Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Poparcie: akt. |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie do disambigów, a niekiedy błędy typograficzne oraz techniczne. |
||
Linia 93:
== Współczesna historia ==
Do prawnej legalizacji PSOE doszło 18 lutego 1977 roku. Po upadku reżimu Franco partia liczyła 200 tysięcy członków, a liczba jej działaczy stale się zwiększała<ref name="ReferenceD">''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 193.</ref>.
=== Transformacja ustrojowa ===
Linia 102:
Na jesieni 1977 roku socjaliści poparli tzw. pakt z Moncloa; pakt regulujący współpracę pomiędzy rządem a partiami opozycyjnymi mający pomóc w poprawie sytuacji gospodarczej Hiszpanii. W okresie po wyborach PSOE reprezentowała niekiedy bardziej radykalne stanowisko od Komunistycznej Partii Hiszpanii; PSOE prezentowała tendencje republikańskie podczas gdy komuniści zaakceptowali monarchię parlamentarną ze względu na dokonania króla [[Jan Karol I Burbon|Juana Carlosa]] w transformacji demokratycznej.
Pod koniec kwietnia 1978 roku doszło do zjednoczenia PSOE i PSP (rozłam trwał od 1967 roku), proces jednoczenia partii trwał już od 1976 roku. PSP nie była tak popularna jak PSOE i w wyborach uzyskała tylko 1,7% głosów, jednak posiadała kadry popularne w środowiskach inteligenckich. Od czasu zjednoczenia partii socjalistycznych PSOE reprezentowała 32,98% elektoratu, a konkurencyjna centroprawicowa koalicja – 34,4%<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 184–185.</ref>. Na kongresie zjednoczeniowym partii udział wzięli Bruno Kreisky, [[François Mitterrand]], Bernt Carlsson i [[Bettino Craxi]]<ref name="ReferenceE">''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 186.</ref>. Zjednoczona partia socjalistów zachowała dotychczasową nazwę, PSOE, sekretarzem generalnym został Gonzalez, a honorowym przewodniczącym – Tierno Galvan. Zjednoczona PSOE określiła się w dokumencie programowym jako partia klasowa, masowa, marksistowska i demokratyczna, odrzucająca kompromis z kapitalizmem i postulująca samorządowy system ekonomiczny (przy czym nie zamierza likwidować gospodarki wolnorynkowej)<ref
W maju 1978 roku odbyły się wybory związkowe. Sympatyzująca z socjalistami UGT (wówczas dwa miliony związkowców, określała się jako demokratyczna, autonomiczna, internacjonalistyczna, wolna i rewolucyjna) i komunistyczne Komisje Robotnicze razem zdobyły ponad 70% poparcie (w tym 47% na Komisje Robotnicze). PSOE wygrała senackie wybory uzupełniające w Alicante i Asturii w maju 1978, socjaliści znacznie pokonali koalicję centroprawicy, jednak stracili nieco poparcia kosztem komunistów<ref
Po zjednoczeniu hiszpańskiego ruchu socjalistycznego ponownie zarysował się podział frakcyjny na lewicę i prawicę. Na czele prawicy stał Gonzalez, a na czele lewicy Alfonso Guerra. Lewicowcy krytycznie ocenili typowo socjaldemokratyczny kurs partii. Gonzalez uważał, że ukłon w stronę socjaldemokracji przyciągnie działaczy socjaldemokratycznych i chadeckich ze Zjednoczenia Centrum Demokratycznego. Przejście na prawo objawiało się też wzmożoną krytyką komunistów, których PSOE oskarżało o zbytnią uległość wobec centroprawicowego rządu. Jak się okazało nowy, bardziej centrowy kurs nie przyniósł powodzenia, w wyborach z marca 1979 roku socjaliści zdobyli 29,5% głosów, rządząca centroprawica z UCD zdobyła natomiast 35,2%. Oznaczało to więc spadek poparcia dla socjalistów w porównaniu z poprzednimi wyborami – na PSOE zagłosowało o 800 tysięcy osób mniej. Socjaliści zajęli 121 miejsc w niższej izbie parlamentu i 67 w wyższej. Przed kampanią wyborczą socjaliści deklarowali, że głównym celem rządu powinna być walka z terroryzmem, partia postulowała zrównanie praw kobiet i mężczyzn, bezpłatne i obowiązkowe szkolnictwo (nie kwestionując istnienia szkół kościelnych czy prywatnych), likwidacji przywilejów Kościoła katolickiego, sekularyzacje, likwidację bezrobocia poprzez prowadzenie polityki pełnego zatrudnienia. Partia wypowiedziała się za nacjonalizacją elektrowni i centralnym sterowaniem w dziedzinie systemu energetycznego<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 187–188.</ref>. Socjaliści porzucili wcześniejsze hasła o budowie republiki robotniczej i o charakterze marksistowskim, zamiast tego przyjęli kurs typowy dla socjaldemokracji zachodnioeuropejskiej<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 188.</ref>.
Linia 142:
== Struktury ==
Obecnie do partii należy około 460,000 osób. Większość działaczy partii pochodzi głównie spośród klasy średniej, robotniczej i inteligencji. Większość wyborców stanowią robotnicy z wielkich ośrodków przemysłowych, intelektualiści, studenci i przedstawiciele wolnych zawodów<ref
PSOE jest kierowana przez Kongres, organem wykonawczym jest liczący 36 osób Komitet Federalny, wyłania się z niego licząca 23 osób Federalna Egzekutywa<ref name="portalwiedzy.onet.pl" />. Dawniej działalnością partii kierowała licząca 16 osób Rada Wykonawcza<ref
Od roku 1972 wewnątrz partii działają dwie tendencje; PSOE właściwa (określana też jako PSOE-odrodzona) i notująca coraz mniejsze wpływy, PSOE-historyczna, wywodząca się z „grupy Llopisa”<ref
Organem prasowym partii jest dwutygodnik (niegdyś tygodnik) „El Socialista”. założony w roku 1886<ref name="portalwiedzy.onet.pl" /><ref
== Nazewnictwo ==
Linia 286:
| style="text-align:center"| [[Plik:Red Arrow Down.svg|10px]] 4
|-
| style="text-align:center"| [[Wybory parlamentarne w Hiszpanii w kwietniu 2019 roku|IV 2019]]
| style="text-align:center"| 28,67%
| style="text-align:center"| [[Plik:Green Arrow Up Darker.svg|10px]] 6,04
| |||