Preskryptywizm (językoznawstwo): Różnice pomiędzy wersjami

Za pierwszy i główny cel preskrypcji lingwistycznej uważa się promowanie i konkretyzowanie zasad języka standardowego w kontekstach [[edukacja|edukacyjnych]], choć w jej zakres mogą wchodzić także inne próby wywarcia wpływu na [[praktyka językowa|praktykę językową]], takie jak wydawanie porad w kwestiach [[stylistyka|stylistyczno]]-[[estetyka|estetycznych]]{{odn|McArthur|1992|s=979, 982–83}}, a także ustalanie jednolitej [[termin]]ologii fachowej{{odn|Puzynina|1984|s=549}}. Jej praktyczne zastosowanie odnajduje się również w nauczaniu [[język obcy|języków obcych]], które z założenia wykazuje charakter normatywny – wiąże się ono bowiem z instruowaniem ludzi, jak powinni mówić, na podstawie wcześniej sporządzonej dokumentacji{{r|sakel|bhs2}}. Ponadto wydawnictwa mające z zamierzenia funkcję opisową są w praktyce często interpretowane jako publikacje normatywne, służąc jako źródła autorytatywne przy rozstrzyganiu kwestii [[poprawność językowa|poprawnościowych]]{{r|constr}}. Pewne postawy normatywne spotyka się także w społeczeństwach pozbawionych formalnie sterowanej standaryzacji, ale posiadających pewien dialekt cieszący się szczególnym prestiżem kulturalnym{{R|fr}}.

* zgodność danych [[jednostki językowe|jednostek językowych]] z zasadami ekonomii językowej,

W XIX- i XX-wiecznych pracach lingwistycznych pojawiały się elementy wartościujące, postulujące powiązanie stanu języka ze stanem kultury narodu, a także koncepcję doskonałego, optymalnego stadium rozwoju systemów językowych, zakładającą wyższość pewnych typów języków nad innymi. Wśród językoznawców z szerszą aprobatą spotyka się jednak pogląd uznający tego rodzaju oceny zjawisk językowych za naukowo bezpodstawne{{odn|Puzynina|1984|s=543}}. Większość lingwistów stoi na stanowisku, że wszystkie formy języka stanowią pełnoprawne systemy komunikacyjne, wyposażone w swoje własne struktury logiczne i reguły gramatyczne. BadaczeWspółcześni badacze zauważają, że postulaty preskryptywizmu są odzwierciedleniem praktyki i preferencji elit, nie zaś koncepcjami wykształconymi w sposób naturalny i mającymi charakter obiektywny{{odn|Mesthrie|2009|s=15–18}}. I tak w zachodnich środowiskach akademickich panuje powszechna zgoda, że wartościowanie faktów językowych, w tym ocenianie ich w kategoriach [[poprawność językowa|poprawnościowych]], nie należy do zadań ściśle rozumianego językoznawstwa, analogicznie do praktyki w innych dziedzinach nauki, które stronią od wydawania subiektywnych ocen na temat przedmiotu badań{{odn|Milroy|Milroy|1999|s=3–9}}. Nie oznacza to jednak, że lingwiści sprzeciwiają się istnieniu języka standardowego jako pomocniczego środka komunikacji czy też prowadzeniu instytucjonalnej działalności regulacyjnej – podkreślają oni tylko równoważność lingwistyczną wszelkich odmian mowy{{r|langer2}}, niekiedy postulując stosowanie kryterium [[uzus językowy|uzualnego]] przy ustalaniu postaci standardowej języka{{odn|Trask|1999|s=163–164}}. Językoznawca Larry Trask sugeruje, że zalecenia normatywistów można traktować jako porady stylistyczne, postrzegając istnienie standardu językowego i przypisywaną mu rolę jako kwestię konwenansu społeczno-obyczajowego{{odn|Trask|1999|s=47–48}}. Mimo że lingwiści przyjmują w swojej praktyce analitycznej stanowisko deskryptywne, preskryptywizm jako zjawisko społeczno-kulturowe stanowi istotny przedmiot badań [[socjolingwistyka|socjolingwistycznych]]{{odn|Pearce|2012|s=79}}.