Wikipedia

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Kemot696 (dyskusja | edycje)
3041 edycji
→‎Podziemna Solidarność: ocena Prymasa i uporządkowanie (m. in usunięcie niezwiązanych info z hasłem)
Linia 130:
=== Podziemna Solidarność ===
[[Plik:Berta with antenna.jpg|thumb|Berta – nadajnik podziemnego [[Radio „Solidarność”|Radia Solidarność]]. Nadajnik nadający w paśmie telewizyjnym. Zagłuszał oryginalny sygnał transmitowany przez TVP (tylko fonię) zastępując go transmisją audycji Radia Solidarność]]
22 kwietnia 1982 [[Zbigniew Bujak]], [[Bogdan Lis]], [[Władysław Frasyniuk]], [[Władysław Hardek]] powołali [[Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność”|Tymczasową Komisję Koordynacyjną NSZZ „Solidarność”]], która miała służyć podziemnemu działaniu Solidarności. Działacze byli cały czas ścigani przez SB i musieli się ukrywać. WZdelegalizowany centralizwiązek [[Ministerstwoznów Sprawzaczął Wewnętrznychorganizować PRL|MSW]]Polaków powołanowalczących [[Biuroo Studiówwolność. SBEfektem konspiracyjnej pracy było zorganizowanie 1 maja 1982 pochodów robotniczych symbolizujących opór wobec oficjalnych uroczystości partyjnych. W [[Gdańsk]]u –protestowało specjalnąkilkadziesiąt komórkę,tysięcy którejosób. zadaniemPodczas byłazakazanego koordynacjaprzez działańwładze resortuPRL przeciwkoświęta solidarnościowej[[Konstytucja opozycji3 wmaja|Konstytucji skali3 ogólnopolskiejMaja]] ponownie doszło do protestów. Zostały one brutalnie rozpędzone przez ZOMO.
 
Jednym z symboli podziemnej walki były malowane na murach hasła i znaki, druk potajemnie kolportowanych pism i ulotek, nadawanie (przede wszystkim w Warszawie) krótkich audycji podziemnego radia; działało tajne nauczanie w postaci tzw. „latających uniwersytetów”.▼
 
Efektem konspiracyjnej pracy było zorganizowanie 1 maja 1982 pochodów robotniczych symbolizujących opór wobec oficjalnych uroczystości partyjnych. W [[Gdańsk]]u protestowało kilkadziesiąt tysięcy osób. Podczas zakazanego przez władze PRL święta [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 Maja]] ponownie doszło do protestów. Zostały one brutalnie rozpędzone przez ZOMO.
 
6 maja w Gdańsku powołano [[Regionalna Komisja Koordynacyjna NSZZ „S”|Regionalną Komisję Koordynacyjną NSZZ „S”]] w składzie: [[Bogdan Borusewicz]], [[Aleksander Hall]], Stanisław Jarosz, [[Bogdan Lis]] i [[Marian Świtek]]. W czerwcu [[Kornel Morawiecki]] powołał we [[Wrocław]]iu inną podziemną organizację pod nazwą [[Solidarność Walcząca]].
Linia 141 ⟶ 137:
 
W dniach 11–13 października wybuchły kolejne strajki w Gdańsku.
 
Po spotkaniu z gen. Jaruzelskim 7 listopada 1982 roku prymas Polski Józef Glemp tak mówił o swoim stosunku do "Solidarności": "Kraj musi wzrastać przez spokój. Błędów władzy nie można naprawiać walką. Nadal uważam za wielki błąd władzy, że nie oddzieliła szlachetnej części "Solidarności" od radykalnego podziemia. Zlikwidowanie "Solidarności" powiększyło szeregi podziemia, a więc przejścia na ideę walki. Ideologia podziemia, inspirowana przez świeckie, o ile nie antykościelne środowiska Zachodu, pragnie kościół instrumentalizować. Mamy więc zjawisko wielkiej ewolucji "Solidarności". Staje się grupą polityczną i podejmuje walkę z władzą i o władzę, stąd też sprawy związkowe schodzą na plan dalszy. (...). Obawiam się nagłego rozczarowania społeczeństwa: partia zdradziła klasę robotniczą i "Solidarność" zdradziła ja także<ref>Rafał Łatka "Episkopat Polski wobec delegalizacji "Solidarności", "W sieci historii", nr 7-8, lipiec - sierpień 2019 r., str. 90</ref>.
 
Wałęsa został wypuszczony z obozu internowania 14 listopada 1982. 9 grudnia SB zorganizowała ogromną obławę na podziemie solidarnościowe. Represje dosięgły ponad 10 tys. działaczy. 27 grudnia cały majątek „Solidarności” przekazano powiązanym z PZPR związkom zawodowym [[Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych|OPZZ]]. W sylwestrową noc 1982 zawieszono stan wojenny.
 
W święto pracy (1 maja) 1983 zorganizowano kolejne protesty, które zostały rozbite przez oddziały ZOMO.
 
