Ahmad Hasan al-Bakr: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuję drobne zmiany typograficzne i techniczne. |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz inne drobne sprawy |
||
Linia 46:
W okresie rządów Rady Rewolucyjnych Dowódców na czele z [[Abd al-Karim Kasim|Abd al-Karimem Kasimem]], po rewolucji w lipcu 1958, był odpowiedzialny za poprawę relacji ze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związkiem Radzieckim]]. Zasiadał w utworzonym po przewrocie sądzie ludowym, który miał sądzić przeciwników rewolucji<ref name=":1" />.
W rok po zamachu, podejrzany o prowadzenie działalności antyrządowej, został zmuszony do odejścia z armii. Wkrótce po przymusowym zakończeniu służby objął funkcję przewodniczącego militarnego wydziału [[Partia Baas (Irak)|irackiej partii Baas]]<ref>{{cytuj książkę | autor = al-Marashi, Ibrahim; Salama| tytuł = Iraq's Armed Forces: an Analytical History| wydawca = Routledge| miejsce = | rok = 2008 | strony = 92| isbn = 978-0-415-40078-7}}
Brał udział w organizacji [[Zamach stanu w Iraku (luty 1963)|zamachu stanu w lutym 1963]], podczas którego rząd Abd al-Karima Kasima został obalony, a on sam – zamordowany{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=84}}. Władzę w Iraku objęła partia Baas{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=91-92}}, a Ahmad Hasan al-Bakr został wiceprezydentem kraju; prezydenturę baasiści oddali w ręce bardziej znanego i doświadczonego gen. [[Abd as-Salam Arif|Abd as-Salama Arifa]]{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=94}}. Al-Bakr został następnie również premierem. Za jego wiedzą i pod jego kierunkiem partia Baas przeprowadziła zmasowane represje przeciwko innym partiom lewicowym, w szczególności [[Iracka Partia Komunistyczna|Irackiej Partii Komunistycznej]]. W ich toku ponad 10 tys. działaczy zostało zamordowanych, a ponad 100 tys. uwięzionych{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=117}}.
Linia 65:
Pierwszym premierem po zamachu został [[Abd ar-Razzak an-Najif]], jednak 30 lipca 1968 baasiści zmusili go do rezygnacji{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=114-115}}. Wówczas szefem rządu został al-Bakr. W jego gabinecie znalazło się czternastu polityków partii Baas, dziewięciu niezależnych nacjonalistów i trzech [[Kurdowie|Kurdów]]. Prawdziwym ośrodkiem władzy była jednak [[Rada Dowództwa Rewolucji (Irak)|Rada Dowództwa Rewolucji]] kierowana również przez al-Bakra{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=116}}. Jej członkowie sprawowali kolegialnie władzę dyktatorską{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=118}}. W tym samym roku Ahmad Hasan al-Bakr usynowił swojego kuzyna Saddama Husajna i mianował go swoim zastępcą w strukturach partyjnych<ref name=":0" />.
W celu umocnienia władzy, od jesieni 1968 roku irackie służby specjalne przeprowadziły na szeroką skalę serię czystek, w rezultacie których aresztowano wiele osób, które w mniemaniu partii Baas mogły przedstawiać dla niej zagrożenie. W szczególności usunięto ze stanowisk w armii i służbach bezpieczeństwa oficerów uznanych za nielojalnych, zastępując ich niedoświadczonymi politykami partii Baas{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=117}}. Do każdego oddziału skierowano partyjnego aktywistę spełniającego obowiązki komisarza politycznego; o obsadzie tych stanowisk decydowali al-Bakr i Saddam Husajn{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=119-121}}. Ponownie zaatakowano również partie opozycyjne, zarówno lewicowe, jak i prawicowe. Do końca 1968 aresztowano kilkuset oficerów, czterdziestu zagranicznych biznesmenów i liczną grupę polityków, w tym komunistów, naserystów i sympatyków syryjskiej gałęzi partii Baas, z którą organizacja iracka była skłócona. Część z tych ludzi została następnie skazana na śmierć i publicznie