Wersja z 00:34, 6 lis 2018 edytuj Paweł Ziemian BOT (dyskusja \| edycje) Boty 1 384 060 edycji m Poprawiam szablon cytowania ← poprzednia edycja		Wersja z 21:28, 6 sie 2019 edytuj anuluj edycję AndrzeiBOT (dyskusja \| edycje) Boty 391 617 edycji m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne i wykonuje inne drobne zmiany. następna edycja →
Linia 1: {{Inne znaczenia\|egzegezy tekstów, zwłaszcza religijnych\|[[Hermeneutyka biblijna]] w judaizmie i chrześcijaństwie}} {{Inne znaczenia\|teologii\|[[Egzegeza (zespół muzyczny)]]}} '''Egzegeza''' ({{greka\|ἐξήγησις}} ''exḗgēsis'' – ~~"wyjaśnienie~~„wyjaśnienie, ~~wyprowadzenie"~~wyprowadzenie”)<ref>{{cytuj stronę\| url = http://www.slownik-online.pl/kopalinski/6502181F08A2734E412565BD002FF38A.php\| tytuł = egzegeza; egzegeta\| data dostępu = 2018-07-15\| autor = [[Władysław Kopaliński]]\|praca=Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych}}</ref><ref>{{cytuj stronę\| url = http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3De)ch%2Fghsis\| tytuł = ἐξήγησις\| data dostępu = 2018-07-15\| autor = Henry George Liddell\| autor2 = Robert Scott\| praca = A Greek-English Lexicon\| język = en}}</ref> – badanie i krytyczna interpretacja tekstów, zwłaszcza świętych i utworów [[hagiografia\|hagiograficznych]] (opowiadających o żywotach świętych). Egzegeza jest sztuką rozumienia i wykładni ukrytych w utworach prawd, [[Alegoria\|alegorii]], [[symbol]]icznych kodów sensów [[teologia\|teologicznych]]; poznawania warstwy [[metafora\|metaforycznej]]. Termin ''egzegeza'' używany jest często w sensie węższym w odniesieniu do ''egzegezy'' [[Biblia\|biblijnej]], jest ważną częścią zarówno [[Judaizm\|judaistycznych]], np. egzegeza [[rabin]]istyczna ([[Midrasz]], [[Kabała]], [[Talmud]]), jak i [[Chrześcijaństwo\|chrześcijańskich]] studiów [[Teologia\|teologicznych]], np. [[krytyka biblijna]], [[Metoda historii form\|historia form]] etc. Linia 17: {{Osobny artykuł\|Szkoła aleksandryjska (teologia)}} W III w. [[Antiochia ~~(Turcja)~~\|Antiochia syryjska]] ofiarowała rozwijającej się teologii chrześcijańskiej zaplecze intelektualne i kulturowe porównywalne do tego, jakim była stolica [[Egipt]]u [[Aleksandria]]. Antiochia kultywowała bardziej tradycję filozoficzną [[Arystoteles]]a, dominujący wpływ miał również [[judaizm]] [[Rabin#Z dziejów rabinizmu\|rabiniczny]]. Aleksandria zaś była bardziej zwrócona ku [[platonizm]]owi oraz judaizmowi [[Hellenizm (~~religioznawstwo~~religia)\|hellenistycznemu]]. Ta różnica mocno zaznaczyła się w sposobie uprawiania teologii w obydwu ośrodkach – w interpretacji [[Biblia\|Biblii]] przedstawiciele szkoły antiocheńskiej odróżniali się od [[Szkoła aleksandryjska (teologia)\|szkoły aleksandryjskiej]] tym, że bardziej poszukiwali sensu wyrazowego i historycznego. W IV w. wiodącą postacią w Aleksandrii był [[Dydym Aleksandryjski\|Didym Ślepiec]]<ref>Por. {{Cytuj książkę \| tytuł = Historia Teologii \| rozdział = Szkoła Aleksandryjska i jej losy \| autor r = H. Crouzel \| strony = 197}}</ref>. W V wieku – [[Cyryl z Aleksandrii]], jeden z głównych teologów [[Sobór efeski\|soboru efeskiego]] (431 r.), zmagającego się z [[nestorianizm]]em. Pod wpływem tej szkoły tworzył swoje komentarze biblijne [[Ambroży z Mediolanu]], mistrz [[Augustyn z Hippony\|Augustyna z Hippony]]. Egzegeci z Aleksandrii cechowali się głęboko duchowym podejściem do interpretacji [[Biblia\|Pisma Świętego]], które w wielu wydarzeniach opisanych w Biblii widziało alegorię, czyli odniesienie do rzeczywistości niewidzialnej, ale realnej. Był to tzw. sens głębszy, [[prorok\|prorocki]], który czasem odczytywany był z pominięciem sensu literalnego, historycznego. Ten ostatni był szczególnie uważnie interpretowany przez [[Szkoła antiocheńska\|szkołę antiocheńską]]. Linia 35: === Egzegeza nowożytna === Narodziny nowożytnej egzegezy biblijnej związane są z XIX w. postępem w dziedzinie badań historycznych nad Starożytnym Wschodem. Stanowił on bowiem bezpośredni kontekst dziejów i myśli Izraela. Jeszcze na początku XIX w. nie były właściwie znane starożytne języki i kultury tamtego regionu: egipska, akadyjska, sumeryjska, asyryjska i babilońska, hetycka, kultur fenicka. Archelogia Wschodu i Palestyny dopiero się wtedy zaczynała{{Odn\|Levie\|1972\|s=18}}. == Zobacz też == Linia 46: == Bibliografia == * {{Cytuj pismo \|nazwisko = Bardski \|imię = Krzysztof \|tytuł = Patrystyczna egzegeza alegoryczna – użycie czy nadużycie tekstu biblijnego? \|czasopismo = Vox Patrum \|wolumin = 23 \|wydanie = 2003 \|strony =49–64 \|odn = {{odn/id\|Bardski\|2003}}}} * {{Cytuj książkę \|inni = A. Di Berardino, B. Studer (Instytut Patrystyczny Augustinianum, redaktorzy) \| tytuł = Historia Teologii \| tom = 1 \| tytuł tomu = Epoka patrystyczna \| rozdział = Szkoła Aleksandryjska i jej losy \| autor r = Henri Crouzel \| wydawca = Wydawnictwo ~~"M"~~„M” \| miejsce = Kraków \| rok = 2003 \| strony = 197-242 \| isbn = 83-7221-546-4}} * {{Cytuj książkę \| tytuł = Exégèse médiévale, les quatre sens de l'Ecriture\| nazwisko = De Lubac \| imię = Henri\| autor link = Henri de Lubac\| rok = 1959 \|tom = 1 \|odn = tak}} * {{Cytuj książkę \| tytuł = Ludzkie dzieje Słowa Bożego\| imię = Jean \| nazwisko = Levie\| miejsce = Warszawa \| wydawca = IW „PAX” \|rok = 1972 \|strony = 435\| odn = tak}} * {{Cytuj książkę \| imię = Manlio \| nazwisko = Simonetti \| tytuł = Między dosłownością a alegorią. Przyczynek do historii egzegezy patrystycznej \| inni= T. Skibiński (przekład) \| miejsce = Kraków \| rok =2000 \| strony= }} * {{Cytuj pismo \| tytuł = Koncepcje komentarza biblijnego w epoce patrystycznej\| imię = Mariusz\| nazwisko = Szram \| czasopismo = Vox Patrum \| oznaczenie = 44-45 \| wolumin = 23\| wydanie = 2003 \| strony = 35-48 \| odn ={{odn/id\|Szram\|2003}}}} * [[Stanisław Wielgus (duchowny)\|Wielgus S. ks.]], ''Badania nad Biblią w starożytności i w średniowieczu'', Lublin 1990, «Rozprawy Wydziału Filozoficznego TN KUL», 49.

Egzegeza: Różnice pomiędzy wersjami