Pius IX: Różnice pomiędzy wersjami

Uznawany za liberalnego kardynała. Mówiono nawet, że w domu Mastai Ferretti nawet koty są liberałami. 16 czerwca 1846, na trwającym od 14 czerwca [[konklawe 1846|konklawe]], został wybrany na papieża{{r|Kelly}}. Jego wybór był podyktowany odrzuceniem kandydatury [[Luigi Lambruschini|Luigiego Lambruschiniego]]{{r|Kelly}}. Tuż po jego elekcji, na [[Kwirynał]] przybył kardynał [[Karl Kajetan Gaisruck]], chcący zgłosić [[ekskluzywa|ekskluzywę]] wobec Ferettiego, lecz się spóźnił i weto nie miało już znaczenia{{r|FIU}}. Imię Pius przyjął przez pamięć i szacunek dla Piusa VII. Jego koronacja odbyła się 21 czerwca 1846 w [[Bazylika św. Piotra na Watykanie|Bazylice św. Piotra]].

 

Pius zaczął przeprowadzać stopniowe reformy polityczne. Wydał zgodę na zbudowanie [[Transport kolejowy|kolei żelaznej]] na terenie Państwa Kościelnego oraz na [[Lampa gazowa|gazowe oświetlenie]] ulic. Nastąpiło znaczne złagodzenie [[Cenzura|cenzury]]. Amnestie dla więźniów oraz reformy, które zapoczątkował zaprocentowały wzrostem jego popularności{{r|Kelly}}. Z czasem opinia o papieżu liberale uległa zmianie; od [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]], rewolucji w 1848 papież zaczął przechodzić na stanowisko coraz bardziej [[Konserwatyzm|konserwatywne]]{{r|Kelly}}. Został wówczas zmuszony do nadania rządzonemu przez siebie [[Państwo Kościelne|Państwu Kościelnemu]] konstytucji (14 marca 1848)<ref name="Cook">{{cytuj książkę|nazwisko=Cook|imię=Chris|tytuł=Leksykon nowożytnej historii Europy|wydawca=[[Książka i Wiedza]]|miejsce=Warszawa|data=2000|strony=118|isbn=83-05-13161-0|nazwisko2=Stevenson|imię2=John}}</ref>. oraz wyrażenia zgody na powstanie dwuizbowego parlamentu we Włoszech, który kategorycznie odmówił przyłączenia się do wojny z Austrią{{r|Kelly}}. Pius, chcąc zachować neutralność, nie zajął żadnego stanowiska, co zostało odebrane jako zdrada{{r|Wollpert}}. W wyniku tego, rozpoczęły się rozruchy w Państwie Kościelnym i 15 listopada 1848 zamordowano [[Pellegrino Rossi]]ego, ministra sprawiedliwości{{r|Kelly}}. Rewolucjoniści wkrótce oblegli [[Kwirynał]], co zmusiło papieża do ucieczki do [[Gaeta|Gaety]] 24 listopada{{r|Wollpert}}. 9 lutego 1849 proklamowano krótko istniejącą [[Republika Rzymska (XIX wiek)|Republikę Rzymską]]{{r|Wollpert}}. Dzięki pomocy wojsk francuskich, papież zdołał powrócić do Rzymu 12 kwietnia 1850{{r|Wollpert}}. Zaraz potem, wraz z sekretarzem stanu [[Giacomo Antonelli]]m, rozpoczął starania o zapobiegnięcie wszelkim ruchom wyzwoleniowym{{r|Kelly}}. Jego działania zostały wykorzystane przez premiera Piemontu, [[Camillo Cavour]]a, który we wrześniu 1860 włączył tereny Państwa Kościelnego do [[Zjednoczone Królestwo Włoch|Królestwa Włoch]], po [[Bitwa pod Castelfidardo|bitwie pod Castelfidardo]]{{r|Kelly}}. Od tego czasu papież przebywał pod ochroną Francji, natomiast władze Włoch zaproponowały mu suwerenność Rzymu i stałą dotację, jeśli zrezygnuje z Państwa Kościelnego{{r|Wollpert}}. Pius nie zgodził się na te warunki, przez co przez dziesięć lat (do 1870) był pod kuratelą wojsk francuskich{{r|Wollpert}}. Jednak wybuch [[Wojna francusko-pruska|wojny francusko-pruskiej]] w lipcu 1870, zmusiły Francję do wycofania garnizonu, a umożliwiły wojskom włoskim zajęcie Rzymu 20 września{{r|Kelly}}. Rok później rząd włoski przyznał papieżowi prawa nietykalności, suwerenności i roczną rentę, lecz 15 maja Pius odmówił jej akceptacji{{r|Wollpert}}. Od tamej pory, aż do 1929 roku papieże byli nazywani "więźniami Watykanu"{{r|Wollpert}}.

