Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m bot poprawia: tą → tę |
|||
Linia 101:
Należy oczywiście zauważyć, że pogląd ten nie mówi o koniecznym rozwoju psychozy u osobnika posługującego się językiem. Postuluje on jedynie możliwość rozwoju schizofrenii tylko u takich osobników oraz wzrost jej ryzyka jako skutku różnorodności związanej z rozwojem języka{{r|Polimeni&Reiss}}.
Psychiatra stwierdza [[konwencjonalny charakter języka|arbitralność języka]] (niezależność pomiędzy słowem a oznaczanym przezeń desygnatem) oraz nieskończone wręcz możliwości budowania wypowiedzi. Ważną jego cechą jest też [[gramatyka]], być może [[gramatyka uniwersalna|uniwersalna]]. Do jego powstania nie potrzeba jednak długiego procesu stopniowych zmian ([[gradualizm]]) – uważa się, że za jego powstanie może odpowiadać pojedyncza [[mutacja]], podobnie jak jeden gen może odpowiadać za prawo- lub leworęczność{{r|Crow00}}. Za tę mutację odpowiadać ma nie znaleziony jeszcze [[retrowirusy|retrowirus]] bądź jakiś inny niestały element genomu, wchodzący w skład takiego genu{{odn|Rybakowski|2012|s=228}}. Z uwagi na różnice pomiędzy mężczyznami a kobietami Crow widziałby obszar poszukiwań takiego genu w obrębie [[chromosomy płci|chromosomów płci]], w części homologicznej, ale nie ulegającej [[Rekombinacja genetyczna|rekombinacji]] (dlatego też jego zmienność musi wynikać z niestabilności genetycznej lub też z [[epigenetyka|epigenetyki]]){{r|Crow00}}. Jako kandydata Crow wymienia tutaj Xq21.3 i Yp11.2{{odn|Rybakowski|2012|s=228}}. Region ten wyróżnia człowieka wśród współczesnych naczelnych. Crow uważa, że Yp11.2 przeniósł się z Xq21.3 już po rozdzieleniu linii człowieka i szympansa, ulegając następnie [[Inwersja paracentryczna|inwersji paracentrycznej]]{{r|Crow00}}. Język powstałby więc z ewolucyjnego punktu widzenia szybko{{r|Crow00}}. Pogląd taki opiera się o kontrowersyjną ''theory of punctuated equilibria''{{r|Polimeni&Reiss}}, co więcej, Crow sam przyznaje, że w rozpatrywanym regionie nie znaleziono jeszcze żadnych genów{{r|Crow00}}.
Dalej Crow postuluje, że zmianom tym musiała odpowiadać jakaś modyfikacja budowy [[mózgowie|mózgowia]]. Wspomina on odkrycia Daxa i Broki, którzy stwierdzili obecność pewnych ośrodków w OUN wyłącznie po jednej stronie – prawej bądź lewej. Crow uważa, że to właśnie lateralizacja odpowiada za rozwój języka – i schizofrenii. U szympansa w przeciwieństwie do człowieka rozumnego nie stwierdza się bowiem ani odrębności anatomicznych po obu stronach w ''[[planum temporale]]'', ani też nie można mówić o ręce dominującej, a podział ludzi na prawo- i leworęcznych stanowi odbicie asymetrii [[kresomózgowie|kresomózgowia]]. Dokładniej zaś może chodzić o pewne nowe ewolucyjnie struktury obecne tylko w [[Półkula mózgu|półkuli]] lewej{{r|Crow00}}. Lateralizacja wydaje się ewolucyjnie korzystna. Traktowana bywa jako cecha [[neotenia|neoteniczna]], zwiększająca plastyczność mózgu. Ta ostatnia wiązałaby się z większą inteligencją i pozwalała w końcu na rozwój języka{{r|Polimeni&Reiss}}. Dzięki lateralizacji możliwy jest podział ról pomiędzy półkulami{{odn|Rybakowski|2012|s=228}}. Okazuje się bowiem, że istnieją pewne ograniczenia przepływu informacji pomiędzy półkulami mózgu. Tak więc zaawansowane zadania wymagające szybkiego czasu wykonania powinny być realizowane przez jedną półkulę. W efekcie dzięki neuronalnej reprezentacji słów, leżącej w [[ośrodek Broki|ośrodku Broki]] w obrębie półkuli dominującej{{r|Crow00}}, pojawia się zdolność do tworzenia prawidłowej [[sekwencja fonologiczna|sekwencji fonologicznej]] oraz adekwatnej interpretacji zachowań językowych. Dzięki temu myśli mogą być przenoszone na mowę i odwrotnie. Mowa zyskuje znaczenie{{odn|Rybakowski|2012|s=228}}. Można jeszcze odnieść się tutaj do koncepcji Cooka, zgodnie z którą w tworzeniu mowy uczestniczą obie półkule, każda jednak zapewnia inny jej aspekt. Półkula niedominująca ma odpowiadać za aspekt paradygmatyczny, związany z wspomnianą wcześniej arbitralnością słów. Symbol i desygnat odpowiadają sobie jak struktury odpowiednio dominującej i niedominującej półkuli{{r|Crow00}}. Język i inteligencja są to cechy ogromnie korzystne ewolucyjnie, pod warunkiem jednakże prawidłowego działania{{odn|Rybakowski|2012|s=228}}. Jednak powstała w ten sposób zmienność obejmowała by też przypadki, w których rozwijałaby się psychoza{{r|Polimeni&Reiss}}. Nieprawidłowe działanie mechanizmów odpowiedzialnych za używanie języka prowadziłoby do niewłaściwego wyrażania myśli przez język. Przejawiałoby się to jako pierwszorzędowe objawy schizofrenii{{odn|Rybakowski|2012|s=228}}.
| |||