Zola bezpośrednio podjął temat życia codziennego miejskiej biedoty. Widać w nim liczne cechy, które rozwiną się w pełni w dalszych powieściach, jak ''[[W matni]]'' i ''[[Germinal (powieść)|Germinal]]'' - użycie języka potocznego, zastosowanie wyrażeń właściwych slangowi robotników, ale i monumentalne opisy miejsc akcji, w tym wypadku kompleksu Hal. Zola postanowił podjąć w nim próbę przeniesienia impresjonistycznej techniki na grunt powieściowy<ref>H. Suwała, Emil Zola, Wiedza Powszechna, Warszawa 1968, s. 135</ref>. Szczególną sławę zdobył opis straganu z serem, w którym pełen rozmachu literacki język zostaje użyty do przedstawienia błahego, uważanego dotąd za niegodny, tematu. Sam autor określił książkę jako "poemat„poemat brzucha"brzucha”<ref> G. Robert, Emil Zola. Ogólne zasady i cechy jego twórczości, Warszawa 1968, Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 64 </ref>. Po raz pierwszy również Zola dokonał typowego dla późniejszych utworów zabiegu - ożywienia i monumentalizacji przedmiotu martwego (który stał się, według określenia A. Lanoux, "dziwotworem"„dziwotworem” – postacią rozwijającą się mimo woli artysty), w tym wypadku kompleksu Hal<ref> Armand Lanoux, Dzień dobry mistrzu, s.189, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy 1957 </ref>

Tworząc postać młodego idealisty Florentyna i jego rewolucyjną biografię Zola wykorzystał szereg autentycznych epizodów odnalezionych w książkach lewicowych historyków Cesarstwa - prawdziwy jest opis traktowania więźniów zesłanych do Gujany Francuskiej oraz epizod, w którym konwój więźniów prowadzonych do aresztu tarasuje drogę grupie powozów udających się na bal, ku wściekłości ich właścicieli<ref> G. Robert, op.cit., s. 75 </ref>. Kwestia społeczna jest bowiem drugim - obok opisu Hal - wielkim tematem utworu. W zamyśle autora ''Brzuch Paryża'' - obraz średnio zamożnego mieszczaństwa i całkowitej biedoty - miał stanowić dopełnienie ''[[Zdobycz]]y'' jako obrazu społecznego wczesnej fazy II Cesarstwa, natomiast warstwa drobnych posiadaczy - reprezentowana przez małżeństwo Quenu - poddana równie surowej krytyce, co wielka burżuazja z powodu analogicznego materializmu i niepohamowanego pędu do bogacenia się. Zola sugerował wręcz, że Florentyn i Liza uosabiają typową dla współczesnych mu społeczeństw walkę Tłustych z Chudymi, którą na razie ci drudzy przegrywają<ref> H. Suwała, Emil Zola, Warszawa, Wiedza Powszechna 1968, s. 137-138</ref>.

* Sztuka teatralna autorstwa EmilaÉmile’a Zoli i Williama Busnacha z lat 80. XIX wieku

[[Kategoria:Powieści EmilaÉmile’a Zoli]]