stracona lub zmarła w więzieniu (albo krótko po zwolnieniu) wskutek tortur{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=118}}. Kolejna fala represji przeciwko Irackiej Partii Komunistycznej, podczas której wskutek tortur zmarło kilku jej czołowych działaczy, nastąpiła w 1971{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=142}}. Szczególny rozgłos miał natomiast odkryty przez Saddama Husajna tzw. ''syjonistyczny spisek''. [[Żydzi]], obwinieni o współpracę z izraelskimi służbami specjalnymi i wspieranie w porozumieniu z nimi powstania Kurdów zostali publicznie straceni na placach Bagdadu, przy entuzjazmie tłumów mieszkańców<ref>{{Cytuj|tytuł=Саддам Хуссейн: на вершине власти|data dostępu=2016-03-15|opublikowany=
Bardzo szybko pozycji al-Bakra w elicie władzy zaczęli zagrażać jego wieloletni współpracownicy, razem z nim kierujący zamachem stanu w lipcu 1968 – Salih Mahdi Ammasz oraz Hardan at-Tikriti. Każdy z nich posiadał pewne wsparcie wojska i mógł stanowić dla al-Bakra realną konkurencję w walce o władzę. Ammasz i at-Tikriti zwalczali się jednak nawzajem, każdy z nich chciał, by kierowane przez niego ministerstwo (odpowiednio – resort spraw wewnętrznych i obrony) miało jak najszersze kompetencje i każdy, wbrew drugiemu, tworzył własne organizacje paramilitarne. Al-Bakr budował swoją pozycję w oparciu o aparat partyjny oraz o służby bezpieczeństwa (Narodowe Biuro Bezpieczeństwa), które nadzorował lojalny wobec niego Saddam Husajn{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=119-121}}.
Linia 88:
===== Relacje z Indiami i Pakistanem =====
Dobre relacje Ahmad Hasan al-Bakr nawiązał z rządzonymi przez [[Indira Gandhi|Indirę Gandhi]] [[Indie|Indiami]]<ref>Ghosh, Anjali (2009). India’s Foreign Policy. Pearson. s. 306–307. {{ISBN|978-8131710258}}.</ref>. Wrogie stosunki utrzymywał natomiast z [[Pakistan]]em. Gdy w lutym 1973 roku premier tego państwa, [[Zulfikar Ali Bhutto]] nakazał armii stłumić rebelię, do której doszło w [[Beludżystan (
==== Polityka wewnętrzna al-Bakra w latach 1973-1979 ====
W czerwcu 1973 zamachu stanu w Iraku usiłował dokonać dawny protegowany Saddama Husajna, [[Nazim Kazzar]], kierujący partyjną organizacją bezpieczeństwa wewnętrznego. W dniu, gdy prezydent al-Bakr wracał z oficjalnej wizyty w Polsce, Kazzar porwał ministra obrony [[Hammad Szihab|Hammada Szihaba]] i ministra spraw wewnętrznych [[Sadun Ghajdan|Saduna Ghajdana]], a samego al-Bakra zamierzał zamordować. Samolot prezydencki spóźnił się jednak, a zamachowcy opuścili lotnisko. Zamach zakończył się niepowodzeniem, a Kazzar został zabity. Osoby, które pomagały mu w organizacji zamachu, stanęły przed specjalnym trybunałem i zostały skazane na śmierć lub długoletnie więzienie{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=161-162}}.[[Plik:Arab Summit 1978.jpg|thumb|
Najpoważniejszym problemem wewnętrznym Iraku pod rządami al-Bakra w latach 1973-1974 pozostawała kwestia kurdyjska. Kurdowie pod wodzą [[Mustafa Barzani|Mustafy Barzaniego]] walczyli o niepodległe państwo, wspierani przez Iran i Stany Zjednoczone. USA i ich irański sojusznik kierowali do nich doradców wojskowych, broń i pieniądze<ref name=":13" />. Jesienią 1973 rząd al-Bakra podjął negocjacje z Kurdami, jednak propozycje autonomii na znacznie mniejszym obszarze, bez bogatej w ropę naftową prowincji Kirkuk, nie satysfakcjonowały Kurdów{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=165-166}}. W 1974 doszło do otwartych walk między Kurdami a wojskiem irackim. Trwały one do 1975, gdy Iran wycofał się z udzielania Kurdom pomocy{{odn|Farouk-Sluglett|Sluglett|2003|s=169-170}} na mocy [[Porozumienie w Algierze (1975)|porozumienia w Algierze]]. Iran w zamian za zrzeczenie się przez Irak prawa do części szlaku wodnego w Szatt al Arab wycofał swoje wsparcie dla Kurdów<ref name=":13">Malik s.74-75</ref>.
|