▲JednymPodobnie jak w czasach działalności [[Armia Krajowa|AK]] jednym z symboli podziemnej walki były malowane na murach hasła i znaki, druk potajemnie kolportowanych pism i ulotek, nadawanie (przede wszystkim w Warszawie) krótkich audycji podziemnego radia; jak podczas okupacji niemieckiej działało tajne nauczanie w postaci tzw. „latających uniwersytetów”.
 
[[Plik:Powielacz Rex-Rotary 1050.JPG|thumb|[[Powielacz]] Rex-Rotary 1050 produkcji duńskiej. Został zniszczony podczas aresztowań dokonanych przez MO i [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|SB]] w grudniu 1987 lub 1988 roku. Należał do Solidarności Walczącej Trójmiasto]]
{{Osobny artykuł|Służba Bezpieczeństwa (PRL)#Upadek PRL i ostatnie lata działalności SB}}
22 lipca 1983 zniesiono stan wojenny. Rok wcześniej, w centrali [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych PRL|MSW]] powołano [[Biuro Studiów SB]] – specjalną komórkę, której zadaniem była koordynacja działań resortu przeciwko solidarnościowej opozycji w skali ogólnopolskiej. Na mocy amnestii wielu działaczy Solidarności odzyskało wolność, ale represje nie ustawały.
 
W 1983 powstały nowe związki zawodowe, a w listopadzie 1984 powołano [[Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych]], którego szeregi szybko osiągnęły niemal 5 milionów członków. W tym czasie podziemna opozycja liczyła nie więcej niż 24 tys. aktywistów i sympatyków<ref>Krzysztof Wasilewski, ''Przedwczesna próba kompromisu'', „Przegląd” 2–8 stycznia 2017 r.</ref>.
Linia 160 ⟶ 156:
22 lipca 1984 r. zostało zwolnionych wielu działaczy „S”, m.in. [[Andrzej Gwiazda|A. Gwiazda]], [[Jan Rulewski|J. Rulewski]], [[Władysław Frasyniuk|W. Frasyniuk]], [[Andrzej Słowik|A. Słowik]], [[Jerzy Kropiwnicki|J. Kropiwnicki]], [[Adam Michnik|A. Michnik]] i [[Seweryn Jaworski|S. Jaworski]].
 
19 października 1984 r. ksiądz [[Jerzy Popiełuszko]] został uprowadzony przez oficerów [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych PRL|MSW]], a następnie zamordowany. Do dziś nie są znane [[Jerzy Popiełuszko#Linki do wybranych publikacji (chronologicznie)|okoliczności popełnienia tej zbrodni]]. 3 listopada 1984 r. odbył się pogrzeb kapelana Solidarności, który stał się okazją do manifestacji patriotycznej. Tysiące ludzi uczestnicząc w nim chciało wyrazić sprzeciw wobec brutalności władz. Łamanie podstawowych [[Prawa człowieka|praw człowieka]] spotkało się z szerokim protestem m.in. 28 noblistów.
 
13 lutego 1985 r. SB aresztowała w Gdańsku działających w podziemnej „S” [[Władysław Frasyniuk|W. Frasyniuka]], [[Bogdan Lis|B. Lisa]] i [[Adam Michnik|A. Michnika]], a 23 maja zostali oni skazani na kilkuletnie wyroki. Proces odbył się w Gdańsku, a prowadzący go sędzia Krzysztof Zieniuk odebrał oskarżonym prawo do obrony, uniemożliwiając im kontakt z adwokatami.
Linia 532 ⟶ 528:
 
=== Rok 2019 ===
Przedstawiciele sekcji oświatowej związku zawarli z [[Rząd Mateusza Morawieckiego|rządem Mateusza Morawieckiego]] porozumienie w sprawie podwyżek wynagrodzeń nauczycieli na warunkach gorszych niż oczekiwane przez [[Związek Nauczycielstwa Polskiego]], co nie zapobiegło rozpoczęciu 8 kwietnia 2019 [[Strajk nauczycieli w Polsce w 2019 roku|ogólnopolskiego strajku nauczycieli]], do którego przystąpiło blisko 2/3 ogółu publicznych placówek oświaty. Część członków „Solidarności” wzięła udział w tym strajku<ref>{{Cytuj stronę | url = https://polskatimes.pl/strajk-nauczycieli-2019-ktore-szkoly-i-przedszkola-biora-udzial-1804-lekcje-i-zajecia-odwolane-mapa-postulaty-czy-matury-sie/ar/13749626 | tytuł = Strajk nauczycieli 2019: Które szkoły i przedszkola biorą udział 18.04? | opublikowany = polskatimes.pl | data = 18 kwietnia 2019 | data dostępu = 2019-04-18}}</ref>.
 
== Przewodniczący Solidarności ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Niezależny_Samorządny_Związek_Zawodowy_„Solidarność””