 

Pomimo że działania papieża w polityce wewnętrznej są przez historyków krytykowane, to kwestie zagraniczne są, ich zdaniem, naznaczone sukcesami{{r|Kelly}}. Pius utworzył bowiem ponad dwieście nowych [[diecezja|diecezji]] na całym świecie, zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej, Stanach Zjednoczonych i koloniach brytyjskich{{r|Kelly}}. Ponadto odnowił Kościół w Niderlandach, który mocno ucierpiał w okresie [[reformacja|reformacji]]{{r|Wollpert}}. Zawarł także korzystne dla Kościoła [[konkordat]]y z Hiszpanią w 1851, z Austrią w 1855, z Portugalią w 1857 i z częścią krajów środkowoamerykańskich w latach 1852-1862{{r|Kelly}}. Ponadto ustanowił [[łaciński patriarchat Jerozolimy]]{{r|Kelly}}.

 

W 1847 roku Pius zawarł także konkordat z Rosją, jednak nie dawał on prawie żadnych wymiernych korzyści{{r|Wollpert}}. Ponieważ działania cara budziły sprzeciw, Pius beatyfikował [[Andrzej Bobola|Andrzeja Bobolę]]{{r|Wollpert}}. Kiedy nowym carem został [[Aleksander II Romanow]], papież zwrócił mu uwagę na nieprzestrzeganie konkordatu, a także na represyjną politykę wobec Polski, zwłaszcza podczas [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] w 1863{{r|Wollpert}}. 28 stycznia 1863 r. potępił wybuch powstania styczniowego, o czym został poinformowany w czasie audiencji [[Ludwik Orpiszewski]], wysłannik [[Władysław Czartoryski|Władysława Czartoryskiego]], emisariusza dyplomatycznego [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]]<ref name="Koberdowa">{{Cytuj książkę | nazwisko = Koberdowa | imię = Irena |autor link = Irena Koberdowa | tytuł = Szkice z dziejów papiestwa | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = Warszawa | data = 1989 | strony = 216 | nazwisko2 = Tazbir | imię2 = Janusz |autor link2 = Janusz Tazbir | isbn = 83-0512-274-3}}</ref>. Z drugiej jednak strony Pius IX podczas powstania zwrócił się do [[Franciszek Józef I|Franciszka Józefa]] i [[Napoleon III Bonaparte|Napoleona III]] o pomoc dla Polski{{r|Kelly}}. 29 czerwca 1867 kanonizował [[Jozafat Kuncewicz|Jozafata Kuncewicza]]{{r|Kelly}}, a 6 czerwca 1877 roku przyjął też pielgrzymkę polską i wygłosił do niej mowę, w której zawarł słowa: ''miejcie nadzieję, wytrwałość, odwagę i módlcie się, a ciemięzcy wasi runą i Królestwo Polskie powróci''<ref name="Feldman">{{Cytuj książkę | nazwisko = Feldman | imię = Wilhelm | autor link = Wilhelm Feldman | tytuł = Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914 | wydawca = Instytut Badania Najnowszej Historji Polski | miejsce = Warszawa | data = 1933 | strony = 117-118}}</ref>.

 

Konserwatywne poglądy Piusa IX wyraziły się m.in. w 1849, kiedy to skierował do biskupów świata zapytanie o uznanie [[Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny|dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny]]{{r|Wollpert}}. Biskupi w większości poparli stanowisko papieża i ten 8 grudnia 1854 ogłosił konstytucję apostolską ''[[Ineffabilis Deus]]'' ([[język polski|pl.]] Niewysłowiony Bóg), w której uznał dogmat{{r|Kelly}}. Równe dziesięć lat później, 8 grudnia 1864 wydał [[encyklika|encyklikę]] ''[[Quanta cura]]'', w której potępił rozdział Kościoła od państwa, [[laicyzm|laickie]] nauczania i [[wolność prasy|wolności prasy]] i sumienia{{r|Kelly}}. Do tej encykliki dołączył słynny [[Syllabus Errorum|Syllabus]], w którym wskazał 80 błędnych tez, doktryn i idei, m.in. [[socjalizm]], [[Modernizm katolicki|modernizm]], [[racjonalizm światopoglądowy|racjonalizm]] (m.in. uważając, iż nauka nie może stać ponad, a nawet być na równi z religią), a także fałszywy [[ekumenizm]]{{r|Wollpert}}.