Język sztuczny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawki
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
'''Język sztuczny''' (także '''konlang''', '''conlang''') – [[język (mowa)|język]], którego [[fonologia]], [[gramatyka]] oraz [[słownictwo]] zostało świadomie stworzone przez jednostkę (zwaną '''językotwórcą''' bądź '''konlangerem''') bądź grupę osób. Przeciwieństwem języków sztucznych są [[Język naturalny|języki naturalne]]. Istnieje wiele możliwych przyczyn, dla których tworzy się języki: ułatwienie komunikacji międzyludzkiej, eksperymenty lingwistyczne, gry językowe, użycie w fikcyjnych światach.
 
Synonim '''języki planowane''' odnosi się czasem do międzynarodowych [[Języki użytkowe|języków użytkowych]] lub innych języków przeznaczonych do użycia w komunikacji międzyludzkiej. Bardziej powszechnym terminem jest język sztuczny, lecz może on mieć pewne pejoratywne skojarzenia względem niektórych języków. Poza społeczeństwem esperanta termin „języki planowane” odnosi się także do [[preskryptywizm językowy(językoznawstwo)|preskryptywnej]] miary względem języków naturalnych. Pod tym kątem nawet języki naturalne mogą być rozważane jako sztuczne. W przypadku [[gramatyka normatywna|gramatyk preskryptywnych]], gdzie spotykamy się wyłącznie ze sztucznymi regułami, kwestia, by mówić o nich jako o językach planowanych, jest trudna do rozstrzygnięcia{{styl}}. Termin „glossopoeia” ukuty przez [[J.R.R. Tolkien]]a jest używany w odniesieniu do konstruowania [[Języki artystyczne|języków artystycznych]]<ref name="higley2007">Sarah L. Higley uses this term ''glossopoeia'' in her discussion of artistic constructed languages: ''Hildegard of Bingen’s Unknown Language''. Palgrave Macmillan, 2007.</ref>.
 
== Podział ==
Linia 71:
Kilka [[języki artystyczne|języków artystycznych]] zostało rozwiniętych na różnych stronach wiki, zazwyczaj wywołując dyskusję nad regułami gramatycznymi itp. Interesującą zmianą jest podejście korpusowe przedstawione przez Madjala i Kalusa, gdzie współpracujący nad językiem czytają istniejący korpus zdań dodając do niego swoje własne nowe zdania, słowa bądź struktury. Opracowany przez Kalusa program pozwala odwiedzającym stronę na ocenianie zdań (jako akceptowalne, bądź nieakceptowalne). W tym podejściu w korpusie nie ma żadnych wyraźnych reguł gramatycznych. Natomiast znaczenie słów jest wywnioskowane z ich użycia w rozmaitych zdaniach pochodzących z korpusu przez różnych czytelników i współpracowników. Także gramatyczne reguły mogą być wywnioskowane ze zdań które były oceniane najwyżej przez współpracowników i gości odwiedzających stronę.
 
Specjalnym przykładem dla tego typu języka jest [[Simplish]]. Niemiecki artysta Ulli Purwin próbuje skupić się na tym, co Niemcy nazywają Anglicyzmamianglicyzmami w wesoły sposób{{styl}}. Każdy jest zaproszony do zwiększenia słownika<ref>[http://web.archive.org/web/20170313221220/http://purwin.de/SIMPLISHsimplish.CFMcfm start SIMPLISH©®<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>.
 
== Języki sztuczne w roli ''lingua franca'' ==
Języki [[esperanto]] i [[ido]] są językami sztucznymi, które są niekiedy proponowane jako alternatywaalternatywy dla języka angielskiego w roli ''[[lingua franca]]''. Ich zwolennicy argumentują, że język taki powinien być możliwie prosty, a zarazem ekspresyjny. Twierdzą oni, że [[język angielski]] i inne języki etniczne nie nadają się do tej roli, gdyż zawierają specyficzne cechy, które utrudniają ich przyswojenie, a ponadto zapewniają automatycznie przewagę osobom mówiącym nimi od urodzenia.
 
Języki naturalne są także nośnikami kultury i systemu wartości. Gdy język francuski dominował w Europie i w innych częściach świata, francuska kultura i wartości dominowały kosztem innych kultur. Hegemonia pojedynczego języka nieuchronnie prowadzi do nierówności między wspólnotami językowymi. Przykładowo – kompetencja językowa zapewnia przewagę w ubieganiu się o stanowiska kierownicze.