Transseksualizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
Linia 261:
W Polsce nie wypracowano dotychczas norm prawnych określających sposób zmiany [[płeć metrykalna|płci metrykalnej]], chociaż same zabiegi zmiany płci morfologicznej wykonuje się u dorosłych osób, co więcej – prawo dopuszcza wykonywanie jej u osób, które dostosowały już swą płeć metrykalną. Wobec tego osoby transseksualne wykorzystują [[Kodeks postępowania cywilnego]]{{r|Urban}} z 1964. Ustawa ta głosi{{r|Kpc}}:
{{cytat|Art. 189. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny}}
[[pozwany|Stronę pozwaną]] stanowią ojciec i matka pozywającego<ref>W uchwale z 22 czerwca 1989 Sąd Najwyższy (OSNCP 1989, nr 12, poz. 188) odrzucił możliwość w sprawach tego rodzaju stosowania postępowania niespornego w drodze sprostowania aktu stanu cywilnego wedle art. 31 ustawy o aktach stanu cywilnego ({{Dziennik Ustaw|1986|36|180}}), z uzasadnieniem, iż sprostować można tylko to, co było błędne od początku (''[[ex tunc]]''), zaś płeć określona w akcie nie budzi
wątpliwości.</ref>. W razie pozytywnego rozpatrzenia ich sprawy przez sąd dokonuje się wpisu do [[akt urodzenia|aktu urodzenia]] i nadaje pozywającemu nowe imię tak, by zgadzało się one z jego nowo ustaloną płcią metrykalną. Otrzymuje on także nowe dokumenty. W świetle prawa staje się on osobą o płci, która została ustalona w postępowaniu (co dotyczy choćby różnic w czasie przejścia na [[emerytura|emeryturę]]){{r|Urban}}. Zmiana nie wpływa na [[władza rodzicielska|władzę rodzicielską]]<ref>[https://www.prawo.pl/prawo/zmiana-plci-bez-wplywu-na-wladze-rodzicielska,376718.html ''Rodzic, który zmienia płeć, dzieci pozywać nie musi'']</ref>.
 
Pierwszym orzeczeniem w takiej sprawie był wyrok Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy z 24 września 1964 r. w którym dopuszczono, jako podstawę zmiany oznaczenia płci, zastosowanie w drodze analogii przepisów o aktach stanu cywilnego stwarzających możliwość sprostowania w drodze sądowej aktu stanu cywilnego w razie błędnego lub nieścisłego jego zredagowania. Tryb ten zaaprobowano w uchwale Sądu Najwyższego z 25 lutego 1978 r. : ''W wypadku wyjątkowym sąd może sprostować akt urodzenia przez zmianę oznaczenia płci także przed dokonaniem korekcyjnego zabiegu operacyjnego zewnętrznych narządów płciowych, jeżeli cechy nowo kształtującej się płci są przeważające i stan ten jest nieodwracalny.'' W postanowieniu z 22 marca 1991 r. Sąd Najwyższy uznał : ''poczucie przynależności do danej płci może być uznane za [[dobro osobiste]] (art. 23 k.c.) i jako takie podlega ochronie również w drodze powództwa o ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c.'' W wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 kwietnia 2004 r. wskazano, że ustalenie płci w drodze orzeczenia sądowego nie może wyłącznie opierać się na poczuciu danej osoby o przynależności do określonej płci, gdyż rozstrzygająca powinna być ocena oparta na wiedzy lekarskiej<ref>[http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/603EC69726F7B506C1257D94002D21D3/%24File/Strony%20od%20ZP_3_2014-2_Lipski.pdf ''Uwagi dotyczące poselskiego projektu ustawy o uzgodnieniu płci na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz poglądów doktryny''] s. 32 - 34.</ref>. W wyroku z 6 grudnia 2013 r. Sąd Najwyższy uznał : ''[[interseks]]ualizm i [[obojnactwo]] uzasadnia określenie płci człowieka z uwzględnieniem wszystkich innych cech jego budowy, nie wyłączając także świadomości zainteresowanego. Jego wystąpienie może powodować, że z konieczności, z czasem człowiekowi trzeba przypisać taką płeć, jakiej cechy są przeważające. Stwierdzone odchylenia od normy mogą powodować potrzebę dokonania tzw. zabiegu korekcyjnego, polegającego na dostosowaniu zewnętrznych narządów płciowych do przeważających cech płci, bądź istniejących od początku, bądź ukształtowanych w okresie późniejszym.''<ref>Tamże, s. 61.</ref> Według postanowienia Sądu Najwyższego z 28 maja 2014 r. zmiana płci w wyniku zabiegu medycznego nie uzasadnia sporządzenia nowego aktu urodzenia; zmianę ujawnia się we wzmiance dodatkowej<ref>[http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/78306/06_Blaszczak_L_Charakter_prawny_powodztwa_O_zmiane_plci.pdf ''Charakter prawny powództwa o zmianę płci''] s. 144.</ref>.
 
Jako przykład liberalnego prawa można wymienić [[Holandia|holenderskie]]. W Holandii już osoba szesnastoletnia może ubiegać o proces zmiany płci i rozpoczęcie hormonoterapii. Rocznie decyzję taką podejmuje 10 osób{{r|Urban}}.