Monosacharydy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
W [1] nie ma nic o łatwości krystalizacji, przeciwnie, krystalizują niezbyt łatwo (Florkin, Stotz, Tom 5 Carbohydrates, 1963, str 1) |
uzupełnienia merytoryczne |
||
Linia 1:
'''Monosacharydy''', '''cukry proste''' – [[węglowodany]] nieulegające [[hydroliza|hydrolizie]] na mniejsze podjednostki pod wpływem rozcieńczonych kwasów<ref name="Daintith">{{cytuj książkę | inni = John Daintith (red.) | tytuł = A Dictionary of Chemistry | wydawca = Oxford University Press | miejsce = Oxford | data = 2008 | strony = 360| isbn = 978-0-19-920463-2 | wydanie = 6 |rozdział=monosaccharide}}</ref>. Cząsteczka zawiera umownie co najmniej 3 atomy [[Węgiel (pierwiastek)|węgla]].
Ogólny termin "monosacharydy" należy traktować jako przeciwstawny do oligo i polisacharydów, to znaczy jako określający pojedynczą jednostkę bez wiązań glikozydowych z innymi takimi samymi lub podobnymi jednostkami. Obejmuje on nie tylko aldozy i ketozy, lecz także pochodne tych związków, które nie spełniają powyższych wzorów stechiometrycznych, jak na przykład:
* deoksycukry powstające przez zastąpienie jednej lub więcej grup hydroksylowych atomem wodoru. Są one najprostszymi pochodnymi monosacharydów macierzystych.
* aminocukry powstające przez zastąpienie grupy hydroksylowej (w biochemii zwykle atomu C2) grupą aminową –NH<sub>2</sub>.
* estry powstające przez zastąpienie atomu wodoru grupy wodorotlenowej resztą kwasu, przy czym w zasadzie każda grupa wodorotlenowa może brać udział w tworzeniu wiązania estrowego. W przyrodzie najczęściej występują estry z kwasem ortofosforowym, który zazwyczaj łączy się tylko z grupami hydroksylowymi pierwszego lub ostatniego atomu węgla cząsteczki monosacharydu macierzystego. Obok fosforanów monosacharydów znaczenie biologiczne mają również estry z kwasem siarkowym.
▲Wszystkie monosacharydy są rozpuszczalne w wodzie, w stanie stałym tworzą [[krystalit]]y, są substancjami bezwonnymi, bezbarwnymi, na ogół charakteryzują się słodkim smakiem, chociaż na przykład β-<small>D</small>-[[mannoza]] jest słodko-gorzka.
▲Można podzielić je ze względu na liczbę atomów węgla:
* 3 – [[triozy]]
* 4 – [[tetrozy]]
Linia 9 ⟶ 12:
* 6 – [[heksozy]]
* 7 – [[heptozy]]
* 8
* 9
* 10
* 11
* 12
a także ze względu na rodzaj [[grupa karbonylowa|grupy karbonylowej]]:
| |||